Անծրագիր ծրագրված Հայաստան

Փետրվարի 6-ին կառավարության նիստում քննարկվեց կառավարության ծրագրի նախագիծը: Փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանը ասաց, որ նախագծում արտացոլված են կառավարության հիմնական նպատակներն ու խնդիրները, առանցքային սկզբունքները։ «Առաջիկա 5 տարիներին կառավարության գործունեությունը միտված է լինելու Հայաստանի Հանրապետությունում բարձրտեխնոլոգիական, արդյունաբերական, բնապահպանական բարձր չափանիշներին համապատասխանող արտահանմանը միտված մրցունակ և ներառական տնտեսություն կառուցելուն։ Ծրագիրն ԱԺ-ի հավանությանն արժանանալուց անմիջապես հետո կառավարությունը կնախաձեռնի դրանից բխող միջոցառումների ծրագրի ձևավորման և հաստատման գործընթացը, որի արդյունքում մանրամասն կամրագրվեն հիմնական թիրախները, նպատակային ցուցիչները, չափելի արդյունքները և ժամկետներն արդեն ըստ ոլորտների»:

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն էլ հավելեց, որ բովանդակային առումով խնդիրներ չունեն, տեքստում խմբագրական խնդիրներ կան և մինչև վերջնաժամկետը՝ ամսի 8-ը, խմբագրված տարբերակը կուղարկեն ԱԺ։
Առաջին հայացքից` սովորական տեղեկություն է, արտառոց ոչինչ` կառավարությունը նիստում քննարկել է իր ծրագրի նախագիծը, որ այսօր ներկայացվելու է ԱԺ: Իրականում նոնսենս է, երբ փոխվարչապետը հայտարարում է, որ սա դեռ ծրագիր չէ, այլ չգիտեմինչ, որի ԱԺ-ում հաստատումից հետո միայն (կա՞ որևէ մեկը, որ կասկածում է հաստատմանը, նույնիսկ եթե ԲՀԿ+ԼՀԿ-ն դեմ քվեարկեն) կառավարությունը ձեռնամուխ կլինի «դրանից բխող միջոցառումների ծրագրի ձևավորման և հաստատման գործընթացին, որի արդյունքում մանրամասն կամրագրվեն հիմնական թիրախները, նպատակային ցուցիչները, չափելի արդյունքները և ժամկետներն արդեն ըստ ոլորտների»:

Այսինքն` ԱԺ-ին ի՞նչ է ներկայացվում` մտադրությունների ժողովածու՞. առանց թիրախների, նպատակային ցուցիչների, չափելի արդյունքների ու ժամկետների` ըստ ոլորտների: Եվ ե՞րբ կիրականացվի այդ տիտանական աշխատանքը: Ինչո՞վ էր կառավարությունը զբաղված մինչև հիմա: ՈՒ՞մ է պետք 70-էջանոց նախագիծը` առանց թիրախ-ցուցիչ-արդյունք-ժամկետի: Աժ պատգամավորները համատեղության կարգով պայծառատեսնե՞ր են, որ կարդան ու պատկերացնեն «դրանից բխողը», գնահատեն ու վերաբերմունք արտահայտեն: Առավել ևս, որ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը բովանդակային խնդիրներ չի տեսնում, ընդամենը` խմբագրական: Եվ ճիշտ է անում` բովանդակային խնդիրներ տեսնել բառակույտում, նվազագույնը արդար չէ:

Երբ 2018-ին էր նորընտիր վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը կառավարության ծրագիր ներկայացնում Աժ-ին` առանց թվերի, հռչակագրային, լավագույն մտադրությունների հավաքածու, ինչ-որ չափով հասկանալի էր` ժամանակ չէր եղել, անցումային կառավարություն էր` մինչև Աժ արտահերթ ընտրություններ, փոփոխությունները նոր էին սկսվում, ու հույս կար, որ հընթացս հարցերը կլուծվեն հեղափոխության նպատակների ու տրամաբանության հանգույն: Վերջապես` կես տարուց ավելի ժամանակը նաև նոր կառավարության ծրագիրը պատկերացնելու ու ամբողջացնելու համար էր: Պարզվում է` ոչ: Կառավարությունը ինքն իրեն միայն ԱԺ հաստատումից հետո է պարտավորված համարում …ծրագիր ունենալ: Մեղմ ասած` ինքնատիպ է:
Ոչ վարչապետը, ոչ կառավարության 12 առաքյալները չեն ընդունում, որ այլևս 100 օր չունեն, իրենց 100 օրը 2018-ին սպառվել է ու 2019-ը աշխատանքի ժամանակն է: Համենայն դեպս, Նիկոլ Փաշինյանի տարեմուտին հայտարարած տնտեսական հեղափոխությունը սկսելու: Ոչ միայն Հայաստանում, այլև սփյուռքում են սպասում, թե ինչ ռազմավարություն ու մարտավարություն կունենա նոր կառավարությունը, ինչ գերակայություններ` տնտեսության զարգացման ու մթնոլորտի փոփոխության, Հայաստանն աշխարհի զարգացող պետությունների շարքում դնելու համար: Եվ միանշանակ` համեմատելու են նախորդ կառավարությունների ծրագրերի հետ` տարբերությունները տեսնելու ու համոզվելու, որ Հայաստանում ռեալ փոփոխություններ են ու ճիշտ ժամանակն է ռեալ աշխատանք սկսելու համար` ոչ միայն ներդրումների, այլև տունդարձի:

Առավել ևս, որ «նախորդ հանցավոր ռեժիմի» քննադատության պակաս չի եղել, ուրեմն պիտի լիներ նրանց չարածների ու սխալների նպատակային ու արդյունավետ ուղղում: Ոչինչ, որ ռեալ կյանքում այդ «ուղղումները» չեն երևում, բայց ծրագրում պիտի լինեն: Ոչինչ, որ «սիրո ու համերաշխության հեղափոխությանը» հաջորդել է թշնամանքի ու անհանդուրժողականության մթնոլորտը, որին իշխանությունը չի հակազդում: Ավելին` որևէ քննադատություն որակվում է աջակցություն «նախորդ հանցավոր ռեժիմին», կարծես 3 նախագահների ու ներկա վարչապետի քառանկյունից բացի քննարկման այլ տեսակետ չի կարող լինել, թեպետ հիմարություն է Հայաստանն իր խնդիրներով «նախորդի», «ներկայի» ու «հաջորդի» բաժանելը: Խնդիրները լուծել է պետք, ոչ թե քաղաքականացնել: Բայց դա ոչ մեկին չի հետաքրքրում: Գերքաղաքականացումը սկսել է մրցակցել տրամաբանության հետ ու հաղթում է մրցակցության մեջ:

Եվ իբրև տարբեր մակարդակների պաշտոնյաներ 10/1 հարաբերակցությամբ նշանակվում են մարդիկ, որ թնդանոթի կրակոցի տարածությունից մոտ չպիտի թողնվեն պետական կառավարմանը: Ազդարարվում է «պետական ծառայության համակարգում՝ արժանիքների հիման վրա աշխատանքի ընդունման և առաջընթացի ապահովում», իսկ իրականացվում է «քայլածների» ու «քայլածների» յուրայինների համատարած պաշտոնաստացում, արդեն նաև` պաշտոնանկում։ Առավելագույն մրցակցությունը ոչ թե գիտելիքի, փորձի ու կառավարման հմտությունների միջև է, այլ «քայլածների» ներկուսակցական ազդեցիկության:
Եվ, այնուամենայնիվ` ի՞նչ է բխելու արդեն ներկայացվածից: Օրինակ` արտաքին քաղաքականության մեջ: Ծրագրում նշված է, որ արտաքին քաղաքականությունն իրականացնելիս կառավարությունն առաջնորդվում է ՀՀ և հայ ժողովրդի հավաքական շահերով: «Կառավարության արտաքին քաղաքականությունը նպատակաուղղված է ՀՀ ինքնիշխանության պաշտպանությանը, Հայաստանի և Արցախի անվտանգության ապահովմանը, Հայաստանի միջազգային հեղինակության բարձրացմանը, բոլոր պետությունների հետ փոխշահավետ և իրավահավասար հարաբերությունների շարունակական զարգացմանը, միջազգային ու տարածաշրջանային գործընթացներին Հայաստանի ներգրավվածության ավելացմանը, երկկողմ և բազմակողմ ձևաչափերում համագործակցության խորացմանը՝ Հայաստանի կայուն զարգացմանը և տնտեսության արդիականացմանը, նոր շուկաներ մուտքի ապահովմանը և դեպի Հայաստան ու Արցախ օտարերկրյա ներդրումների ավելացմանը։

Կառավարության արտաքին քաղաքականության սկզբունքային առաջնայնություններն են՝ միջազգային և տարածաշրջանային անվտանգության ապահովումն ու հակամարտությունների խաղաղ կարգավորումը, կայուն զարգացմանն ուղղված միջազգային և տարածաշրջանային համագործակցությունը, մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանությունը, ժողովրդավարության ամրապնդումը, մարդկության դեմ հանցագործությունների կանխարգելումը»։ Սա պրեամբուլան է, որին հետևում են մանրամասները` դրույթների մակարդակով: Եվ այդ դրույթներով կառավարությունն ասում է, որ իր համար գերական ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների խորացումն է, ԵԱՏՄ-ում, ՀԱՊԿ-ում անդամակցության արդյունավետության բարձրացումը, հետո միայն` ԱՄՆ-ի, ԵՄ-ի, Իրանի, Վրաստանի հետ հարաբերությունների զարգացման ընդհանուր ձևակերպումներն են` ճիշտ ինչպես առաջ: Ոչինչ, որ ՀՀ-ԵՄ համաձայնագիր է ստորագրվել, որը խելամիտ քաղաքականության դեպքում կարող է ու պետք է դառնա ՀՀ տնտեսական զարգացման, նոր տեխնոլոգիաների ձեռքբերման, արտահանման մեծացման, աշխատատեղերի ստեղծման միջոց: Վերջապես` ինքնիշխանության վերականգնման, մեկուսացումից դուրս գալու, քաղաքական հավասարակշռություն ու արտաքին քաղաքականության ճկունության համար այլընտրանք ստեղծելու: Բայց… «Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագրի (ՀԸԳՀ) կիրարկումը դիտվում է որպես Հայաստանի զարգացմանն ուղղված կառավարության բարեփոխումների օրակարգին նպաստող նշանակալից գործոն։

Կառավարությունը շարունակելու է քայլեր ձեռնարկել ՀՀ քաղաքացիների համար ԵՄ մուտքի արտոնագրերի ազատականացման ապահովման ուղղությամբ»։ Այսինքն` սոսկ նպաստող գործոն ու առանց վիզայի Շենգենի գոտի ելումուտի արտոնություն: Երևի թե` համաեվրոպական զբոսաշրջությունը զարգացնելու համար: Բայց մի տարբերություն կա` ԼՂ հակամարտության կարգավորման վերաբերյալ. «Բանակցությունների արդյունավետության համար էական նշանակություն ունի խաղաղությանը նպաստող մթնոլորտի առկայությունը՝ ներառյալ վստահության և անվտանգության միջոցների ամրապնդումը, հակամարտության սրման ռիսկերի նվազեցումը, ագրեսիվ հռետորաբանության բացառումը»։ Նաև` ԼՂՀ-ին՝ բանակցությունների սեղան վերադարձնելու նպատակադրումը. «Կառավարությունը վերահաստատում է, որ Արցախը, որպես հակամարտության հիմնական կողմ, պետք է որոշիչ ձայն և ներգրավվածություն ունենա իրական և տևական խաղաղության հաստատմանն ուղղված հանգուցալուծման գործընթացում»։ Խորին շնորհակալություն: Եթե «վստահության և անվտանգության միջոցների ամրապնդումը» նշանակում է Վիեննայի պայմանավորվածությունների կատարման հանձնառություն: Նաև շնորհակալություն «ազատ ու երջանիկ» քաղաքացու համար: Ինչու՞ ոչ: Երջանկությունը իշխանությունից ուղիղ կապի մեջ չէ:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հ.Գ. Տրամաբանորեն կառավարությունը նախ պիտի ծրագիր ունենար, հետո որոշարկեր իր կառուցվածքը` ըստ ծրագրի կատարման անհրաժեշտությունների: Փաստացի` կառավարության կառուցվածքի վերջնական տեսքը մնում է անհայտ, հայտնի մասով ունենք 12 նախարարություններ: Եվ հարց է` կառավարությունը կարո՞ղ է իր հայտնի կառուցվածքով իրականացնել իր դեռ անհայտ ծրագիրը: Եթե կառավարության ծրագիրը ԱԺ-ում հաստատումից հետո նոր միայն մշակվելու է, ինչքա՞ն ժամանակ է պետք, որ կառավարությունը իր վերջնական տեսքով ձեռնամուխ լինի իր վերջնական ծրագրի կատարմանը: Այդ ընթացքում նախընտրական խելքից-մտքից դուրս, շռայլ խոստումների կատարմանը սպասող մարդկանց զբաղեցնելու են «բռնեմ-բաց թողնեմ» ծրագրո՞վ: Լևոն Տեր-Պետրոսյանը անեկդոտնե՞ր կպատմի, Սամվել Բաբայանը կսպառնա, որ ուզում է Արցախի նախագա՞հ դառնալ` «ժողովրդի պարտադրանքով», ՀՅԴ-ն ՌԴ դեսպանին կզեկուցի իր ծրագրերն ու նպատակները, որ հավանությու՞ն ստանա, մտահոգված ՀՀԿ-ն «Նիկոլ, հեռացիր»-ի՞ն կանցնի, ՊԵԿ-ը 160000-ով ՀԴՄ-ներ գնածների 100000-ները կվերադարձնի, իսկ չգնածներին 60000-ով կվաճառի՞, ԱԱԾ-ն նախագահական եռյակի հարցաքննությունները կամբողջացնի՞ կամ ո՞չ, և այլն, և այլն…

Դեռ ինչքա՞ն Նիկոլ Փաշինյանին կհերիքի ՀՀԿ-ի ու հատկապես Սերժ Սարգսյանի նկատմամբ հակակրանքի էներգիան: Փաստացի` «Նիկոլ Փաշինյանը ճիշտ էր, ես սխալվեցի» սակրալ նախադասությունն է առայսօր հնչած միակ ռեալ քաղաքական հայտարարությունը, մնացածը եղել է ընթացիկ ու վկայում է հեղափոխության նպատակների գլոբալ անորոշություն` լոկալ խնդիրների մեջ: Օրինակ` շրջանառվում են ու չեն հերքվում լուրերը, որ «Գազպրոմ Արմենիա»-ն չի փոխհատուցելու գազի գնի 15 դոլար թանկացումը, պարտքը կուտակվում է և փակվելու է Երևան ՋէԿ-ով: Որ Արթուր Բաղդասարյանը «Հ3»-ը վաճառել է… ռուսական ընկերության: Շուտով եթերում կհայտնվի «ABC»-ն և ռուսները իրենց քաղաքականությունն են քարոզելու: Կա՞ կառավարության կառուցվածքում գոնե մեկ օղակ, որ զբաղվում է տեղեկատվական քաղաքականությամբ: Օրինակ` արտաքին աշխարհում Հայաստանի Հանրապետության իմիջի հարցով և պետական քաղաքականությունը հանրայնացնելու ու հասկանալի դարձնելու ներքին խնդրով: Թե՞ մեզ հերիք են ֆեյքերն ու լայվերը: Ավելիին արժանի չենք: Ավելի ստույգ` ընդունակ չենք: Գուցե պետք է տեղեկատվության և քարոզչության նախարարությու՞ն ունենալ:

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ