Կատաղության դեմ պայքարի համաշխարհային օրն է

Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը սեպտեմբերի 28-ը հռչակել է որպես կատաղության դեմ պայքարի օր:
Կատաղություն հիվանդությունն առողջապահության կարևոր հիմնախնդիրներից է: Կատաղության դեմ պայքարի և կանխարգելման Ալյանսի տվյալների համաձայն՝ ամեն տարի աշխարհում կատաղություն հիվանդությունից մահանում է 55000 մարդ, այն է՝ 10 րոպեում 1 մարդ: Հիվանդության առավել մեծ թվով դեպքեր արձանագրվում են աֆրիկական և ասիական երկրներում: Արձանագրված դեպքերի 40%-ը բաժին է ընկնում մինչև 14 տարեկան երեխաներին:
Կատաղությունը (Rabies, lyssa, hydrophobia) հիմնականում, գրեթե 100%, մահացու ելքով, սուր, բնական-օջախային զոոնոզ հիվանդություն է:
Վիրուսի հիմնական պահոցը վայրի կենդանիներն են, այդ թվում` աղվեսներ, գայլեր, կրծողներ, խոշոր և մանր եղջերավոր կենդանիներ, սակայն էական դերը պատկանում է շներին` որպես բնակչության համար կատաղություն հիվանդության բնական աղբյուր: Ինչքան մեծ է կենդանու շփումը մարդու հետ, այնքան մեծ է վարակման վտանգը:
Մարդու համար վարակի աղբյուր են համարվում գաղտնի շրջանում կամ կատաղության կլինիկական դրսևորումներով կենդանիները: Գաղտնի շրջանը որոշվում է վնասվածքի (կծվածի) տեղակայմամբ և ծանրությամբ: Այն կարող է ընթանալ մի քանի օրից մինչև 1 տարի և ավելի:
Վարակի փոխանցման մեխանիզմը մարդու անմիջական շփումն է վարակի աղբյուրի հետ (մաշկի կամ լորձաթաղանթների ամբողջականության խախտում` կծելու, թքոտելու արդյունքում և այլն): Կենդանու նկատմամբ սահմանվում է 10-14 օրյա հսկողություն:
Այն դեպքում, երբ կենդանին (շուն, կատու, աղվես, գայլ, արջ, առնետ) վնասել է մարդուն և առաջացել է մաշկի ամբողջականության խախտում, անհապաղ պետք է դիմել բժշկական օգնության` համապատասխան կանխարգելիչ պատվաստումներ կազմակերպելու և իրականացնելու համար:
Կենդանու կողմից տուժելիս մի քանի ժամ հետո վերքի մշակումը և կանխարգելիչ պատվաստումները կարող են կանխել կատաղության հիվանդության առաջացումը և մահվան ելքը:
Հակակատաղության պատվաստումներն իրականացվում են սահմանված կարգով թույլատրված իմունակենսաբանական պատրաստուկներով:
Հայաստանի Հանրապետությունում կատաղության առումով բարձր ռիսկի գոտիներ են Տավուշի, Լոռու, Գեղարքունիքի, Շիրակի մարզերը:
Կատաղության էպիզոոտահամաճարակային իրավիճակը Հայաստանի Հանրապետությունում եղել է համեմատաբար հանգիստ: Ինչպես վերջին մի քանի տարիների, այնպես էլ 2014 թվականի անցած ամիսների ընթացքում հանրապետությունում բնակչության շրջանում կատաղություն հիվանդության դեպքեր չեն արձանագրվել: Բնակչության շրջանում կծվածության դեպքերի նվազեցման արդյունավետ ճանապարհը թափառող կենդանիների նկատմամբ կանխարգելիչ անասնաբուժական միջոցառումների (ստերջացում, պատվաստումներ և այլն) կազմակերպումը և իրականացումն է:
Կարևորելով վերը նշվածը ՀՀ առողջապահության նախարարությունը հիշեցնում է` կենդանիների կողմից տուժելու դեպքում անհապաղ պետք է դիմել բժշկական օգնության:

Մեկնաբանություններ