Ցեղասպանություն կարելի է դիտարկել նաև ազգային ինքնության հանդեպ համակարգված ոտնձգությունները

Երբ հեռավոր 1948-ին քննարկվում էին ցեղասպանության կոնվենցիայի դրույթները, Լիբանանը առաջարկում էր ավելացնել հետևյալ կետը. «Խմբի անդամներին այնպիսի պայմանների հասցնելը, որ նրանք կամովին հրաժարվեն իրենց լեզվից, կրոնից և մշակույթից»: Հայազգի իրավագետ Տաթևիկ Գրիգորյանն էլ Լոնդոնում հրատարակած իր «Մշակութային ցեղասպանություն» երկլեզու մենագրությունում հիմնավորել է, որ էթնիկ խումբը հնարավոր է բնաջնջել նաև մշակույթը քողարկված կամ բացահայտ ոչնչացնելու եղանակով: Ի դեպ, 1946-ին նաև Լեմկինն էր առաջարկել ցեղասպանության առավել համարժեք բնորոշում, ինչը ևս չընդունվեց: Հետպատերազմյան շրջանում հոգեբանորեն, թերևս, առավել ընկալելի էր զուտ ֆիզիկական ոչնչացման փաստը: Մյուս կողմից՝ կոնվենցիայի 2-րդ հոդվածի «բ» կետով ցեղասպանության դրսևորում է դիտվում նաև «մտավոր վնաս պատճառելը», և հիմնարար իրավական ակտի «կենդանի մեխանիզմի» սկզբունքով այդ իրավանորմի արդիական մեկնաբանությամբ ցեղասպանություն կարելի է դիտել նաև ազգային ինքնության հանդեպ համակարգված ոտնձգությունները:

Գևորգ Դանիելյան

Մեկնաբանություններ