ԱՄՆ-ի նորընտիր նախագահ Դոնալդ Թրամփի անցումային թիմում ամենաազդեցիկ անձ համարվող գործարար Իլոն Մասկը և ՄԱԿ-ում Իրանի մշտական ներկայացուցիչ Ամիր Սաիդ Իրավանին Նյու Յորքում քննարկել են Վաշինգտոնի ու Թեհրանի հարաբերություններում լարվածությունը նվազեցնելու ուղիները։ Նրանք դրական են որակել բանակցությունները և ասել, որ սա «լավ նորություն» են համարում։               
 

Բո­լորն ար­հա­մար­հում են կո­րո­նա­վի­րու­սը և պատ­րաստ­վում... պա­տե­րազ­մի՞

Բո­լորն ար­հա­մար­հում են կո­րո­նա­վի­րու­սը և պատ­րաստ­վում... պա­տե­րազ­մի՞
21.04.2020 | 00:28

(Նախորդ մասը)

Վե­րա­դառ­նանք քր­դե­րին ու Թուր­քիա­յին։ Մենք չենք բա­ցա­ռում, որ ՔԲԿ-ի ղե­կա­վա­րու­թյա­նը հայտ­նի է դար­ձել, որ թուր­քա­կան իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը մտա­դիր են կո­րո­նա­վի­րու­սի թե­ման օգ­տա­գոր­ծե­լու «քր­դա­կան հար­ցը» լու­ծե­լու հա­մար։ Բնա­կան է, որ քր­դե­րը կա­րող էին ո­րո­շում ըն­դու­նել թուր­քե­րի հետ պա­տե­րազ­մը վեր­սկ­սե­լու մա­սին։ Ինչ­պես հայտ­նում են տար­բեր ԶԼՄ-ներ, մար­տի 31-ի վաղ ա­ռա­վո­տյան ՔԲԿ-ի 25-ա­մյա պար­տի­զա­նու­հի Սե­մա Քո­շե­րը փոխհ­րաձ­գու­թյան մեջ է մտել թուր­քա­կան զին­ծա­ռա­յող­նե­րի հետ, ո­րոնք թուր­քա­կան Աղ­րի նա­հան­գի Ղուր­բու­լաղ սահ­մա­նա­կե­տի մոտ ա­պա­հո­վում էին ի­րա­նա-թուր­քա­կան գա­զա­մու­ղի անվ­տան­գու­թյու­նը։ Այ­նու­հետև նա հար­ձակ­վել է հինգ ռազ­մա­կան ավ­տո­մե­քե­նա­յի վրա և պայ­թեց­րել ի­րեն։ ՔԲԿ-ի մա­մու­լի ծա­ռա­յու­թյունն ա­վե­լաց­րել է, որ այդ պայ­թյու­նից ոչն­չա­ցել է ողջ տեխ­նի­կան և սպան­վել ա­վե­լի քան 30 զին­վոր։ Գա­զա­մու­ղի մա­սին ո­չինչ չի նշ­վում, բայց պար­տի­զա­նու­հին այն նույն­պես պայ­թեց­րել է. ըստ թուր­քա­կան իշ­խա­նու­թյան, բո­ցը բարձ­րա­ցել է մինչև 40 մետր ու երևում էր մո­տա­կա գյու­ղե­րից։
Ի­րա­նի ազ­գա­յին գա­զա­յին ըն­կե­րու­թյու­նը ստիպ­ված դա­դա­րեց­րել է մա­տա­կա­րա­րու­մը Թուր­քիա­յին։ «Սո­վո­րա­բար գա­զա­մա­տա­կա­րա­րու­մը վե­րա­կան­գն­վում է 3-4 օր հե­տո»,- հայ­տա­րա­րել է ըն­կե­րու­թյան տնօ­րե­նը։ Նման ա­հա­բեկ­չա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն ա­ռաջ էլ էր ե­ղել, բայց այն ժա­մա­նակ գա­զա­մու­ղը պայ­թեց­վել է Թուր­քիա­յի տա­րած­քի խոր­քում, ոչ թե սահ­մա­նին։ Եր­կու երկ­րի հա­մար էլ այն մեծ նշա­նա­կու­թյուն ու­նի։ Ան­ցյալ տա­րի նրա­նով մա­տա­կա­րար­վել է 7,7 մլրդ խմ գազ` Թուր­քիա­յի սպառ­ման 17 %-ը։ Հե­տաքր­քիր է, որ ոչ քր­դա­կան մա­մու­լի ծա­ռա­յու­թյու­նը, ոչ թուր­քա­կան ԶԼՄ-նե­րը, ոչ ի­րա­նա­կան գա­զա­յին ըն­կե­րու­թյու­նը չեն հայտ­նում, թե քուրդ պար­տի­զա­նու­հին որ­տե­ղից է հա­սել Ղուր­բու­լաղ սահ­մա­նա­կե­տը։ Ի­րա­նից դա բա­ցառ­վում է. նրան կվե­րաց­ներ Ի­րա­նի ԻՀՊԿ-ի հա­տուկ ջո­կա­տը, ո­րի ստո­րա­բա­ժա­նում­նե­րը վա­ղուց չեն հե­ռա­նում Թուր­քիա­յի սահ­մա­նից, ո­րով­հետև մշ­տա­պես սպա­սում են սահ­մա­նա­յին սադ­րանք­ներ կամ դի­վեր­սիա­ներ «ան­հայտ խմ­բե­րի» կող­մից, բայց հենց թուր­քա­կան տա­րած­քից։ Մնում է եր­կու տար­բե­րակ. Սե­մա Քո­շե­րը ի­րա­նա-թուր­քա­կան սահ­ման է ե­կել կամ Թուր­քիա­յի խոր­քից, կամ ի­րա­քյան Կան­դիլ լեռ­նե­րից։ Այժմ հենց Կա­նդիլ լեռ­նե­րում են գտն­վում ՔԲ կու­սակ­ցու­թյան պար­տի­զան­նե­րի հիմ­նա­կան բա­զա­նե­րը։
Դժ­վար է ա­սել, թե ՔԲԿ-ի ղե­կա­վա­րու­թյունն ին­չու է ո­րո­շել հենց հի­մա մի­ջա­դեպ ստեղ­ծել ի­րա­նա-թուր­քա­կան սահ­մա­նում։ Բայց կա մի զու­գա­հեռ ի­րա­դար­ձու­թյուն, որն ստի­պում է խոր­հել. հենց մար­տի 31-ին ԱՄՆ-ը իր «Patriot» զե­նի­թա-հր­թի­ռա­յին հա­մա­լիր­նե­րը տե­ղադ­րեց Ի­րա­քի արևմտյան Ան­բար նա­հան­գի «Այն էլ Ա­սադ» ա­վիա­բա­զա­յում և Ի­րա­քյան Քրդս­տա­նի Էր­բիլ ռազ­մա­բա­զա­յում, բայց ա­ռանց Ի­րա­քի կա­ռա­վա­րու­թյան հա­մա­ձայ­նու­թյան։ Վա­շինգ­տոնն ար­դեն վա­ղուց է մշա­կում Ի­րա­քում իր զոր­քե­րի անվ­տան­գու­թյունն ա­պա­հո­վե­լու նոր պլա­նը, հատ­կա­պես Ի­րա­նի ԻՀՊԿ-ի «Քոդս» հա­տուկ ջո­կա­տի հրա­մա­նա­տար Ղա­սեմ Սո­լեյ­մա­նիի սպա­նու­թյու­նից հե­տո Ի­րա­նի հետ թեժ լար­վա­ծու­թյան ժա­մա­նակ։ Պաշտ­պա­նու­թյան հա­մա­կար­գի տե­ղադր­ման շուրջ Ի­րա­նի և ԱՄՆ-ի բա­նակ­ցու­թյուն­ներն ըն­թա­նում են հուն­վա­րից, երբ Ի­րա­նը հր­թի­ռա­յին հար­ված հասց­րեց Ի­րա­քում ԱՄՆ-ի եր­կու բա­զա­յին։ Մար­տի 30-ին Ի­րա­քի վար­չա­պե­տի պաշ­տո­նա­կա­տար Աբ­դուլ-Մահ­դի Մուն­տա­ֆի­կին Վա­շինգ­տո­նին նա­խազ­գու­շաց­րեց, որ որևէ հար­ձա­կում չձեռ­նարկ­վի Ի­րա­նի հետ կապ­ված ի­րաք­ցի աշ­խար­հա­զո­րա­յին­նե­րի դեմ։ Հայ­տա­րա­րու­թյան մեջ աս­վում է, որ Ի­րա­քի կա­ռա­վա­րու­թյու­նը մեծ մտա­հո­գու­թյամբ է հետևում ի­րադ­րու­թյա­նը, հատ­կա­պես Ի­րա­քի ո­րոշ շր­ջան­նե­րում օ­տա­րերկ­րյա ու­ժե­րի չթույ­լատր­ված թռիչք­նե­րի և ակ­տի­վաց­ման կա­պակ­ցու­թյամբ։ Այ­նուա­մե­նայ­նիվ ա­մե­րի­կա­ցի­ներն ի­րենց ԶՀՀ-նե­րը տե­ղա­բաշ­խել են Ի­րա­քում, և ան­մի­ջա­պես մա­հա­պարտ պար­տի­զա­նու­հին թուր­քե­րին հար­ված է հասց­րել Ղուր­բու­լա­ղի ան­ցա­կե­տում ու վնա­սել Ի­րան-Թուր­քիա գա­զա­մու­ղը։ Մենք կհետևենք ի­րադ­րու­թյան զար­գաց­մա­նը` հաշ­վի առ­նե­լով և այն, որ հենց Ի­րանն է պա­հան­ջում, որ ա­մե­րի­կա­ցի զին­ծա­ռա­յող­նե­րը հե­ռա­նան և Ի­րա­քից, և Սի­րիա­յից...
Ի մի­ջի այ­լոց, հենց ապ­րի­լին Արևմուտ­քում, այդ թվում` ԱՄՆ-ում, փոր­ձա­գետ­նե­րը կան­խա­գու­շա­կում են ԱՄՆ-ի և նրա ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թյան վատ ա­պա­գա, և հենց Մեր­ձա­վոր Արևել­քում` Ի­րա­քում, հետևա­բար նաև Սի­րիա­յում։ Այս ան­գամ գու­շա­կը ազ­դե­ցիկ ա­մե­րի­կյան «Foreign Affairs» ամ­սա­գիրն էր, որն սկ­սել է վեր­լու­ծել հա­մաշ­խար­հա­յին աս­պա­րե­զում ԱՄՆ-ի վեր­ջին ան­հա­ջո­ղու­թյուն­նե­րի պատ­ճառ­նե­րը։ Հե­տաքր­քիր է, որ այդ կա­պակ­ցու­թյամբ ամ­սա­գի­րը մի հոդ­ված է տպագ­րել Ի­րա­նի ԻՀՊԿ-ի գե­նե­րալ Սո­լեյ­մա­նիի սպա­նու­թյան նա­խադ­րյալ­նե­րի ու հետևանք­նե­րի մա­սին։ Այդ փաստն աշ­խար­հին հաս­կաց­նում է, որ ա­մե­րի­կա­ցի­ներն ի­րենք են աս­տի­ճա­նա­բար գի­տակ­ցում Թրամ­փի վար­չա­կազ­մի գլ­խա­վոր սխա­լը` «Իս­րա­յե­լի պատ­վե­րով» Սո­լեյ­մա­նիի ա­հա­բեկ­չա­կան սպա­նու­թյու­նը։
«Ա­մե­րի­կա-ի­րա­քյան հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի մա­հը» հոդ­վա­ծի հե­ղի­նակ Էմ­մա Սքա­յի կար­ծի­քով` Բաղ­դա­դի Մի­ջազ­գա­յին օ­դա­նա­վա­կա­յա­նի ռմ­բա­կո­ծու­մը թա­ղեց «Ի­րա­քի ե­րի­տա­սար­դու­թյան բա­րե­փո­խում­նե­րի» բո­լոր հույ­սե­րը. ե­րի­տա­սարդ­ներն ա­միս­նե­րով բո­ղո­քում էին և կա­րո­ղա­ցան հաս­նել ո­րո­շա­կի հա­ջո­ղու­թյուն­նե­րի. Ի­րա­քի վար­չա­պետ Մուն­տա­ֆի­կիի հրա­ժա­րա­կա­նին և ընտ­րու­թյուն­նե­րի մա­սին նոր օ­րեն­քի ըն­դուն­մա­նը։ Ըստ էու­թյան, հոդ­վա­ծի ա­մե­րի­կա­ցի հե­ղի­նա­կը պատ­կա­ռե­լի ամ­սագ­րի լեզ­վով գրում է, որ Ի­րա­քի ընդ­հա­նուր առ­մամբ հա­ջող «մայ­դա­նա­ցու­մը» պայ­թեց­վել է (ի­րան­ցի գե­նե­րա­լի շքախմ­բի հետ) հենց ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րի կող­մից։ Ոչն­չաց­վել են ա­մե­րի­կյան դի­վա­նա­գի­տու­թյան ու հա­տուկ ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի աշ­խա­տան­քի տաս­նա­մյա ար­դյունք­նե­րը։ Տար­հան­ման սպառ­նա­լի­քը կախ­վել է Բաղ­դա­դի «կա­նաչ գո­տու» Ալ Քին­դի փո­ղո­ցի շեն­քե­րի ողջ հա­մա­լի­րի վրա։ Բայց չէ՞ որ մինչև 2009 թ. ա­մե­րի­կա­ցի­ներն Ի­րա­քի մայ­րա­քա­ղա­քում կա­ռու­ցել էին տա­րա­ծաշր­ջա­նի վրա ազ­դե­լու ա­մե­նա­մեծ կենտ­րո­նը։ Բաղ­դա­դում ստեղծ­վել էր աշ­խար­հի ա­մե­նա­մեծ ու ա­մե­նա­թանկ դես­պա­նա­կան հա­մա­լի­րը` մոտ 10 ան­գամ ա­վե­լի մեծ, քան ԱՄՆ-ի դես­պա­նատ­ներն ու հյու­պա­տո­սա­րան­ներն այլ եր­կր­նե­րում։ Նրա 42 հեկ­տա­րի վրա տե­ղա­բաշխ­ված 21 շեն­քե­րը մեկ միաս­նա­կան մտահ­ղաց­մամբ միա­վոր­ված են որ­պես ա­նա­ռիկ ու լիո­վին ինք­նա­վար ամ­րոց։ NBC հե­ռուս­տաըն­կե­րու­թյան լրագ­րող­ներն այդ «Բաղ­դա­դի ներ­սի ա­մե­րի­կյան քա­ղա­քը» հա­մե­մա­տում են նույ­նա­չափ Վա­տի­կա­նի հետ, ո­րը գտն­վում է Հռո­մի ներ­սում։
Ա­ռա­քե­լու­թյան ու նրա անվ­տան­գու­թյան ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի անձ­նա­կազ­մի քա­նա­կը գաղտ­նի է պահ­վում, բայց նույ­նիսկ մո­տա­վոր թվե­րը վիթ­խա­րի են. պա­հա­կախմ­բի և ԱՄՆ-ի հա­մար վս­տա­հե­լի ի­րաք­ցի ծա­ռա­յող­նե­րի ընդ­հա­նուր թի­վը 5500-12000 է։ Իսկ ինչ­քան կշ­տամ­բանք ու մե­ղադ­րանք են կուլ տվել ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը քա­ղա­քա­ցիա­կան պա­տե­րազ­մով բռն­ված Ի­րա­քի ներ­սում այդ հզոր ամ­րոցն ու­նե­նա­լու ի­րա­վուն­քի հա­մար։ «Ի­րա­քի մայ­րա­քա­ղա­քի վրա այդ միջ­նա­բեր­դի վեր խո­յա­նա­լը տե­ղի բնակ­չու­թյունն ըն­կա­լում էր որ­պես այն բա­նի ցու­ցադ­րու­թյուն, թե ի­րենց երկ­րում ի­րա­կա­նում ումն է իշ­խա­նու­թյու­նը»,- գրում էին Վա­շինգ­տո­նի նկատ­մամբ չե­զոք եվ­րո­պա­ցի­նե­րը Մի­ջազ­գա­յին հա­կաճգ­նա­ժա­մա­յին խմ­բի զե­կույ­ցում։ Այժմ այդ «Բաղ­դա­դի ամ­րո­ցը» ստիպ­ված կլի­նեն հանձ­նե­լու, տխուր եզ­րա­կա­ցու­թյուն է ա­նում հոդ­վա­ծա­գիր Էմ­մա Սքա­յը։ Ի­րա­քի տա­րածքն ան­խու­սա­փե­լիո­րեն ու շատ ա­րագ դառ­նում է ԱՄՆ-ի և Ի­րա­նի ռազ­մա­կան հա­կա­մար­տու­թյան աս­պա­րեզ, և ա­մե­րի­կա­ցի­ներն ստիպ­ված կլի­նեն նա­հան­ջե­լու այդ տա­րած­քից, ընդ ո­րում` վազ­քով։ 2019 թ. վեր­ջին և 2020 թ. ա­ռա­ջին ա­միս­նե­րին Բաղ­դա­դի բնա­կիչ­ներն ար­դեն ան­կար­գու­թյուն­ներ են ձեռ­նար­կել Ալ Քին­դի փո­ղո­ցի շեն­քե­րի ա­ռաջ, իսկ ի­րաք­ցի ոս­տի­կան­նե­րը դրան նա­յել են մատ­նե­րի ա­րան­քով։ Շատ ա­մե­րի­կա­ցի­ներ դեռ հի­շում են 1979 թ. Թեհ­րա­նում ա­մե­րի­կա­ցի դի­վա­նա­գետ­նե­րին պա­տանդ վերց­նե­լը և 2012 թ. Բեն­գա­զիում (Լի­բիա) ԱՄՆ-ի դես­պա­նի սպա­նու­թյու­նը։ Եվ ան­գամ կո­րո­նա­վի­րուսն ի վիճա­կի չէ հե­տաձ­գե­լու ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րի այդ պար­տու­թյու­նը և փա­խուստն Ի­րա­քից, եզ­րա­կաց­րել է Էմ­մա Սքա­յը։
Շա­րու­նա­կենք հետևել տա­րա­ծաշր­ջա­նին։ ՔԲԿ-ն ո­րո­շել է շա­րու­նա­կել հար­ձա­կում­նե­րը թուր­քա­կան կարևոր օ­բյեկտ­նե­րի վրա։ Հա­վա­նա­բար Ի­րան-Թուր­քիա գա­զա­մու­ղի պայ­թե­ցու­մը տպա­վո­րու­թյուն չի թո­ղել Ան­կա­րա­յի վրա։ Բայց գու­ցե պա­տե­րազ­մը շա­րու­նա­կե­լը բո­լո­րո­վին կապ չու­նի գա­զա­մու­ղի պայ­թյու­նին Թուր­քիա­յի ար­ձա­գան­քի հետ։ Ճիշտ է, հար­ձակ­ման պա­տաս­խա­նատ­վու­թյունն այժմ իր վրա է վերց­րել այլ կազ­մա­կեր­պու­թյուն` Թուր­քիա­յի ժո­ղո­վուրդ­նե­րի հե­ղա­փո­խա­կան միա­վո­րյալ շար­ժու­մը (ԺՀՄՇ, HBDH), ո­րը Թուր­քիա­յում գոր­ծող գեր­ձախ ծայ­րա­հե­ղա­կան խմ­բա­վո­րում է։ Բայց, ինչ­պես պարզ­վեց, նույ­նիսկ «Քրդս­տա­նի ա­զա­տագ­րու­թյան բա­զե­ներ» խումբն ըն­դա­մե­նը ՔԲԿ-ի ե­րի­տա­սար­դա­կան թևն էր։ Ապ­րի­լի 8-ին քր­դա­կան ANF գոր­ծա­կա­լու­թյու­նը հայտ­նել է, որ ԺՀՄՇ-ն իր վեբ-կայ­քում ստանձ­նել է թուր­քա­կան «Roketsan» պաշտ­պա­նա­կան ըն­կե­րու­թյան դեմ «հա­տուց­ման գոր­ծո­ղու­թյան» պա­տաս­խա­նատ­վու­թյու­նը։
Այդ ըն­կե­րու­թյունն ակ­տի­վո­րեն զի­նում է Ադր­բե­ջանն առն­վազն վեր­ջին 20 տա­րում։ ԺՀՄՇ-ի հայ­տա­րա­րու­թյան մեջ աս­վում է. «Ան­կա­րա­յի Էլ­մա­դաղ շր­ջա­նում հր­թիռ­ներ ար­տադ­րող «Roketsan» գոր­ծա­րա­նը ԺՀՄՇ-ի վրի­ժա­ռու­նե­րի կող­մից, հա­տուկ տեխ­նի­կա­յի կի­րառ­մամբ, խոց­վել է ապ­րի­լի 7-ին մոտ ժ. 14։30-ին։ Պայ­թյու­նը լիո­վին ոչն­չաց­րել է ար­տադ­րա­կան օ­բյեկ­տի մի մա­սը և հում­քի պա­հես­տը, ո­րոնք օգ­տա­գործ­վում էին հր­թիռ­ներ ար­տադ­րե­լու հա­մար։ Մեր ստո­րա­բա­ժա­նում­նե­րը չեն կա­րո­ղա­ցել ո­րո­շել հա­կա­ռա­կոր­դի շար­քե­րում զոհ­ված­նե­րի և վի­րա­վոր­նե­րի քա­նա­կը, բայց բա­րե­հա­ջող կեր­պով վե­րա­դար­ձել են բա­զա»։ Թուր­քա­կան կող­մից կա միայն այս­պի­սի հա­ղոր­դագ­րու­թյուն. ե­րեք հո­գի թեթևա­կի վի­րա­վոր­վել են Ան­կա­րա­յի պաշտ­պա­նա­կան ըն­կե­րու­թյան ձեռ­նար­կու­թյան վա­ռե­լաք­սա­նյու­թե­րի պա­հես­տում պայ­թյու­նի ժա­մա­նակ։ Մեր կար­ծի­քով, այս դեպ­քում ա­վե­լի հա­վաս­տի են քր­դա­կան աղ­բյուր­նե­րի հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րը։
ԺՀՄՇ-ն միա­վո­րում է մոտ մեկ տաս­նյակ ձախ, հե­ղա­փո­խա-սո­ցիա­լիս­տա­կան և ո­րոշ այլ քր­դա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյուն­ներ։ Ստեղծ­վել է 2016 թ. մար­տի 12-ին, «Էր­դո­ղա­նի գլ­խա­վո­րած թուր­քա­կան կա­ռա­վա­րու­թյան տա­պալ­ման» նպա­տա­կով։ Ան­ցած 4 տա­րում նրա զի­նյալ­նե­րը մի շարք հար­ձա­կում­ներ են գոր­ծել զին­վո­րա­կան­նե­րի և ոս­տի­կա­նա­կան ու­ժե­րի վրա։ Մենք հա­մոզ­ված ենք, որ ե­թե թուր­քա­կան իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը խոս­տո­վա­նում են «Roketsan» գոր­ծա­րա­նի վրա ԺՀՄՇ-ի պար­տի­զան­նե­րի հար­ձակ­ման փաս­տը, ա­պա Էր­դո­ղա­նի վար­չա­կազմն ին­քը կհայ­տա­րա­րի, որ դա ՔԲԿ-ի ձեռ­քի գործն է։ Հաշ­վի առ­նե­լով նաև Ի­րան-Թուր­քիա գա­զա­մու­ղի պայ­թյու­նը, տե­ղին է կար­ծել, որ քր­դե­րը ո­րո­շել են վե­րահս­կել պա­տե­րազ­մը։ Են­թադ­րում ենք, որ թուր­քե­րը պարտ­քի տակ չեն մնա, և շու­տով աշ­խար­հը կի­մա­նա քր­դաբ­նակ Արևմտյան Հա­յաս­տա­նում ու Մի­ջա­գետ­քում թուրք զին­վո­րա­կան­նե­րի և անվ­տան­գու­թյան ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի պատ­ժիչ նոր գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի մա­սին։
Այս­պի­սով, Հա­յաս­տա­նի և Ար­ցա­խի շուրջն այ­նուա­մե­նայ­նիվ պա­տե­րազմ­ներ են, դրանք չեն դա­դա­րել, չնա­յած ՄԱԿ-ի Գլ­խա­վոր քար­տու­ղար Ան­տո­նիո Գու­տե­րե­շը կոչ էր ա­րել ողջ մո­լո­րա­կում հա­մա­ճա­րա­կի ժա­մա­նակ դա­դա­րեց­նել ա­մեն տե­սա­կի պա­տե­րազմ­ներն ու հա­կա­մար­տու­թյուն­նե­րը։ Ա­հա թե ին­չու ժա­մա­նակն է, որ հայ­կա­կան հան­րա­պե­տու­թյուն­նե­րը հնա­րա­վո­րինս հե­ռու թող­նեն թր­քա­մետ բա­րե­հո­գու­թյունն ու ման­կա­կան թո­թո­վան­քը «եղ­բայ­րու­թյան ու բա­րե­կա­մու­թյան», «հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի բա­րե­լավ­ման» հա­մա­ձայ­նու­թյան, կար­գա­վոր­ման և այլ­նի մա­սին։ Ա­վե­լի լավ է ու­շադ­րու­թյուն դարձ­նեն, որ, չնա­յած հա­մայ­նա­ճա­րա­կին, Ադր­բե­ջա­նը մար­տա­կան հրաձ­գու­թյամբ զո­րա­վար­ժու­թյուն­ներ է կա­տա­րում։ Դեռ ի՞նչ է Ադր­բե­ջա­նը։ Մեկ ան­գամ էլ ըն­դգ­ծենք. Թուր­քիան փակ եր­կիր է (տե­ղե­կատ­վու­թյան տե­սա­կե­տից), կա­րե­լի է չկաս­կա­ծել, որ, ի պա­տաս­խան քր­դե­րի ա­հա­բեկ­չա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի, թուր­քերն ար­դեն պատ­ժիչ գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի են դի­մել ՔԲԿ-ի դեմ։ Պար­զա­պես աշ­խարհն այդ մա­սին շատ ուշ կի­մա­նա։ Եվ Բա­քուն ու Ան­կա­րան հիա­նա­լի օ­րի­նակ ու­նեն` ՆԱ­ՏՕ-ի գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը։ Չնա­յած կո­րո­նա­վի­րու­սի տա­րած­մա­նը, ապ­րի­լի 13-18-ին Լատ­վիա­յում պետք է ՆԱ­ՏՕ-ի զո­րա­վար­ժու­թյուն­ներ լի­նեն։ Դրանց նպա­տա­կը Լատ­վիա­յում դա­շին­քի ընդ­լայն­ված ներ­կա­յու­թյան մար­տա­կան խմ­բի հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­րի մե­ծա­ցումն է։ Ա­վե­լի վաղ հայ­տա­րար­վել էր, որ Լատ­վիա­յում դա­շին­քի մի քա­նի զին­ծա­ռա­յող­նե­րի մոտ կո­րո­նա­վի­րուս է հայտ­նա­բեր­վել։ Վեր­լու­ծա­բան­նե­րի կար­ծի­քով, վա­րա­կի տա­րած­ման պայ­ման­նե­րում զո­րա­վար­ժու­թյուն­նե­րի անց­կա­ցու­մը վկա­յում է, որ ՆԱ­ՏՕ-ն մտա­դիր է իր աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան շա­հերն ա­ռաջ տա­նել ցան­կա­ցած պայ­ման­նե­րում։ Փոր­ձա­գետ­նե­րը նշում են, որ դա­շին­քի ի­րա­կան նպա­տակ­նե­րը մնում են ա­ռաջ­վա­նը` լար­վա­ծու­թյուն ստեղ­ծել ռու­սա­կան սահ­ման­նե­րի մոտ, ինչ­պես նաև ցու­ցադ­րել ներ­քին «միաս­նու­թյու­նը»։ Ինչ­պես տես­նում ենք, բո­լո­րը պատ­րաստ­վում են, մնում է, որ Հա­յաս­տանն ու Ար­ցա­խը չզ­բաղ­վեն ինք­նա­խա­բեու­թյամբ։
Սերգեյ ՇԱՔԱՐՅԱՆՑ

Դիտվել է՝ 8340

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ