Ծխախոտի «համաճարակը» տարեկան 6 միլիոն մարդ է սպանում

Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության անդամ երկրներն այսօր նշում են «Առանց ծխախոտի» համաշխարհային օրը:

Այս տարվա կագախոսն է «Ազատենք մեզ ծխախոտի ապրանքատեսակների գովազդից»:
ԱՀԿ-ի կողմից այս օրը նշվում է 1988 թվականից, 2000թ-ից` նաև Հայաստանում:

Ծխախոտի օգտագործումը մահվան ամենամեծ կանխարգելելի պատճառն է: Ամբողջ աշխարհում տարեկան միլիոնավոր մարդիկ են մահանում ծխախոտի օգտագործման հետևանքով առաջացած հիվանդություններից: Մահերի թիվը գերազանցում է ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ-ից, տուբերկուլոզից և մալարիայից մահվան բոլոր դեպքերը միասին վերցված: Ծխողների գերակշիռ մասը ծխախոտի օգտագործումից առաջացած հիվանդությունների հետևանքով մահանում է միջին տարիքում (36-69 տարեկանում), ծխելը սկսելուց 25-30 տարի անց, երբ առավել քան առկա է որևէ լուրջ հիվանդություն զարգանալու հավանականությունը:
Նախկինում ողջ աշխարհում ծխախոտի օգտագործումը բնորոշ էր հիմնականում տղամարդկանց, մինչդեռ ներկայումս տարբերությունը քչանում է չափահաս տղամարդկանց և կանանց միջև: Վերջին տարիներին քիչ չեն այն երկրները, որոնք հասել են լրջագույն հաջողությունների և ունեն ինչպես ծխախոտի օգտագործման տարածվածության, այնպես էլ ծխախոտի օգտագործման հետևանքով առաջացած հիվանդությունների նվազեցում:
Բնորոշելով իրավիճակը Հայաստանում` կարելի է ասել, որ մեզ մոտ ծխախոտի օգտագործման տարածվածության միտումը հարաբերական կայուն, սակայն բարձր է հատկապես տղամարդկանց շրջանում: Վերջին տարիներին ,Առողջապահության համակարգի գործունեության գնահատմանե (ԱՀԳԳ) 2007, 2009 և 2012 թվականների հետազոտությունների ընթացքում գնահատվել են ոչ վարակիչ հիվանդությունների զարգացման ռիսկի մի շարք գործոններ, այդ թվում` ծխախոտի օգտագործումը, որը ազդեցություն ունի առողջության վրա:
Միևնույն ժամանակ, հանրապետության քսան և ավելի բարձր տարիքի բնակչության մեծամասնությունը, ընդհանուր առմամբ, իրազեկված է այս ռիսկի գործոնի մասին: Մասնավորապես, բնակչության շրջանում տեղեկացվածությունը ծխախոտի երկրորդային ծխի բացասական ազդեցության վերաբերյալ 2012 թվականին կազմել է 96%:
Կանանց մոտ ցուցանիշները նախընտրելի են. այստեղ առկա է ծխելու տարածվածության ցուցանիշների զգալի տարբերությունը Երևանում և մարզերում` հատկապես գյուղական համայքներում բնակվող կանաց շրջանում:
Սակայն կանանց շրջանում առկա են ծխախոտի օգտագործման տարածվածությանը նպաստող միտումներ: Նշված միտումները բնորոշ են ոչ միայն Հայաստանի համար:

Ընդունելով, որ գիտական տվյալները միանշանակ հաստատում են, որ ծխախոտի օգտագործումն ու ծխախոտի ծխի ազդեցությունը մահվան, հիվանդության և հաշմանդամության պատճառ են, ծխախոտի օգտագործման տարածվածության և դրա առողջապահական, տնտեսական և այլ հետևանքները կանխելու նպատակով, ԱՀԿ անդամ երկրները մշակեցին ,Ծխախոտի դեմ պայքարի շրջանակային կոնվենցիանե, որը հանրային առողջության ոլորտում առաջին գլոբալ համաձայնագիրն է: Այս պայմանագիրը քաղաքակիրթ աշխարհի յուրովի պատասխանն է ծխախոտի համաճարակին, որը տարեկան վեց միլիոն մարդ է սպանում: Կոնվենցիան արդեն իսկ վավերացվել է ավելի քան 174 պետության կողմից: Պայմանագրով ամրագրված է, որ կողմերը/երկրները ընդունում են, որ գովազդի, վաճառքի խթանման և հովանավորության լիակատար արգելումը կհանգեցնի ծխախոտային արտադրատեսակների օգտագործման նվազեցմանը, և իր սահմանադրությանը կամ սահմանադրական սկզբունքներին համապատասխան` կարգելվեն ծխախոտային արտադրատեսակների գովազդը, վաճառքի խթանումը և հովանավորությունը։

Հասմիկ ՄՈՎՍԻՍՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Լավ կլիներ Ցեղասպանության զոհերին հարգանքի տուրք մատուցելուց բացի նաև մաքրություն պահպանել իմանայինք
• Հյուրը՝ Տիգրան Մանսուրյանն էր
• «Բանակում կատարված դեպքի համար թող պատժեն մեկին, ոչ թե ողջ ղեկավարությանը»
• «Ադրբեջանական կողմին ռազվեդչիկ պետք չէ, որովհետև մեր թերթերն ամեն ինչ բաց են գրում»
• Աշխատանք փնտրողները լոտոյի վաճառակետերում են
• Սիրիահայերի աշխատանքի հարցը դեռևս մնում է անլուծելի
• Ոսկու շուկայում բազմաթիվ թերացումներ են հայտնաբերվել
• Սարիթաղցիները հրաժարվում են վճարելուց դեկտեմբեր ամսվա աղբահանության վարձը
• Դպրոցներում շարունակվում է դրամահավաքությունը, թեև ԿԳ նախարարը հակառակն է պնդում
• «Դալալ» հասկացողությունը պետք է վերանա մեր միջից»
• «Որ ալիքը միացնում ես` պարում են ու երգում. հա՛յ ժողովուրդ, դու ե՞րբ ես մտածելու»
• «Հայաստանում այդքան ատրճանակ չկա, ինչքան հեռուստաէկրանի վրա ենք տեսնում»
• «Ժառանգությունը» չի լքել մարտադաշտը
• ՄԱԿ-ը պահանջում է պատժել Հյուսիսային Կորեային` սեփական ժողովրդի նկատմամբ «հանցագործություններ» կատարելու համար
• «Թեպետ երկրաշարժերը պտտվում են մեր հանրապետության շուրջ, բայց մեզ համար խուճապի որևէ առիթ չկա»
• ՈՒկրաինայում կվերացվի որդեգրման գաղտնիությունը
• Մեծ Բրիտանիայում գտել են մարդու հետքեր, ով ապրել է 800000 տարի առաջ
• «Երկու Օլիմպիադա, և վե՛րջ»
• «Ժնև-2 բանակցությունների երրորդ փուլը մարտից շուտ չի սկսվի»
• Հայաստանում քանի՞սը գիտի` ո՞վ է սբ. Վալենտինը

Մեկնաբանություններ