Այս ավերակները հաստատումն են Աստվածաշնչյան պատմությա՞ն

Հնագետներն ուսումնասիրում են հինավուրց կայանատեղիները Հորդանանի ափին` փորձելով պարզել` պատկանել են իսրայելցիների՞ն, որոնց Մովսեսը դուրս է բերել Եգիպտոսի գերությունից: Նրանք հաստատում են` հինավուրց ավերակները կարող են բացատրել Ելքի Աստվածաշնչյան առեղծվածը` գրում է Հարի Պետիտը Daily Mail-ում: Աստվածաշնչի համաձայն` Մովսեսը ազատագրեց իսրայելցիներին Եգիպտոսի ստրկությունից ու Սինայի անապատ տարավ, հետո նրանք անցան Հորդանանն ու ոտք դրեցին Ավետյաց երկիր` Քանաան: Բայց առասպելի պատմական հիմքեր չկան և մասնագետների մեծամասնությունը գտնում է, որ իրականում իսրայելցիները բնիկ քանաանցիներ էին` հինավուրց տարածքի, որ մակերեսով համապատասխանում է ժամանակակիցց Իսրայելին: Հիմա գիտնակաները պարզում են` Հորդանանին մերձակա ավերակները ապացույց չե՞ն, որ հազար տարի առաջ այդ հինավուրց երկիր է եկել քոչվոր իսրայելցի ժողովուրդը:

Նրանք ենթադրում են, որ ոչ մեծ բնակատեղին իսրայելցիներն օգտագործել են Եգիպտոսից դուրս գալուց հետո, որ Աստվածաշնչի գիտակները թվագրում են մ.թ.ա. 13-րդ դար: Եթե վարկածը հաստատվի, հնագետների հայտնաբերած տարածքը կդառնա առաջին գիտական ապացույցը Ելքի մասին Աստվածաշնչյան պատմության: Բայց կան և կասկածներ: Կայանատեղին դեռ թվագրված չէ, իսկ դա նշանակում է, որ շինությունները կարող են կառուցված լինել Հորդանանն անցնելուց մի քանի հազարամյակ հետո: Վերջին 2000 տարում հազարավոր քոչվոր ցեղեր են բնակավայրեր կառուցել Իսրայելում, ուստի սակավ հավանական է, որ նոր գտնված կայանատեղին կառուցել են հենց Մովսեսի մարդիկ: ՙՄենք չենք ապացուցել, որ կայանատեղին վերաբերում է վաղ իսրայելցիների շրջանին, բայց դա հնարավոր է,-ասել է հնագետ Դավիդ բեն Շլոմոն (Իսրայելի Արիելի համալսարան):-Եթե այդպես է, հնարավոր է` կայանատեղիները համընկնում են Աստավածնչյան պատմություններին, որ իսրայելցիները եկան Հորդանանից արևելք ընկած հողերից, անցան Հորդանանը ու մտան Իսրայելի բլրապատ տարածքը՚: Ավերակները կոչվում են Խիրբետ էլ Մաստարա: Հնագետները կարծում են, որ այնտեղ պեղված հախճապակե անոթների բեկորները վաղ երկաթի դարից են` ժամանակ, որ ավանդաբար նույնացվում է իսրայելցիների Քանաան գալու հետ: Նրանց կարծիքով` գտածոները պարզունակ անասնագոմերից են մնացել, իսկ մարդիկ ապրել են մոտակա վրաններում:
Հարի Պետիտ, Daily Mail

Հ.Գ. Իհարկե, սքանչելի է, որ անապատը հազարամյակների հնության գտածոներ է նվիրում մարդկանց, բայց ի՞նչ մոլուցք է ապացուցել Աստվածաշունչը, և ինչպե՞ս կարող են գիտնականները պարզել, թե ո՞ր հազարամյակում ու ո՞վքեր են կայանատեղիները կառուցել: Իսկ եթե Խիրբետ էլ Մաստարան չլիներ, Ելից գիրքը անվավե՞ր էր:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ