Շատերի համար 2018-ի արդյունքները բավականին տխուր են

Աշխարհի շատ տնտեսությունների, ֆինանսական շուկաների, կառավարությունների ու քաղաքականության ղեկավարների համար СО2-ի մթնոլորտ արտանետումների առումով 2018-ը անհաջող էր: Ֆինանսական ճգնաժամից ու մեծ ռեցեսիայից մնացած սպիները երկարատև տնտեսական, տեխնոլոգիական, մշակութային ու ժողովրդագրական միտումների հետ հանգեցրին բնակչության բախմանը բացասական հետևանքների հետ:

Հասարակությունը դժգոհությունն արտահայտեց ընտրատեղամասերում, ինտերնետում, փողոցում, որ էականորեն խարխլեց շատ քաղաքական գործիչների դիրքերը` գրում է Մայքլ Բոսկինը Project Syndicate-ում:
Գերմանիայի կանցլեր Անգելա Մերկելը երկար ժամանակ ԵՄ փաստացի ղեկավարն էր: Սակայն 2015-ին նա կայացրեց Գերմանիայիում 1 միլիոնից ավելի փախստականներ ընդունելու ճակատագրական որոշումը: Գերմանիայի հասարակության արձագանքն այնքան խարխլեց Մերկելի դիրքերը, որ նա 2018-ի դեկտեմբերին թեկնածությունը չառաջադրեց իր կուսակցության նախագահի պաշտոնում ու հայտարարեց, որ 2021-ին` ժամկետը լրանալուց հետո, հեռանալու է կանցլերի պաշտոնից:

Հակամիգրացիոն տրամադրությունները միայն Գերմանիայում չէին առաջացել, տարածվել էին Իտալիայից Լեհաստան: Դա հանգեցրեց պոպուլիստական կուսակցությունների դիրքերի ամրապնդմանը: Հունգարիան փշալարերով պարիսպ կառուցեց` կասեցնելու միգրանտների հոսքը: Դանիան ծրագրում է ապաստանի հարյուրավոր ՙանցանկալի» խնդրարկուների ուղարկել անմարդաբնակ կղզի, որտեղ փորձեր են կատարվել հիվանդ կենդանիների վրա:
Միգրացիոն ճգնաժամը հրահրեց Մեծ Բրիտանիայում ԵՄ անդամակցության հանրաքվե անցկացնել 2016-ին: 2018-ին շարունակվեց բրիտանական դրաման բրեկզիտի շուրջ: Վարչապետ Թերեզա Մեյը հասավ Բրյուսելի հետ համաձայնության, սակայն բրիտանական խորհրդարանը կտրուկ քննադատեց համաձայնագիրը, Մեյը նույնիսկ ստիպված էր համաձայնագրի քննարկումը խորհրդարանում հետաձգել 2019-ի հունվար: Հարցումները վկայում են, որ ընդդիմադիր Լեյբորիստների ղեկավար Ջերեմի Կորբինը հավանաբար կդառնա Մեծ Բրիտանիայի հաջորդ վարչապետը:

Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը բախվեց բողոքների ու քաղաքացիական անկարգությունների ալիքին, որի պատճառը կառավարության` վառելիքի հարկը բարձրացնելու ցանկությունն էր: Կառավարության նպատակը ջերմոցային գազերի մթնոլորտ արտանետման մակարդակի նվազեցումն էր, սակայն հանգեցրեց ՙդեղին բաճկոնավորների» բողոքներին: Աշխարհի խոշորագույն տնտեսություններից մեկի, որ նաև ամենաբարձր հարկերն ունի, քաղաքացիները, կարծես, արդեն կուշտ են քաղաքական դասից, որ ինչպես իրենք են կարծում, առավել մտահոգված է գլոբալ նպատակներով, քան սպառողների օրվա պահանջներով:

Ճիշտ նույն կերպ Կանադայի վարչապետ Ջաստին Թրյուդոն բախվեց պատասխան արձագանքի դաշնային բնապահպանական հարկի դեմ, որ սահմանվել էր 4 (10-ից) նահանգներում, որ սկզբից մերժեցին СО2.-ի մթնոլորտ արտանետման մակարդակի կրճատման նրա քաղաքականությունը: Դա կարող է Թրյուդոյին վարչապետի պորտֆելից զրկել 2019-ի ընտրություններում:

Արևմուտքից դուրս իրավիճակը առավել մխիթարական չէ: Հնդկաստանի վարչապետ Նարենդրա Մոդիի ազգայնական «Բհատրա ջանատա» կուսակցությունը մեծ կորուստներ ունեցավ 5 նահանգներում տնտեսական խնդիրների պատճառով: Տնտեսական խնդիրները մեծանում են Չինաստանում, տնտեսական աճը դանդաղել է, սրվել են առևտրական վեճերը ԱՄՆ-ի հետ, կիբեռլրտեսությամբ, տեխնոլոգիաների հարկադրական փոխանցման ու ՙԱրտադրված է Չինաստանում-2025» ամբիցիոզ ծրագրով հարուցած միջազգային դժգոհությունը հանգեցրեց չինական որոշ տեխնոլոգիական ընկերությունների արտադրանքի ներկրման արգելքների: Չինաստանի ղեկավարությունը, սակայն, զիջումների մտադիր չէ:
Աշխարհի խոշորագույն տնտեսություններում կատարվող քաղաքական փոփոխությունները վկայում են, որ 2019-ի սկզբից քաղաքական ղեկավարները պետք է կենտրոնանան ներքին խնդիրների լուծման վրա և ապահովեն անցումն առավել ճկուն ու ապակենտրոնացած քաղաքական մոդելների: Դա թույլ կտա ոչ միայն կայունացնել ներքաղաքական իրավիճակը, այլև ամուր հիմքեր կստեղծի միջազգային գերակա հարցերում համագործակցության համար` սկսած առևտրից մինչև կլիմայի փոփոխությունների դեմ պայքարը:
Project Syndicate

Հ.Գ. Die Presse-ում Էդուարդ Շտայները գրում է, որ ռուսական տնտեսությունն ընտելացել է պատժամիջոցներին ու նավթի ցածր գնին, սակայն դա խաբուսիկ հաջողություն է: Տնտեսագետների ներկայացրած սցենարով` երկրին դժվար տնտեսական շրջան է սպասվում: Ռուսաստանի ու ՌԴ բնակչության գրպանները վաղուց են դատարկում: 2018-ը դեռ համեմատաբար լավ էր, 2015-2016-ի ռեցեսիայից ու թեթևակի վերականգնման մեկ տարուց հետո ՀՆԱ-ն 1,8% է: 2019-ին կարող է ավելի վատ լինել: ՀՆԱ-ի աճը կդանդաղի մինչև 1,3%: 2019-ի վերաբերյալ հոռետեսությունը փոխանցվել է և արտասահմանյան ներդրողներին, որ արտահանում են իրենց ապրանքները ՌԴ: Ռուս-գերամանական արտաքին առևտրի պալատի հարցման արդյունքներով` գերմանացի ձեռներեցների 36%-ը վախենում է ստագնացիայից, 23%-ը Ռուսաստանում տնտեսական վիճակի վատացումից 2019-ին: ВЦИОМ-ի նոյեմբերի հարցման արդյունքում սոցիալական լավատեսությունը` լավագույն կյանքի սպասումը, արագ նվազում է` 2016-ին կյանքից բավարարվածության դասիչը 51 կետ ուներ, 2017-ին` 63, հիմա` 40: Ռուսաստանցիները հնարամիտ են ու ընտելանում են կենսապայմաններին: Նրանք ճեղքեր են գտնում արևմտյան պատժամիջոցների տակ հայտնված պանիրները գնելու ու ԱՄՆ վիզան հարևան Մերձբալթիկայում ձևակերպելու: Այնուհանդերձ, գինը, որ բնակչությունը վճարում է արտաքին քաղաքական արկածախնդրությունների դիմաց, շատ բարձր է: Մարդիկ զգում են, որ ավելի է բարձրանալու և կենսամակարդակը 2019-ին անկում է ապրելու: Պուտինը շարունակում է կերակրել առույգ խոսքերով: Տարեվերջյան մամլո ասուլիսում նա հայտարարեց, որ որ ՀՆԱ-ի ծավալով Ռուսաստանը կարող է դառնալ աշխարհի 5-րդ տնտեսությունը: Հիմա Ռուսաստանը Համաշխարհային բանկի վարկանիշով 12-րդն է: Տնտեսական վերելքը դժվար է լինելու, եթե նույնիսկ տնտեսությունը 2020-ից սկսի աճել 2%, իսկ 2021-ից` 3%: Տնտեսագետները կանխատեսում են 1,6-1,9%:

Ամենայն հավանականությամբ` Project Syndicate –ի նշած խնդիրները 2019-ին ամբողջությամբ չեն լուծվի և 2020-ը կդառնա միջազգային քաղաքականության համար շրջադարձային տարի` հաշվի առնելով նաև, որ 2020-ին լրանում է ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի պաշտոնավարման ժամկետը և բազում հարցեր կապված են նրա երկրորդ ժամկետով ընտրվել-չընտրվելուց: Հայաստանի համար 2019-ը դառնալու է իրականության հետ առերեսման տարի, կամ` տնտեսական հեղափոխությունը, որ հայտարարել է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, հաջողության դեպքում կամրապնդի նրա քաղաքական հաջողությունը, կամ` ձախողման դեպքում Հայաստանում կսկսվի քաղաքական անկայունության շրջան:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ