Ո՞ՒՄ ՀԱՄԱՐ Է ՂՈՂԱՆՋԵԼՈՒ ԶԱՆԳԸ. ԲՀԿ

Ճակատագրորեն հետաքրքիր ստացվեց նաև ԲՀԿ-ի «կյանքը»: Սա խաղ էր, որում կա՛մ պետք էր շահել, կա՛մ կորցնել: Ամեն ինչ:
Աշխատեց երրորդ տարբերակը:
Ո՞ՐՆ Է, ԲԱԲՈ, ՄԵՐ ԲՐԵՆԴԸ
Քոչարյանի «պրոյեկտը» չծառայեց իր նպատակին: Չդարձավ իշխող ՀՀԿ-ին հակակշիռ: Չդարձավ խորհրդարանական մեծամասնություն: Չվերածվեց թելադրող քաղաքական ուժի: Ճիշտ է, յուրովսանն կայացավ, սակայն կանգնեց բազմաթիվ մարտահրավերների առաջ:
Ինչո՞ւ: Հազար ու մի պատճառով: Թվե՞նք: Արժե՞ որ: Լավ, մի երկու էականը. ա) «պրոյեկտը» «մեկանգամյա օգտագործման» էր, հեռահար մարտահրավերների համար լուրջ աշխատանք չէր տարվել. մաքսիմում` այն պետք է ծառայեր Քոչարյանի երրորդ «սրոկի» գաղափարին, մինիմում` վարչապետ դարձներ նրան:
Երկուսն էլ չաշխատեցին: Կուսակցությունը մնաց բուֆերում:
բ) Գաղափարական սեգմենտը գրեթե անտեսված էր: Քոչարյանն իր «կյանքի» օրոք այնպես էր աղացել, փոշիացրել քաղաքական կուսակցությունները, որ կարելի էր կարծել` վերջիններս այլևս և մեկընդմիշտ «իդեասպոսոբնի» չեն. ուժն ու ֆինանսն են մեկընդմիշտ որոշում «իրավունքը»: Հայտնի աքսիոմ է` փողը հայրենիք չունի: Բայց աուրա ունի: Այն էլ ինչպիսի: Եվ իր ներքին կանոններն է պարտադրելու խաղի մասնակիցներին:
Այդպե՛ս էլ չեղավ: Բարգավաճին քաղաքական-գաղափարական բրենդ նույնպես պետք էր, որովհետև դաշտում առկա ուժերը` ՀՀԿ-ն նժդեհա-պահպանողական գաղափարախոսության կրողն էր, անցած մեծ պատմություն ու ճամփա ուներ, նրա լիդերները քաղաքական դեմքեր էին, ՀՅԴ-ն պահանջատիրության ու հայդատականության դաշտն էր լրջորեն և «դարերով» զբաղեցրել, այսօրվա ՀԱԿ-ի ու նրա հիմք ազատականների համար էլ ղարաբաղյան խնդիրն էր «ազգահավաքի» լրջագույն կռվան, ՕԵԿ-ն էլ վաղուց ու հիմնավոր զբաղեցրել էր սոցիալական դաշտը:
ԲՀԿ-ն «ազգահավաքի» գաղափարական հենք չուներ և չստեղծեց էլ: Ինչն էլ, որպես կուսակցություն, նրա խոցելի տեղը դարձավ, որովհետև գաղափար-բրենդի բացակայությունը կանխորոշեց կուսակցությունում տեղակայված անձերի բազմազանությունը. «ամեն դաշտից` մի ծաղիկ» սկզբունքով կուսանդամների հավաքագրումը ոչ թե քաղաքական խաղ, այլ կոնյունկտուրային դեգրադացիա արձանագրեց, ինչն էլ անհետևանք չմնաց:
Այսօր, փաստորեն, գաղափարական բրենդի բացակայությունը ԲՀԿ-ն դարձրել է «քանակ» կուսակցություն (մի անգամ արդեն ասել ենք` կառույցը վերածելով որբերի ապաստանի)` որակական առումով դարձնելով անհետաքրքիր:
գ) Լիդերի խնդիրը: Հազիվ թե Քոչարյանը չհասկանար, որ Գագիկ Ծառուկյանին մղելով կուսակցության ղեկավարման` ինքը բարի ծառայություն է մատուցում իր գործընկերոջը: Նաև` կուսակցությանը: Նաև` ինքն իրեն:
Այսօր այդ «գետնին» վրա խտացած հարցերը շատ ավելին են, քան դրանց պատասխանները: Պետք էր հաշվի առնել նաև «երբեքը». ասացինք` կուսակցությունն ստեղծվում էր ի հակակշիռ ՀՀԿ-ի: Բայց չէր հաշվվել, թե ինչ է լինում ԲՀԿ-ի հետ, եթե «հափփի էնդ» չի լինում: Մանավանդ որ ԲՀԿ-ի ստեղծման օրերին անչափ լուրջ խաղի մեջ էր այնպիսի մի «կարդինալ» («գո՜րշ»), ինչպիսին ՀՀԿ-ացվող Սերժ Սարգսյանն էր:
Ասել ենք, ասում ենք, ասելու ենք. ԲՀԿ խաղատախտակն «իդեասպոսոբնի»-քաղաքական տասնոցին խփող կարող էր լինել, եթե Գագիկ Ծառուկյանը լիներ ստվերային առաջնորդ (այ, դա յուրովի բրենդ կպարգևեր կուսակցությանը, որովհետև, ուզում-չենք ուզում` հասարակական որոշակի շերտերում նրա միֆն աշխատում է, համ էլ ասինք` փողն աուրա ունի), իսկ «թոշակի» անցնելուց հետո Ռ. Քոչարյանը ոչ թե այսպես` «փարդի քամակից» կմասնակցեր քաղաքական գործընթացներին, այլ շիփ-շիտակ, ինչպես Տեր-Պետրոսյանը, կստանձներ ԲՀԿ ղեկավարումը` հարվածից հեռու պահելով Ծառուկյանին, հետևաբար` կուսակցությունը, ինչից այսօր խուսափել կուսակցությունը չի կարող հազար ու մի պատճառով:
Հասկանալի է, չէ՞, որ Ռուբեն Հայրապետյանի և Սամվել Ալեքսանյանի առաջիկա խորհրդարանական ընտրություններին ենթադրվող չմասնակցությունն անչափ լուրջ ու հստակ մեսիջ է նույն Ծառուկյանին, որպես պետության և կապիտալի սերտաճման անթույլատրելիություն, որն էլ ամեն րոպե կարող է դետոնատորի վերածվել թե՛ ԲՀԿ առաջնորդի, թե՛ կուսակցության համար` արաբական հեղափոխությունների, «օլիգոպոլիաների» դեմ պայքարի «մասով»: Եվ ոչ միայն:
Սակայն կա այն, ինչ կա. Ծառուկյանն էլ վաղուց դուրս է եկել Քոչարյանի «պրոյեկտի» կարգավիճակից, վերածվել է յուրովսանն քաղաքական գործոնի։ Ավելին, կարծում ենք` Քոչարյանն այսօր ԲՀԿ-ի համար դարձել է «կանխարգելիչ, խանգարող հանգամանք», և չի բացառվում, որ առաջիկա ընտրությունները դառնան այն մկրատը, որով վերջնականապես կկտրվի նրան ԲՀԿ-ի հետ կապող պորտալարը, գուցե հենց այդ ժամանակ նոր որակ «պարգևելով» ԲՀԿ-ին:
ԲՀԿ «պատմա-բրենդականության» մասով` այսքանը (եթե ցանկանում եք մանրամասներ, գիրք պատվիրեք. «Իրատես de facto»-ն սիրով կգրի):
Ո՞Վ Է ԿԱԶՄԵԼՈՒ ԲՀԿ ՑՈՒՑԱԿԸ
Հաստատ` ո՛չ Ահավորը: Ադիբեկյան: Կամ` հակառակը: Որքան էլ օր ու մեջ նոր տվյալներ հաղորդի լայն հանրությանը: Ճիշտն ասած, էս մի անգամվանն անչափ հուզիչ ու նուրբ էր արված. «պատվիրատուն» չէր ցանկացել մտնել Սերժ Սարգսյանի դաշտ: Է՛լ ավելի առինքնող էր Տիգրան Սարգսյանի դաշտաչմտնումը:
Բայց մենք մանևրենք ՀՀԿ` Սերժ Սարգսյան-ԲՀԿ շրջակայքերում, ուր ձևով բարեկամա-կոալիցիոն, բովանդակությամբ` սյուրռեալիստական հարաբերություններ են տիրում:
Մի պահ կանգ առնենք Ծառուկյան «պերսոնի» վրա. հակասությունների ամբողջություն չասենք, սակայն անձի խորքում նա հաստատապես կցանկանար` «լիներ հեռու մի անկյուն, լիներ մանկան արդար քուն». այն է` ԲՀԿ-ն իսկապես հաշտ լիներ ՀՀԿ-ի հետ: Սակայն «գեո» ու ներքին «պոլիտիկան» այդ հնարավորությունը չի ընձեռում:
«Գեոն» հետաքրքիր էր այնքանով, որ Բատկան «տապալվեց», ՈՒկրաինան «վերցվեց» ՀՀԿ-ի ու Սերժի կողմից, Չինաստանի վրայից իր ձեռը ոչ մի կերպ չի հեռացնում Տիգրան Սարգսյանը, իսկ ա՛յ, Ռուսաստանն ընդհանրապես հետաքրքիր է ստացվում: Նախ` Պուտին-Քոչարյան հանդիպմամբ, և պարոն Պեսկովի հանդիպման մասին լուրի ժխտմամբ, ապա հաստատմամբ (մեր հստակ տեղեկություններով` Ռուսաստանը, ի դեմս Պեսկովի, քանիցս է ցանկացել հասկացնել, որ Պուտինի հետ հանդիպումները «հարկավորները» չպետք է ներհայաստանյան-քաղաքական նպատակներով օգտագործեն), հաջորդ հետաքրքիրն էլ ՈՒրիխանյանն է (նրան կանդրադառնանք առանձին տողով)` յուր ռուսաստանյան հասարակական կազմակերպություններով:
Մի խոսքով. Սերժ Սարգսյանն ու ԲՀԿ-ն արտաքուստ խաղը պահում են «լադի» վրա: Սակայն, ինչպես Քոչարյանի ունեցած ՀՀԿ-ական մյուս «նապարնիկների» դեպքում, ԲՀԿ-ի դեպքում ևս Սերժ Սարգսյանը թույլ է տալիս խաղը մասամբ լինի Հովիկ Աբրահամյանի հետ. այդ նուրբ մանևրով Սերժը ԲՀԿ-ին պահում է ՀՀԿ-ի կողքին (այլ բառ չասենք, թե չէ գնալու-բողոքելու են), կտրում է Քոչարյանից, զսպում Հովիկ Աբրահամյանի ամբիցիաները:
Սակայն Սերժը (նա եղել և մնում է մեր ամենահետաքրքիր խաղացողը) Սերժ չէր լինի, եթե ձիու քայլեր չաներ այդ կողմերում: ՀԱԿ-ի հետ երկխոսությամբ նա հարթակ բարձրացրեց նաև ԲՀԿ-ին: Գաղտնիք չէ` ՀԱԿ-ն ու ԲՀԿ-ն այնքան էլ «զմիմյանս» օտար չեն. ասում են` ՀԱԿ-ի որոշ առաջնորդներ Ծառուկյանին տեսնելիս նույնիսկ համբուրվում-պաչպռոշտվում են, ասել է` «խի՜ստ ին ինտեգրված»:
Իսկ որտե՞ղ են ՀԱԿ-ն ու ԲՀԿ-ն հիմա: Այո՜, «ուղղիչ աշխատանքային գաղութում»: ԲՀԿ-ն իր երբեմնի «Սուտիբեկյանին» (այդպես է անվանել նրան ԲՀԿ առաջնորդը) «պատվիրել» է սոցհարցումով ապացուցել, որ ԲՀԿ-ն ու իր լիդերն այնքա՜ն ու այնպե՜ս են առաջ ՀԱԿ-ից ու Տեր-Պետրոսյանից, որ ՀԱԿ-ը պետք է քնի ու երազի այդ մասին: Եթե սոված չի:
ՀԱԿ-ն էլ իր հերթին հիշեցնում է, թե ինչպես էր ԲՀԿ առաջնորդն առյուծի «գուբը նետում» այդ «պատվիրվածին», այդ «Ահավորին» Ադիբեկյան, որը ո՛չ ավելի, ո՛չ պակաս (երևի սոցիոլոգիայի նրբություններից ելնելով) հասկացել էր` փո՜ղն աուրա ունի, ու մեկ միլիոն էր պահանջել: Նրանից: Իր օրերում:
Ասել է` Սերժ Սարգսյանին հավեսով հաջողվում է «մրցակ-ցեցըցնել» երկրորդ ուժի հավակնություն ունեցող ՀԱԿ-ին և ԲՀԿ-ին: «Քաղաքական» նպատակներով:
Չմոռանանք նաև հաճախ հոսող «արտահոսքը». այն է` ԲՀԿ-ն «պատրաստվում» է դուրս գալ կոալիցիայից: Ո՜չ մի դուրս գալ` անմիջապես բացականչում են ԲՀԿ-ից: Ընդ որում, չար լեզուներն ասում են, որ «հոսումը» տեղի է ունենում հենց ԲՀԿ-ի խորքից, որպես ուրույն «սպառնալիք» կոալիցիոն ՀՀԿ ընկերոջը, որ վերջինս շատ չտրվի ՀԱԿ-ի հետ երկխոսությանը և իրենց հետ մի քիչ խաղա:
Մի խոսքով, ԲՀԿ-ն շատ լավ է հասկանում, որ առաջիկա ընտրություններն իր համար լինել-չլինելու հարց են լուծելու: ԲՀԿ-ն ունի մինիմում, մաքսիմում ծրագրեր` ապագա պառլամենտում լինելու ավելի շատ արտահայտված, քան երկրորդ ուժ. ունենալ իր վարչապետը` ոսկե տարբերակով` ՀՀԿ-ից, ի դեմս Հովիկ Աբրահամյանի:
Թույլ տանք մեզ պնդել. եթե ֆորսմաժոր չլինի, ապա ԲՀԿ ներկայացվածությունը պառլամենտում չի լինի այնպիսին, ինչպիսին այսօր է: Կլինի ավելի քիչ, այն պարզ պատճառով, որ այսօր նախագահ է ոչ թե Քոչարյանը, այլ Սերժ Սարգսյանը (այլ անգամ կանդրադառնանք նաև այս «գործիքակազմին»):
Հետևաբար, չի կարող իրականացվել նաև վարչապետ ունենալու իդեա-ֆիքսը. դա է պատճառը, որ օր առաջ, իսկ իրականում աշնանը, ԲՀԿ-ամերձ ուժերը («հոտնկայս» հիշենք «Մուլտի ռեստ հաուզում» գաղտնի-փակ ժողովված «դաշնակչութանը») ցանկանում են արագ ռեժիմով վարչապետափոխություն «իրականացնել», որպեսզի «նորընտիր» վարչապետը, նախընտրական տեխնոլոգիաների իր «իմացությամբ», օգնի ՀՅԴ-ին և ԲՀԿ-ին` ցուցակվել ու պառլամենտ մտնել առավել «տեսարժան» կազմով-տեսքով-«դեմքերով»:
Թույլ տանք մեզ կարծել. վարչապետափոխություն աշնանը տեղի չի ունենա:
Ինչ վերաբերում է ԲՀԿ համամասնական ցուցակին, ապա այն «դեֆակտո» կկազմի ԲՀԿ առաջնորդը, «ոտները կբռնի Ավագը, Հալեպը կարտասանի անհասկացող Պավլեն», գումարած` գեոքաղաքական ֆակտորը:
Դրանով պետք է բացատրել ԲՀԿ «նյու կազմը». ԲՀԿ` ոչ անհայտ, ռուսոֆիլի (էդ ինչ «ֆիլ» է` չգիտենք կամ գիտենք) համբավ ունեցող ՈՒրիխանյանի բաղկացուցչությամբ: Նրա հայտնությունը ԲՀԿ-ում սո՜ւր են տանում: Այո՜, Վահե Էնֆիաջյանի «սարատնիկ», ոչ անհայտ երիտԲՀԿ-ական ՈՒրիխանյանը («ուր» և «խան» եզրերի՞ց է կազմված) սուր է անցկացրել ԲՀԿ հին գործիչների ու գործչուհիների սրտով:
Այսպիսով, ԲՀԿ-ում «լավ հաշվետարները» շատ շատ են, ու դժվար է ասել, թե ի անհրաժեշտություն նրանց «հետ քաշելու» դեպքում ինչ մակարդակի պայթյուն տեղի կունենա կուսակցության ներսում:
Մանավանդ որ ԲՀԿ ցուցակը «նայելու» են ոչ միայն Հովիկ Աբրահամյանն ու Ռոբերտ Քոչարյանը (վերջ-առաջ «նապարնիկ» է), այլև Սերժ Սարգսյանը։
Սակայն սա չէ ամենաէկզոտիկն այս ամենում: Ճիշտ է, ԲՀԿ-ականները շունչները պահած սպասում են` ինչ է ասելու Նիկոլայիչը համամասնական ցուցակի հաշվով, կդնի՞ արդյոք իրենց «այնտեղ», թե կասի` «բավ սիրեցի, մնաք բարյավ». արդյոք ովքե՞ր կլինեն առաջին հնգյակում, տասնյակում… Ո՜չ ոք ոչի՜նչ չգիտի:
Միայն «Հայբուսակի» ծխամորճով տիկինն է ծխում իր ծխամորճը, կանգնում սրա-նրա գլխին ու ծուխը «ժելեզնի» դուրս մղելով, նույնքան «ժելեզնի» քնքշանում ու արտաբերում` ինքը երրո՜րդ համարն է:
Ցուցակի:

Կարմեն ԴԱՎԹՅԱՆ

Մեկնաբանություններ