Սոկրա՛տ, սթրվի՛ր

Մարդկանց տեսակ կա, որին կարելի է անվանել «ամեն ինչից` մի քիչ», և որին պատկանում է Սոկրատ Հովսեփյանը: Ես էս մարդուն մի անգամ հրապարակավ ասել եմ, որ իրեն չեմ պատասխանելու, և պատճառն այն էր, որ «մի քիչ» դեմագոգ է, իսկ նման մարդկանց հետ լուրջ բանավիճելն անիմաստ է: Բայց Հովսեփյանը որոշել է նորից «կախվել» ինձնից` «Իրատեսում» տպագրելով «Ռոբին Հուդն է՞լ էր ղաչաղ» գրվածքը: Չէ, անունս ուղղակի չի տալիս, բայց խոսքն ի՛նձ է ուղղված, ե՛ս եմ Կամոյին անվանել ղաչաղ, ավելին` ավազակ: Սա մերօրյա «մի քիչ» բոլշևիկ Հովսեփյանին զայրացրել է և իմ կարծիքը որակել է «անբարո քննադատություն»:

Ես հասկանում եմ «մի քիչ» ստալինիստ Հովսեփյանին` համարձակվել եմ «ժողովուրդների հոր» մտերիմ ընկերոջն անվանել ղաչաղ: Լա՛վ եմ արել, դեռ մեղմ եմ բնորոշել: Ընկեր «մի քիչը» կարող է բրածո ստալինիստ լինել, ես չե՞մ կարող հակաստալինիստ լինել, միլիոնավոր անմեղ մարդկանց գլուխը կերած նեռին բնորոշել ղաչաղ, Հովսեփյա՞նն է որոշողը, դատախազն ու դատավորը:
Նախ հարցնեմ ընկեր «մի քիչին»` երբ Կամո քաղաքը, Կամոյի անվան դպրոցն անվանափոխում էին, ինչու՞ դոշով չնետվեց հրակնատի վրա, ինչու՞ չպաշտպանեց իր կուռքին:

Հովսեփյանը գրում է, թե Կամոն «նվիրված է եղել մեկ գաղափարի` աշխատավոր մարդուն ազատ, երջանիկ, շահագործումից հեռու տեսնելու գաղափարին»: Իյա, իրո՞ք: Մի օր նա Բաթումում մտնում է տպարան և մետրանպաժին կարգադրում բոլշևիկյան թռուցիկ կապել: Բանվորը հրաժարվում է: Այնժամ Կամոն վերցնում է երկաթե մուրճն ու ջնջխում նրա մատները` մեկընդմիշտ զրկելով ապրուստ վաստակելու հնարավորությունից: Սա՞ էր «աշխատավոր մարդուն ազատ, երջանիկ, շահագործումից հեռու տեսնելու գաղափարի» իրականացումը: Այս փաստը բավարա՞ր է, թե՞ ուրիշներն էլ բերեմ: Ես չեմ զարմանա, եթե այսօր Հովսեփյանի ձեռքը մի երկաթե մուրճ տաս` նույն կերպ վարվի: Հիմա ո՞րն է անբարոն:
Այնպես որ նրան խորհուրդ կտամ` Սոկրա՛տ, սթրվի՛ր:

Խաչատուր ԴԱԴԱՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Նոր գտածո
• Բարերարյալը
• Հոգևորականության դերակատարումը՝ ենթատեքստով
• Ազգապահություն
• Կեցցե հայ-թրքական բարեկամությունը
• Շահան Նաթալիի նամակը Միսաք Թորլաքյանի մահվան կապակցությամբ (Բոստոն, նոյեմբերի 13, 1968 թ.)
• Առասպել
• Հայրս ու ես
• 10 տոկոս
• Թեպետ համոզված եմ, այդ թուրքը հայոց այբուբենը չգիտի, բայց սա հայերեն գիտցողների համար է
• Գաբրիել Սունդուկյանի զայրույթը
• Աներևակայելի կանայք
• Հայկական նավերը Կասպից ծովում
• Նիկոլ. բայց ոչ Սա, մեկ ուրիշը․․․ (հոկտեմբերի 5-ին ընդառաջ)
• Այսօր նրա ծննդյան օրն է՝ 150-ամյակը, և ես կատարեցի ուխտս (2019 թ. սեպտեմբերի 26-ին գրած հուշերից)
• Բարերարյալը՝ Արմենակ Մուրադյան (հատված ինքնակենսագրությունից)
• Բարերարյալը՝ Տիգրան Նալբանդյան
• Արմեաշկա (Յ․ Տէր-Գրիգորեանի՝ Վանօյի, հուշերից)
• Թիֆլիսի կուսանաց անապատը
• Երախտիք

Մեկնաբանություններ