Խաղի մեջ են մտնում Քերին, Լավրովը, Էյրո՞ն

ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները հայտարարում են, որ վերջին բռնությունների ֆոնին ու շփման գծում լարվածությունը անհապաղ նվազեցնելու անհրաժեշտությունից ելնելով՝ ժամանակն է, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահները հանդիպեն: «Մեր արտաքին գործերի նախարարները պատրաստ են կազմակերպել հանդիպումը հաջորդ շաբաթ Վիեննայում:

Նրանց հիմնական նպատակը կլինի ամրապնդել հրադադարի ռեժիմը և համաձայնություն ձեռք բերել վստահության կառուցման գործում, ինչը բարենպաստ պայմաններ կստեղծի հիմնարար սկզբունքների և տարրերի հիման վրա համապարփակ կարգավորման բանակցությունների վերսկսման համար»,- հայտարարում են դեսպաններ Իգոր Պոպովը (Ռուսաստան), Ջեյմս Ուորլիքը (ԱՄՆ), Պիեռ Անդրիոն (Ֆրանսիա):

Նրանք շեշտում են՝ բանակցությունները չեն կարող հաջողությամբ պսակվել, եթե բռնությունները շարունակվեն, և խաղաղություն չի հաստատվի առանց բանակցային գործընթացի: «Մենք վերահաստատում ենք, որ հակամարտությունը ռազմական լուծում չունի»,- հայտարարում են նրանք:
Ու մինչ Երևանը, Ստեփանակերտը կամ Մոսկվան կարձագանքեին, առաջինը հնչել է ՌԴ ԱԳ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովայի խոսքը: Նա ուղղակի ասել է. «Հաջորդ շաբաթ Վիեննայում նախատեսվում է, ընդգծում եմ, նախատեսվում է Հայաստանի եւ Ադրբեջանի նախագահների հանդիպում: Ենթադրվում է նաեւ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների (ՌԴ, ԱՄՆ, Ֆրանսիա) մասնակցությունը: Հիմնական նպատակն է` խորհրդակցությունները, որոնք մշակվում են, որոնք հնարավոր են, որ փորձ արվի ուժեղացնել հրադադարի ռեժիմը, նվազեցնել ռազմական ռիսկերը, պայմանավորվել վստահության կոնկրետ միջոցների մասին»:

Նաև հավելել է, որ հանդիպմանը կմասնակցի ՌԴ արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը: Իսկ դա նշանակում է, որ հանդիպմանը կմասնակցեն նաև Ջոն Քերին ու Ժան-Մարկ Էյրոն՝ համանախագահ երկրների արտաքին գործերի նախարարները: Նրա վստահությունը, որ հանդիպումը կկայանա, թերևս, պայմանավորված է Լավրով-Քերի հեռախոսազրույցներով, Նալբանդյան-Էյրո, Մամեդյարով-Շտայնմայեր հանդիպումներով:
Հայաստանն ու Ստեփանակերտը ևս արձագանքել են: «Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւի հետ Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանի հնարավոր հանդիպման մասին մասին կտեղեկացնենք պատշաճ կարգով»՝ ասել է ՀՀ նախագահի մամուլի խոսնակ Վլադիմիր Հակոբյանը։ Փոխարտգործնախարար Շավարշ Քոչարյանն ասել է, որ հակամարտության կարգավորման հարցում առաջընթացը հնարավոր է միայն բանակցային գործընթացին Լեռնային Ղարաբաղի լիիրավ մասնակցության պարագայում: «Լեռնային Ղարաբաղի, Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև 1994-ի մայիսի 12-ին կրակի և ռազմական գործողությունների դադարեցման մասին անժամկետ համաձայնագրի կնքումը հնարավոր դարձավ, քանի որ Ադրբեջանի ղեկավարությունը նախաձեռնեց ուղղակի բանակցություններ Լեռնային Ղարաբաղի ղեկավարության հետ: Սա ապացույց է, որ հակամարտության կարգավորման հարցում առաջընթացը հնարավոր է միայն բանակցային գործընթացին Լեռնային Ղարաբաղի լիիրավ մասնակցության պարագայում»,- ասել է Շավարշ Քոչարյանը:

Նա ընդգծել է, որ 1994-ի զինադադարի պահպանումը կողմերի միջազգային պարտավորությունն է, իսկ ապրիլի 2-5-ը Ադրբեջանի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի դեմ ռազմական գործողությունների վերսկսումը նաև այդ միջազգային պարտավորության կոպիտ ոտնահարում է և ագրեսիայի բացահայտ դրսևորում: Շավարշ Քոչարյանը նաև հայտարարել է, որ եթե խոսք կա «օկուպացված տարածքների» մասին, դա կարող է վերաբերել Ադրբեջանի օկուպացրած տարածքներին՝ Շահումյանի շրջան, Մարտակերտի և Մարտունու շրջանի որոշ հատվածներ: Հատկապես կարևոր է նրա խոսքը՝ ԼՂ հակամարտող բոլոր կողմերին զենք վաճառելու էմբարգոյի վերաբերյալ: ԼՂՀ նախագահի մամուլի խոսնակ Դավիթ Բաբայանը հիշեցրել է, որ ՀՀ նախագահը նշել է՝ որ դեպքում է հնարավոր բանակցային գործընթացի վերսկսում:

«Համանախագահների այդ հայտարարության մեջ կան կետեր, որոնք որ արտացոլում են ՀՀ նախագահի ասածը, հետևաբար ակնկալվում է, որ համանախագահները ընդունում են այդ գաղափարները և կարևորում են խաղաղության կայունության պահպանումը և հրաժարվում են ցանկացած ուժային տարբերակից»՝ ասել է նա: Դավիթ Բաբայանը գտնում է, որ պետք է վերականգնվի բանակցությունների լիարժեք ձեւաչափը. «Հատկապես, որ Ադրբեջանը քառօրյա պատերազմում ապացուցեց, որ պատերազմում է ԼՂՀ-ի դեմ: Էդ ո՞նց է՝ մեզ հետ պատերազմում է, բայց չի ուզում մեզ հետ բանակցել»:

Նախօրեին Ադրբեջանի արտգործնախարարը Բեռլինում հանդիպել էր Գերմանիայի արտգործնախարարին և նրան, ըստ Ադրբեջանի ԱԳՆ պաշտոնական հաղորդագրության, ներկայացրել ապրիլյան իրադարձությունները, հայտարարել էր, որ Հայաստանը պետք է դուրս գա «օկուպացված տարածքներից»: Բնականաբար՝ ոչ մի խոսք՝ ի՞նչ էր ասել Շտայնմայերը: Գերմանիայի արտգործնախարար Ֆրանկ Վալտեր Շտայնմայերը Բեռլինում Ադրբեջանի ԱԳ նախարար Էլմար Մամեդյարովի հետ հանդիպման ժամանակ քննարկել է ղարաբաղյան հակամարտության թեման՝ ըստ Գերմանիայի ԱԳՆ պաշտոնական կայքի։ Հանդիպման ժամանակ ընդգծվել է բանակցությունների սեղանի շուրջ վերադառնալու կարեւորությունը՝ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության համար քաղաքական լուծում գտնելու նպատակով։ Շտայնմաները կոչ է արել, որպես առաջին քայլ, կայունացնել գործող հրադադարի ռեժիմը, որ վերջապես հնարավոր լինի քաղաքական բանակցություններ վարել երկարաժամկետ լուծում գտնելու համար։ «ԵԱՀԿ-ում իր նախագահության շրջանակներում Գերմանիան հավատարիմ է մնալու հակամարտության լուծման ուղիներ փնտրելուն։ Գերմանիան աջակցում է ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահների միջնորդությանը, որի նպատակն է հակամարտության բոլոր կողմերի հետ լուծում գտնել»,- ասված է Շտայնմայերի հայտարարության մեջ։

Ի՞նչ է ստացվում: ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանի՝ բանակցությունների վերսկսման երեք պայմանները ձևական առումով սկսում են կատարվել, բայց ոչ բովանդակային, որովհետև շփման գծում կրակոցները չեն դադարում՝ Ադրբեջանը շարունակում է անկանոն կրակահերթերը, ռազմաշունչ հայտարարությունները չեն դադարում, ավելին՝ Իլհամ Ալիևն անձամբ է պարգատրել իր բանակի միջազգային կոնվենցիաներով հանցագործ զինվորին: Դատելով պաշտոնական Բաքվի հայտարարություններից՝ Ադրբեջանի դիրքորոշման մեջ փոփոխություններ չեն եղել, միակ փոփոխությունը հանդիպման պատրաստակամությունն է: Մինչև քառօրյա պատերազմը Բաքուն մերժում էր Մինսկի խմբի համանախագահների, արտգործնախարարների, առավելևս նախագահների հանդիպումները: Հայաստանն ունի երկու տարբերակ: Առաջին՝ գնալ հանդիպման և քննարկել համանախագահների առաջարկած օրակարգը, որ բխում է Սերժ Սարգսյանի պայմաններից՝ առանց քայլ իսկ հետընթացի:

Ավելին՝ Հայաստանը պիտի պնդի Ստեփանակերտի մասնակցությունը բանակցություններին: Կա երկրորդ տարբերակը՝ պնդել, որ պայմանները չեն կատարվել, հասցեական հայտարարություններ չկան, Ադրբեջանը խախտում է հրադադարը, Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի անվտանգությունը երաշխավորված չէ, Բաքուն իր համաձայնությունը չի տվել շփման գծում վերահսկողության մեխանիզմների տեղակայմանը: Այդ պարագաներում՝ ինչի՞ շուրջ բանակցել և ի՞նչ երաշխիք, որ Բաքուն հերթական անգամ չի ձախողի բանակցությունները: Թերևս հենց այս տարբերակը բացառելու նպատակով է նշվում, որ Վիեննայում նախատեսված հանդիպմանը ներկա են լինելու Քերին, Լավրովը, Էյրոն: Կա նաև մեկ այլ խնդիր՝ շփման գիծը պետք է վերականգնվի իր նախապատերազմյան սահմաններում: Հարցը կարող է լուծվել բանակցություններով կամ ռազմական ճանապարհով: Բայց պիտի լուծվի:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ
Հ.Գ. Ու՝ ի՞նչ: ԼՂՀ-ի ճանաչումը մնում է Հայաստանի քաղաքական օրակարգում, բայց նոր բանակցությունների առաջարկով մղվում է երկրորդ պլան: Ստեղծված իրավիճակում Երևանն ու Ստեփանակերտը նահանջի տեղ չունեն: Նահանջի տեղ չունի և Բաքուն, բայց Բաքուն միջազգային ասպարեզում այսօր ունի ագրեսորի, մարդասպանի ու գլոբալ առումով՝ պարտվածի դիրքեր: Հասցեական հայտարարությունները եթե չեն արվում հրապարակավ, քառօրյա պատերազմը բացահայտեց՝ ով ով է, ով ում հետ է, ով ինչ է ուզում: Վիեննայի հանդիպումը, եթե կայանա, կարող է լինել հետախուզական, արդյունավետ, ձախողված: Ամեն ինչ կախված է նախապատրաստումից ու ճիշտ ելակետերի ընտրությունից: Պահը կորցնելու դեպքում Բաքուն վերսկսելու է պատերազմը:

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ