«Մամայի արև» մակարդակի մտածողության գերիները

Եթե վերացարկվենք սկանդալներից ու սկանդալների հավակնող քաղաքական շինծու կամ մարտաշունչ հռետորաբանությունից, կոնկրետ ի՞նչ կատարվեց նոյեմբերից 10-ից հետո Հայաստանում: Չոր, մաթեմատիկական հաշվարկով՝ առանց զգայական ու քաղաքական զեղումների՝ նոյեմբերի 10-ից հունվարի 24՝ ոչինչ: Ոչինչ՝ արդյունքի տեսակետից: Երկկողմ բուռն ու թունավոր ելույթներ, նույնպիսի հարցազրույցներ ու ստատուսներ, արժանապատվության երթեր, ընդդիմադիր արտախորհրդարանական ձևաչափի ձևավորում ու վարչապետի թեկնածուի առաջադրում, հիմա՝ այցեր մարզեր: Մշտապես հակասական հայտարարություններ: Ապրիորի ծրագրեր, բարի մտադրություններ՝ իրականացումը «մամայի արև» մակարդակում: Համարյա նույնը՝ խորհրդարանում՝ իրենց ընդդիմադիր են համարում թե ԼՀԿ-ն, թե ԲՀԿ-ն, երկուսն էլ պահանջում են Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականը, բայց միմյանց հետ չեն համագործակցում: Գագիկ Ծառուկյանը պաշտպանում է Վազգեն Մանուկյանի թեկնածությունը, Էդմոն Մարուքյանը՝ ինքն իր: Երկուսն էլ հրաժարվում են արտահերթ ընտրությունների շուրջ հուշագիր ստորագրել իշխանությունների հետ: Պահանջում են հրաժարական առանց նախապայմանների, իրենք պայմաններ են դնում: ԲՀԿ-ն պահանջում է, որ խորհրդարանը պետք է նոր վարչապետ ընտրելու շանս ունենա, որ կկայունացնի իրավիճակը՝ մինչև մեկ տարի, հետո կգնան ընտրությունների։ Ըստ Սահմանադրության՝ ԱԺ լուծարման և արտահերթ ընտրությունների մեկ տարբերակ կա՝ վարչապետը հրաժարական է տալիս և խորհրդարանը 2 անգամ վարչապետ չի ընտրում: ՔՊ-ն առաջարկում է հուշագիր ստորագրել, որ ընդդիմադիրները Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականից հետո պարտավորվեն թեկնածու չառաջադրել։ Բայց ԲՀԿ-ն ու ԼՀԿ-ն փաստացի ոչ թե արտահերթ ընտրություններ են ուզում, այլ՝ իշխանության գալ այստեղ ու հիմա, որ հետագայում արտահերթ ընտրությունների կազմակերպչի առավելություններն ունենան:

Անցած ժամանակը ցույց տվեց, որ Հայրենիքի փրկության շարժման թեկնածու Վազգեն Մանուկյանը ձախողված թեկնածու էր: Դե ֆակտո նա չունի կուսակցություն, ֆինանսներ, քաղաքական կապեր, միակ կապիտալը ՀՀ առաջին վարչապետը լինելը և սեփական կենսագրությունն է, որի ոչ բոլոր էջերն են ճերմակ: Ակնհայտ է, որ նա շարժման ոչ թե առաջնորդն է, այլ՝ կամակատարը և շարժման որոշումների վրա ազդելու լծակ չունի: Այս ընթացքում Վազգեն Մանուկյանը իր ելույթներով ու պահվածքով ի ցույց դրեց, որ շարժումը պատճենում է իշխանության վատագույն ավանդույթները և … բառապաշարը: Թեկուզ՝ հոմանիշների մակարդակով: Քաղաքական բառարան շարժման ներմուծած բառապաշարը նույն սև/սպիտակի շրջագծում է՝ ժեխից բոմժ: Բայց դա մանրուք է, փաստ է, որ Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականը պահանջողները չկարողացան հաջողությամբ անցնել նրա ճանապարհը՝ փողոցը նրանց մերժեց: Ավելի ճիշտ՝ մարդիկ փողոց դուրս չեկան կրիտիկական զանգվածով: Ավելին՝ հների ու նորերի հանրագումարը մարդկանց ստիպեց մտածել, որ ավելի լավ է մնա պարտության սիմվոլ Նիկոլ Փաշինյանը, քան գան ամեն ինչ խոստացողները, որ հաջորդ նախադասությամբ հերքում են առաջին նախադասությունը:

Հայրենիքի փրկության շարժման սխալները.
1. Նրանք չկարողացան հասկանալ պատերազմում մեր պարտության ողջ խորքը և ժողովրդի սուգը և չափազանց շտապեցին իշխանափոխության կոչերով:

2. Նրանք հայտարարում են, որ չարաբաստիկ եռակողմ հայտարարությունը ընդունում են և ոչ մի քայլ չեն անելու այդ հայտարարության դեմ, ու հաջորդ պահին հայտարարում են, որ իրենց իշխանության պարագայում կլուծվեր ռազմագերիների հարցը, Հայաստան-Ադրբեջան սահմանների հարցը… Իմա՝ կամ չեն տիրապետում իրավիճակին, կամ չեն պատկերացնում իրավիճակը և տալիս են խոստումներ, որ չեն իրականացնելու:

3. Նրանք նույնպես գնացին մերժման ճանապարհով՝ ոչինչ դրական ու էական չառաջարկելով: Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականից հետո ստեղծվելիք ժամանակավոր կառավարության անհրաժեշտության բացատրությունները չդարձան համոզիչ, երաշխիք չներկայացվեց, որ ժամանակավոր կառավարության մեկ տարվա գործունեությունից հետո Հայաստանում տնտեսական վիճակ է փոխվելու կամ մթնոլորտ՝ դատելով Նիկոլ Փաշինյանին ու նրա կողմնակիցներին ներկայացվող քրեական հանցագործությունների շարանից ու դատավարությունների հեռանկարից: Այսինքն՝ ներկա դատավարությունները շարունակվելու են, փոխվելու են սոսկ կասկածյալներն ու մեղադրյալները: Հասարակությունը հոգնել է շոուներից, մարդիկ ուզում են նորմալ ապրել:

4. Դե ֆակտո շարժումը չունի միասնականություն՝ արդեն մի քանի մարդ-կուսակցություններ հեռացել են, չունի ռազմավարություն՝ կայացնում է իրավիճակային որոշումներ, չունի մարտավարություն՝ փորձում է քաղաքական պայքարի բոլոր գործիքները՝ անհնազանդության ակցիաներ, հացադուլ, գործադուլ, երթեր, հանրահավաքներ, և այլն, որոնցից ոչ մեկը արդյունավետ չէ, և չի գտել իր հաջողության գործիքը:

5. Փաստ չէ, որ որևէ պետություն պատրաստ է գործակցել կամ բանակցել ժամանակավոր իշխանության հետ, որ լեգիտիմ չէ՝ չընտրված լինելով: Հետևաբար՝ ոչ Հայաստանին, ոչ էլ առավելևս Արցախին վերաբերող որևէ խնդիր Վազգեն Մանուկյան վարչապետը չէր կարող լուծել:

6. Դե ֆակտո՝ այստեղ ու հիմա շարժումը ընդամենը ամրապնդում է Նիկոլ Փաշինյանի իշխանությունը:

7. Շարժման ոչ մի կուսակցություն և շարժումն ընդհանրության մեջ պատրաստ չէ և չի ցանկանում արտահերթ ընտրություններ:
Նույնն են անում խորհրդարանում ԲՀԿ-ն ու ԼՀԿ-ն: Եթե ԲՀԿ-ն միացել է շարժմանը, ԼՀԿ-ն՝ հայտարարելով հանդերձ, որ Նիկոլ Փաշինյանը պետք է հեռանա, ամեն ինչ անում է, որ մնա: Այլապես՝ ինչո՞վ բացատրել Էդմոն Մարուքյանի վարչապետ առաջադրվելու ցանկությունը կամ որոշումը: Հիմնավորումը, որ իշխանությունները ունեն բավարար ձայներ խորհրդարանում նոր վարչապետի ընտրություն թույլ չտալու և արտահերթ ընտրությունների գնալու համար, վերաբերում է ՔՊ-ին, բայց չի բացատրում, թե ի՞նչ է ուզում ԼՀԿ-ն իրականում։ Եթե ԼՀԿ-ն հավատում է իր հնարավորություններին ու արտահերթ ընտրություններում մեծամասնություն դառնալուն, ինչու՞ է խուսափում ընտրություններից, գերադասելով «Հիմա վարչապետ, հետո վարչապետական լծակների օգտագործումով՝ գուցե նորից վարչապետ, գուցե ոչ» սխեման:
Փաստացի՝ Հայաստանի ժողովուրդը դարձել է իր քաղաքական ուժերի ամբիցիաների պատանդը:

Ի՞նչ է անում ՔՊ-ն: Վայելում է քաղաքական դաշտի հակասությունների հաշվին իր իշխանությունը երկարացնելու հնարավորությունը, ինչպես ժամանակին սկուտեղի վրա ստացավ իշխանությունը: ՔՊ-ի գործողություններից ու հատկապես Նիկոլ Փաշինյանի անհոդաբաշխ հայտարարություններից բնավ չի զգացվում, որ
1.Նիկոլ Փաշինյանը գիտակցել է 44 օրյա պատերազմի հետևանքների ողջ ծանրությունը:
2.Նիկոլ Փաշինյանը ունակ է այդ խնդիրները լուծել իբրև վարչապետ կամ իր կառավարությամբ ու «Իմ քայլով»:
3.Նիկոլ Փաշինյանը կարողացել է համարժեք գնահատել իրավիճակը և ունակ է ելքեր գտնել:
Այսինքն՝ ժողովուրդը նաև դարձել է 2018-ի դեկտեմբերի 18-ին իր 44 տոկոսի ընտրության պատանդը:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հ.Գ. Ու ի՞նչ: Երեք սցենար կա.
1. Օգտվելով քաղաքական ուժերի «Կարապը, խեցգետինը և գայլաձուկը» նոր բեմադրությունից՝ Նիկոլ Փաշինյանը հրաժարվելու է արտահերթ ընտրությունների իր առաջարկից և գնալու է հերթական ընտրությունների, Հայրենիքի փրկության շարժումը՝ չկարողանալով համակարգ ստեղծել, ունենալով սոսկ արտաքին քաղաքական պահանջարկ, փոշիանալու է և հերթական ընտրություններում հավաքելու է 0-2 տոկոս ձայն: Պետությունը կորցնելու է անհրաժեշտ փոփոխությունների ժամանակը և դուրս է մնալու տարածաշրջանային ու աշխարհաքաղաքական զարգացումներից, որովհետև իշխանությունը, կորցնելով դիմադրունակությունը, աստիճանաբար կորցնում է Հայաստանի Հանրապետության ինքնիշխանությունը:

2. Գտնվելու է երրորդ ուժ, որ կարողանալու է քաղաքական բանակցությունների միջոցով համոզել ՔՊ-ին, խորհրդարանական ու արտախորհրդարանական ուժերին հրաժարվել իշխանատենչությունից, մտածել պետության մասին, գտնելու է փաստարկներ, որ նրանք այս ճանապարհով չունեն ապագա և վտանգում են ժողովրդի ապագան, իսկ արտահերթ ընտրություններում հնարավորություն ունեն պետությանն ու ժողովրդին ծառայելու իրենց ծրագրերը իրականացնել… Ամռանը կամ աշնանը տեղի են ունենալու Աժ արտահերթ ընտրություններ, ձևավորվելու է նոր ու լեգիտիմ իշխանություն՝ հենց այդ ուժի մեծամասնությամբ:

3. Արտաքին քաղաքական ուժերը, օգտվելով իրավիճակից, Հայաստանի ինքնիշխանության մակարդակի նվազեցմամբ, ներքաղաքական իրավիճակի սրմամբ, տնտեսական ճգնաժամով հանգեցնելու են քաոսային իրավիճակի, որի լավագույն լուծումը կարող է հեղափոխությունը լինել, եթե ընդհանրապես լինի, իսկ վատագույն լուծումը պետականության կորուստն է:

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ