Մեծ բողոքներ, երբ Հայաստանի ղեկավարը որոշեց «Պուտին խաղալ»

Հայաստանի ուժեղ տղամարդը «Պուտին խաղաց»` նախագահի պաշտոնը փոխեց վարչապետի աթոռով, բայց շարունակում է կառավարել: Ինքը` Պուտինը, զանգահարեց ու շնորհավորեց նրան: Բայց տասնյակ հազարավոր զայրացած հայեր շրջափակեցին մայրաքաղաք Երևանի կենտրոնը: «Հայաստանում սկսվել է թավշե հեղափոխություն»` հայտարարեց Նիկոլ Փաշինյանը երեքշաբթի երեկոյան Երևանի Հանրապետության հրապարակում:

Փաշինյանը 43-ամյա պատգամավոր է, նախկին լրագրող և ինքն է գլխավորում սկսված ընդվզումները: Նա ելույթ էր ունենում կապված ձեռքով` մեկ օր առաջ նրա վրա հարձակվել էր ոստիկանությունը: Բողոքները թափ էին հավաքում դեռ մեկ շաբաթ առաջ, երբ պարզ դարձավ, որ պաշտոնից հեռացող նախագահ Սերժ Սարգսյանը կդառնա նոր վարչապետ, թեպետ խոստացել էր հեռանալ: Փոխատեղումը կատարվում է հենց այն պահին, երբ Հայաստանն անցում է կատարում համակարգից, որտեղ ավելի մեծ ազդեցություն ուներ նախագահը այնպիսի համակարգի, որտեղ իշխանությունը կուտակված է վարչապետի ձեռքում: Համակարգի փոփոխությունը, որ հաստատվեց 2015-ին հանրաքվեով, սկսվել էր իբրև ժողովրդավարացման միջոց: Հանրաքվեից առաջ Սարգսյանը երդվում էր, որ չի հավակնի վարչապետի պաշտոնին, երբ լրանա նախագահական երկրորդ ու վերջին ժամկետը: Դա տեղի ունեցավ մեկ շաբաթ առաջ: Երբ նա մարտին հարցազրույցում ասաց, որ պատրաստ է խոստումը խախտել, շատերը զուգահեռ անցկացրին Վլադիմիր Պուտինի հետ, որ 2008-ին նախագահի պաշտոնը փոխանակեց վարչապետի պաշտոնի հետ, որ նորից նախագահ դառնա 2012-ին: Այս երկու ղեկավարները հիանալի հարաբերություններ ունեն: Սարգսյանի նախագահությամբ Հայաստանը դարձավ ԵԱՏՄ անդամ` նախկին խորհրդային երկրների Մոսկվայի ղեկավարած միավորման: Ռուսաստանն ու Հայաստանն ունեն զորքեր, որ համարվում է արդյունավետ միջոց` զսպելու հարևան Ադրբեջանին, որի հետ Հայաստանը ձգձգված կոնֆլիկտ ունի Լեռնային Ղարաբաղի պատճառով:

Բացի այդ` Պուտինն առաջին արտասահմանցի ղեկավարն էր, որ զանգահարեց ու շնորհավորեց Սարգսյանի նոր պաշտոնը երեքշաբթի երեկոյան: Միևնույն ժամանակ` Հայաստանը լավ հարաբերություններ ունի ԱՄՆ-ի հետ և վերջերս գործընկերության պայմանագիր կնքեց ԵՄ-ի հետ: Այդ պատճառով շատ պարզունակ կլիներ ներկա ընդվզումը մեկնաբանել իբրև Ռուսաստանի ու Արևմուտքի պայքարի շարունակություն: Համենայն դեպս` առայժմ: Ավելի շուտ` խոսքը եռացող դժգոհության մասին է ղեկավարից, որ նախագահի պաշտոնում 10 տարի դառնում էր ավելի ավտոկրատ:

Խորհրդարանում ընդդիմությունը ծխարձակող հրավառություն արեց, իսկ օրերս ակտիվիստները սկսեցին շրջափակել Երևանի կենտրոնի խաչմերուկները: Երկուշաբթի տասնյակ ցուցարարներ վիրավորվեցին ոստիկանության հետ բախումներում` փորձելով խորհրդարան մտնել: Այն պահին, երբ Սերժ Սարգսյանը երեքշաբթի օրը պաշտոնապես նշանակվեց վարչապետ, մինչև 25 000 մարդ հավաքվեց կենտրոնում: Կեսգիշերին մոտ մի խումբ երիտասարդներ սկսեցին կոտրել լուսացույցներն ու գովազդային վահանակները, իսկ Ֆեյսբուքի տեսագրություններից մեկում ցուցարարները, կարծես, մետաղե իրեր են նետում ոստիկանական մեքենաների վրա: Փաշինյանի խոսքով` այդ ամենը սադրանք է իշխանության պատվերով, և չորեքշաբթի նա իր կողմնակիցներին կոչ արեց թույլ չտալ, որ իրենց սադրեն: Չորեքշաբթի մինչև կեսօր բերման ենթարկվեցին 66 ցուցարարներ: Հայտնվում են բողոքի գործողությունների տեղեկություններ աշխարհի տարբեր մասերում, որտեղ հայեր են ապրում` Կիևից Լոս Անջելես: Ֆրանսիայի հարավում` Մարսելում, ակտիվիստները ներխուժեցին հյուպատոսարան և այրեցին Սերժ Սարգսյանի լուսանկարը: Շատ քիչ երկրներ այդքան մեծ սփյուռք ունեն, որքան Հայաստանը` 1,2 միլիոն հայ ապրում է միայն Ռուսաստանում, 60000 ԱՄՆ-ում ու Ֆրանսիայում: Երեքշաբթի օրը Նիկոլ Փաշինյանը կոչ արեց արտասահմանում ապրող հայտնի հայերին միանալ ցուցարարներին: Նա հրավիրեց 93-ամյա լեգենդար երգիչ Շառլ Ազնավուրին ու Սերժ Թանկյանին Կալիֆոռնիայից:

Հայաստան
Մայրաքաղաքը` Երևան
Բնակչությունը 2 924 816 (2016)
Պետական կարգը` հանրապետություն
Պետության ղեկավարը` Արմեն Սարգսյան
Կառավարության ղեկավարը` վարչապետ Սերժ Սարգսյան
Հայաստանը գտնվում է Հարավային Կովկասում մուսուլման հարևանների` Թուրքիայի ու Ադրբեջանի միջև և նրանց հետ ունի շատ լարված հարաբերություններ: 1920-1991-ը երկիրը եղել է Սովետական Միության հանրապետություն և մինչև հիմա խիստ կախման մեջ է Ռուսաստանից` քաղաքականապես ու տնտեսապես:
Ինգմար Նևեուս, Dagens Nyheter, Շվեդիա

Հ.Գ. Շվեդ լրագրողի ինչի՞ն է պետք` ի՞նչ է կատարվում ինչ-որ հեռավոր երկրում` Հարավային Կովկասում, որի մասին թե ինքը, թե ընթերցողները շատ քիչ պատկերացումներ ունեն: Այնքան քիչ, որ հասկանալի դառնալու համար հրապարակել է տեղեկություններ Հայաստանի մասին: Պարզվում է` պետք է: Իհարկե` հեռվից կարող են լինել փաստական անճշտություններ, բայց` անկարևոր, կարևորը իրավիճակի ընկալումն է: Հիմնականում` համարժեք: Թեթև արևմտյան պուտինոմանիայով: Ինչպես շվեդները, այնպես էլ հայերը միայն նկարագրում են իրավիճակը ու չեն առաջարկում լուծումներ: Իսկ լուծումներ կան, բայց երկխոսության հարթակների ստեղծման ու երկխոսության կոչերը իշխանության կողմից փողոցում չեն լսվի այնքան, քանի դեռ չի խոսել Սերժ Սարգսյանը: Իսկ նա խուսափում է ուղիղ խոսքից ու գերադասում «Շանթին» տված հարցազրույցով իր խոսքն ասել ու հընթացս նշանակել նախարարներ` պաշտոնակատարներին: Իսկ դա նշանակում է` ոչինչ չի ընկալվել ու ոչինչ փոխելու ցանկություն չունի: Դա դժվարացնում է փողոցի տունդարձը և ամրապնդում տեսակետը, որ պայքարը պետք է շարունակել: Փաստացի` այս պահին Նիկոլ Փաշինյանն ավելի ճկուն է գործում, քան իշխանական ողջ համակարգը: Եթե, իհարկե, համակարգը, ընդհանրապես երբևէ ինքնուրույն գործել է կամ մտադիր է գործել:

Իսկ նախագահ Արմեն Սարգսյանի երկխոսության հրավերը կարող է օդում մնալ` նա որևէ իրավասություն չունի իրավիճակ փոխելու և ակնհայտ է, որ հայտարարություններ չի անում ու անում է` Սերժ Սարգսյանի հետ համաձայնեցրած:
Բեյրութից Երևան եկավ ու երկխոսության կոչ արեց Մեծի Տանն Կիլիկիո Արամ Առաջին կաթողիկոսը` հայտարարելով, որ արյունահեղությունն անթույլատրելի է: Բայց այդպես էլ հրապարակ չգնաց ու Նիկոլ Փաշինյանին չհանդիպեց, այդ դեպքում իմաստ ունե՞ր Երևան գալը: Ի՞նչ ձևաչափով ու ի՞նչ պայմաններով պիտի Նիկոլ Փաշինյանը գնա իշխանության հետ երկխոսության: Եվ` ու՞մ հետ կոնկրետ: ՈՒ ընդհանրապես` նրա ինչի՞ն է պետք երկխոսությունը: Ակնհայտորեն` նա փորձելու է ձգել հնարավորինս երկար իր ներկա կարգավիճակը` շատացնելով ցուցարարների թիվը, և աջակցություն ստանալ ոչ թե արտասահմանի հայերից, այլ պետությունների ղեկավարներից ու միջազգային կառույցներից: Իբրև ժողովրդավարության առաջամարտիկ: Համենայն դեպս` նա աչքի առաջ ունի ՀԱԿ-ի փորձը, որ կորցրեց ներուժը` իշխանության հետ երկխոսություն սկսելով շատ կասկածելի ձևաչափով:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ