Հսկայական կապույտ անցքը, որը ստորջրյա քարանձավ է ու գտնվում է Բելիզի արգելախութում, պարզվում է՝ կապ ունի մայաների հնագույն քաղաքակրթության հետ: Գիտնականներն ու պատմաբանները ուսումնասիրությունների արդյունքում եզրակացրել են, որ մայաների զարգացած քաղաքակրթության անհետացման առեղծվածը հնարավոր է բացահայտել Կապույտ անցքի միջոցով: Մասնագետները պարզել են, որ ժամանակին ստորջրյա քարանձավը ցամաքային է եղել և ջրի տակ է անցել, երբ ծովի մակարդակը բարձրացել է: Նրանք քարանձավի հատակի նստվածքային շերտից նմուշներ են վերցրել: Նստվածքային շերտի հանքանյութերը կարևոր տեղեկություններ են պարունակում կլիմայական ու երկրաբանական փոփոխությունների վերաբերյալ: Գիտնականները, հիմնվելով տիտանի ուսումնասիրության վրա, եզրակացրել են, որ մայաների բնակության շրջանում ուժեղ երաշտ է տեղի ունեցել, որը հանգեցրել է համատարած սովի ու հզոր քաղաքակրթության աստիճանաբար անհետացմանը: