ԱՄՆ-ի նորընտիր նախագահ Դոնալդ Թրամփի անցումային թիմում ամենաազդեցիկ անձ համարվող գործարար Իլոն Մասկը և ՄԱԿ-ում Իրանի մշտական ներկայացուցիչ Ամիր Սաիդ Իրավանին Նյու Յորքում քննարկել են Վաշինգտոնի ու Թեհրանի հարաբերություններում լարվածությունը նվազեցնելու ուղիները։ Նրանք դրական են որակել բանակցությունները և ասել, որ սա «լավ նորություն» են համարում։               
 

Իրա­նում դեռ եր­կար ժա­մա­նակ չեն ի­ջեց­նի վրե­ժի կար­միր դրոշ­նե­րը

Իրա­նում դեռ եր­կար ժա­մա­նակ չեն ի­ջեց­նի վրե­ժի կար­միր դրոշ­նե­րը
28.02.2020 | 11:26
Չոր­րորդ. Ի­րա­քի հարևան Սի­րիա­յում տե­ղա­բաշխ­ված ռու­սա­կան եր­կու ռազ­մա­բա­զա­յում ծա­ռա­յում է մի քա­նի հա­զար ռուս զին­վո­րա­կան։ Հուն­վա­րի 7-ի ի­րա­նա­կան հար­ված­նե­րի նա­խօ­րյա­կին ա­վիա­ցիա­յի և ՀՕՊ-ի ու­ժերն ա­պա­հո­վում էին ՌԴ նա­խա­գահ Պու­տի­նի թռիչ­քը Սի­րիա։ Իսկ հուն­վա­րի 7-ի ե­րե­կո­յան նա ար­դեն Սի­րիա­յից Թուր­քիա թռավ։ Ռազ­մա­կան փոր­ձա­գետ­ներն ու մաս­նա­գետ­նե­րը հայտ­նել են «Մոս­կովս­կի կոմ­սո­մո­լեց» («ՄԿ») թեր­թին, որ ՌԴ ա­ռաջ­նոր­դի ինք­նա­թի­ռի թռիչ­քի անվ­տան­գու­թյունն ա­պա­հո­վե­լու հա­մար Սի­րիա­յում ռու­սա­կան «Հմեյ­միմ» ա­վիա­բա­զա­յի և Տար­տու­սի ծո­վա­յին բա­զա­յի անձ­նա­կազ­մե­րը բարձր պատ­րաս­տու­թյան են անց­նում։ Հաշ­վի առ­նե­լով ԱՄՆ-ի և Ի­րա­նի միջև լար­վա­ծու­թյան ու­ժե­ղա­ցու­մը՝ Սի­րիա­յում ռու­սա­կան զոր­քե­րը հա­վա­նա­բար ու­ժե­ղաց­րել են զգո­նու­թյու­նը։ Չէ՞ որ ի­րա­վի­ճա­կից կա­րող են օգտ­վել Սի­րիա­յում մինչև վերջ չջախ­ջախ­ված ա­հա­բե­կիչ­նե­րը։ «Հմեյ­միմն» ու Տար­տու­սը պաշտ­պա­նող C-400 ԶՀՀ-նե­րը կա­րող են հետևել օ­դա­յին ի­րադ­րու­թյա­նը 600 կմ շա­ռավ­ղով։ Զե­նի­թա­յին հա­մա­լի­րը կա­րող է նպա­տա­կը խո­ցել մինչև 400 կմ հե­ռա­վո­րու­թյան վրա։ Հայ­տա­րար­վել է, որ Սի­րիա­յում ՌԴ բա­զա­նե­րը հետևել ու հետևում են ի­րադ­րու­թյա­նը Ի­րա­քում ԱՄՆ-ի բա­զա­նե­րի վրա ի­րա­նա­կան հար­ձա­կում­նե­րից հե­տո։ Բայց որ­քան հի­շում ենք, ոչ ոք չի փոր­ձել Սի­րիա­յում գտն­վող ռուս զին­ծա­ռա­յող­նե­րից ի­մա­նալ, թե նրանց ինչ է հայտ­նի Ի­րա­նի հր­թի­ռա­յին հար­ված­նե­րի և ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րին հասց­րած վնա­սի մա­սին։
ՈՒ­զում ենք ներ­կա­յաց­նել օ­դա­տիե­զե­րա­կան պաշտ­պա­նու­թյան ո­լոր­տի ռազ­մա­կան փոր­ձա­գետ, հա­տուկ նշա­նա­կու­թյան զե­նի­թահր­թի­ռա­յին զոր­քե­րի նախ­կին պետ (Մոսկ­վա­յի օկ­րու­գի ՌՕՈՒ և ՀՕՊ, 2007-09 թթ.), պա­հես­տի գն­դա­պետ Սեր­գեյ Խա­տի­լյո­վի կար­ծի­քը, ո­րը նա հայտ­նել է նույն «ՄԿ»-ին. «Կար­ծում եմ, որ ի­րան­ցի­նե­րը հար­ված են հասց­րել այն­քան հան­կար­ծա­կի և անս­պա­սե­լի, որ տա­րա­ծաշր­ջա­նում ԱՄՆ-ի ՀՕՊ-ի կա­ռա­վար­ման հա­մա­կար­գը չի գոր­ծել։ ԱՄՆ-ի ՀՕՊ-ի գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի մա­սին ոչ ոք չի խո­սում, բո­լո­րը լռում են։ Քա­նի՞ հր­թիռ են խփել և խփե՞լ են ար­դյոք։ Հաշ­վի առ­նե­լով, որ ի­րա­նա­կան բա­լիս­տիկ հր­թիռ­նե­րը ԱՄՆ-ի ՀՕՊ-ի վե­րահս­կո­ղու­թյան գո­տում գտն­վում են 1 րո­պեից էլ պա­կաս, ա­պա, բնա­կա­նա­բար, ազ­դա­րա­րու­մը չի գոր­ծել, և հրա­մա­նա­տա­րա­կան կե­տե­րից թի­րախ­նե­րը չեն նշ­վել։ ՈՒս­տի հնա­րա­վոր է, որ ՀՕՊ-ի հա­մա­լիր­նե­րից հրաձ­գու­թյուն չի ե­ղել»։ Ռուս փոր­ձա­գե­տը հի­շեց­րել է, որ ԱՄՆ-ի բա­զա­նե­րի կազ­մում կան ՀՕՊ-ի հաս­տի­քա­յին ստո­րա­բա­ժա­նում­ներ։ Որ­պես կա­նոն, դրանք 1-2 զե­նի­թահր­թի­ռա­յին մարտ­կոց­ներ են՝ հա­կահր­թի­ռա­յին պաշտ­պա­նու­թյան «Patriot» հա­մա­լիր­նե­րով։ Բա­ցի դրա­նից, կան «Սթին­գեր» տի­պի շար­ժա­կան ԶՀՀ-ներ։ Ցա­մա­քա­յին ու­ժե­րի կազ­մում կան օ­դա­յին ի­րադ­րու­թյան մա­սին տար­բեր կա­պու­ղի­նե­րով կա­ռա­վար­ման ու տե­ղե­կաց­ման ան­շարժ կե­տեր։ Օգ­տա­գործ­վում են նաև հե­ռա­վոր ռա­դիո­տե­ղո­րոշ­ման և նշա­նառ­ման ABAKC ինք­նա­թիռ­ներ։ Սաու­դյան Ա­րա­բիան ու­նի այդ­պի­սի 7 ինք­նա­թիռ, ո­րոնք ակ­տի­վո­րեն կի­րառ­վում են ԱՄՆ-ի ղե­կա­վա­րած դա­շին­քի գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի ժա­մա­նակ։ Գն­դա­պետ Խա­տի­լյո­վը շա­րու­նա­կել է. «ՀՕՊ-ի ու­ժե­րում հա­տուկ դեր ու­նի կա­ռա­վար­ման հա­մա­կար­գը։ Իմ կար­ծի­քով, այն Ի­րա­քում ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րի թույլ օ­ղակն է։ Սի­րիա­յում մեր ՀՕՊ հա­մա­լիր­նե­րը հետևում են ի­րադ­րու­թյա­նը։ Հար­ված­նե­րի ստույգ ար­դյունք­նե­րը հայտ­նի կդառ­նան 1-2 օ­րից ոչ շուտ։ Այժմ բո­լորն սպա­սում են Ի­րա­նի հար­ված­նե­րի եր­րորդ ա­լի­քին, հե­տո՝ չոր­րորդ։ Հար­ված­ներն սկս­վե­ցին Սո­լեյ­մա­նիի սպա­նու­թյան պա­հից։ Ի­րան­ցի­նե­րը ցույց են տա­լիս, որ պլա­նա­վո­րում են նա­խա­տես­ված նպա­տա­կա­կե­տե­րի խո­ցու­մը։ Նրանք կի­րա­ռում են ռազ­մար­վես­տի բո­լոր տար­րե­րը, չեն կրկ­նե­լու, այլ մշ­տա­պես փո­խե­լու են մար­տա­վա­րու­թյու­նը»։
Խա­տի­լյո­վի ա­սա­ծից հետևում է, որ ա­ռա­ջին գի­շե­րա­յին հար­վա­ծից հե­տո ե­ղել է նաև հար­ված­նե­րի երկ­րորդ ա­լի­քը 15 հր­թիռ­նե­րով, ո­րոն­ցից 11-ը, ինչ­պես հաս­տա­տում են և Ի­րա­նից, և ԱՄՆ-ից, խո­ցել են ի­րենց թի­րախ­նե­րը։ Հուն­վա­րի վեր­ջին ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը խոս­տո­վա­նե­ցին, որ Ի­րանն ար­ձա­կել է 19 հր­թիռ, ո­րոն­ցից 17-ը խո­ցել են նպա­տա­կը։ Մենք ստու­գել ենք. իս­կա­պես ե­ղել է հար­ված­նե­րի երկ­րորդ ա­լի­քը, ո­րի մա­սին լռում է Թրամ­փը, ընդ ո­րում՝ փետր­վա­րին, երբ իմ­փիչ­մեն­թի հար­ցով դե­մոկ­րատ­նե­րի հետ վե­ճում ար­դեն «հաղ­թել» էր։ Բայց լռում են նաև Թեհ­րա­նի պաշ­տո­նա­կան դեմ­քե­րը։ ՈՒս­տի ա­ռա­ջար­կում ենք չշ­տա­պել Ի­րա­նի հր­թի­ռա­յին զոր­քե­րի հաս­ցեին ար­հա­մար­հա­կան գնա­հա­տա­կան տա­լիս։ Ի­զուր չէ, որ գն­դա­պետ Խա­տի­լյո­վը, որ­պես մաս­նա­գետ, սպա­սում է հր­թի­ռա­յին հար­ված­նե­րի և եր­րորդ, և չոր­րորդ ա­լիք­նե­րին։ Նախ­կին զե­նի­թա­հար-հր­թի­ռա­հա­րը հենց այդ­պես կգոր­ծեր և հա­մոզ­ված է, որ նույն տրա­մա­բա­նու­թյամբ կգոր­ծեին նաև ի­րան­ցի հր­թի­ռա­հար­նե­րը։ Իսկ մենք ա­վե­լաց­նենք, քն­նար­կե­լով, թե ի­րան­ցի­ներն ին­չու են «նա­խազ­գու­շաց­րել Ի­րա­քին», «ու՞ր են զո­հե­րը», և ին­չու էին փոր­ձա­գետ­նե­րը փոր­ձում վեր­լու­ծել միայն Այն էլ Ա­սա­դի բա­զա­յի հր­թի­ռա­կո­ծու­մը։ Հենց այս­տեղ բո­լո­րը լռում են այն մա­սին, որ հր­թի­ռա­յին հար­ված­նե­րի ա­ռա­ջին ա­լի­քի ժա­մա­նակ թի­րախ­ներ են խոց­վել նաև Էր­բի­լի (Ի­րա­քյան Քր­դաս­տան) ա­մե­րի­կյան բա­զա­յում։ Ա­հա և նոր վար­կա­ծի ծնուն­դը հենց ըն­թեր­ցող­նե­րի աչ­քի ա­ռաջ. հար­ձա­կու­մը Այն էլ Ա­սա­դի վրա, թե­կուզ նրա վրա ա­վե­լի շատ հր­թիռ­ներ են գնա­ցել, հնա­րա­վոր է նաև՝ ոչ բա­լիս­տիկ, կա­րող էր լի­նել կեղծ հար­ված՝ ու­շադ­րու­թյու­նը շե­ղե­լու հա­մար։ Եվ ի­րան­ցի­նե­րը կե­տա­յին հար­ված­նե­րով սպան­ված­նե­րի ու վի­րա­վոր­նե­րի թի­վը, և հենց ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րի, հասց­րել են այն 48 զոհ­ված­նե­րի և 75 վի­րա­վոր­նե­րի թվին, ին­չի մա­սին հուն­վա­րի 9-ին հայտ­նել էր անվ­տան­գու­թյան գծով ի­րան­ցի փոր­ձա­գետ Հո­սեյն Ղա­սե­մին և հենց Էր­բի­լի բա­զա­յի մա­սին։ Ի դեպ, հա­մա­ցան­ցում լու­սա-տե­սան­կար­ներ են տա­րած­վում միայն Այն էլ Ա­սա­դի բա­զա­յի մա­սին, իսկ Էր­բի­լի վե­րա­բե­րյալ բա­ցար­ձակ լռու­թյուն է, մինչ­դեռ Էր­բի­լում ոչ միայն պար­զա­պես ԱՄՆ-ի բա­զան է, այլ նաև հե­տա­խու­զա-դի­վեր­սիոն են­թա­կա­ռույ­ցը, ընդ ո­րում՝ ոչ միայն ԱՄՆ-ի, այլև Իս­րա­յե­լի։
Ս. Խա­տի­լյո­վի կար­ծի­քով, ԱՄՆ-ի բա­զա­նե­րին ի­րա­նա­կան հար­ված­նե­րի պատ­մու­թյու­նը հող է ստեղ­ծում ա­մե­րի­կյան «Patriot» զե­նի­թա­յին հա­մա­լիր­նե­րը ճշգ­րիտ գնա­հա­տե­լու հա­մար. «Նրանց ար­դյու­նա­վե­տու­թյու­նը կա­րող է զրո­յա­կան լի­նել։ Ի­րա­նի օ­դա­յին հար­ձակ­ման մի­ջոց­նե­րի դեմ մար­տա­կան ար­դյու­նա­վետ գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի հա­մար ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը պետք է ստեղ­ծեն հա­կաօ­դա­յին ու հա­կահր­թի­ռա­յին պաշտ­պա­նու­թյան հա­մա­կարգ և կազ­մա­կեր­պեն ՀՕՊ-ի ու ՀՀՊ-ի ու­ժե­րի և մի­ջոց­նե­րի մար­տա­կան ար­դյու­նա­վետ ղե­կա­վա­րում։ ԱՄՆ-ի զին­ված ու­ժե­րի գլ­խա­վոր թե­րու­թյու­նը պաշտ­պա­նու­թյան ժա­մա­նակ զոր­քե­րի մար­տա­կան փոր­ձի բա­ցա­կա­յու­թյունն է։ Իսկ ԱՄՆ-ի ՀՕՊ-ի ու­ժերն ի­րենց գո­յու­թյան ըն­թաց­քում դեռ ոչ մե­կին չեն պաշտ­պա­նել. ոչ Կո­րեա­յում՝ 50-ա­կան­նե­րին, ոչ Վիետ­նա­մում` 60-ա­կան­նե­րին։ Հենց ա­մե­րի­կյան ՀՕՊ-ի թե­րու­թյուն­նե­րը կա­րող են ԱՄՆ-ին հետ պա­հել Ի­րա­նի դեմ ակ­տիվ մար­տա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­ներ սկ­սե­լուց»։
Ին­չու՞ սպան­վեց գե­նե­րալ Սո­լեյ­մա­նին։ Այս հար­ցը բոր­բո­քում են հիմ­նա­կա­նում Թեհ­րա­նի և Վա­շինգ­տո­նի միջև գաղտ­նի «գոր­ծար­քի» մա­սին վար­կա­ծի կողմ­նա­կից­նե­րը։ Կար­ծես բա­վա­րար չէ այն, որ «պատ­վի­րա­տուն» ե­ղել է Իս­րա­յե­լը՝ ան­հան­գս­տա­ցած այն բա­նից, որ Ի­րա­նի օգ­նու­թյամբ ի­րա­քյան «Քա­թաիբ Հզ­բո­լահ» խմ­բա­վոր­ման ջո­կատ­նե­րը ներ­թա­փան­ցում են Սի­րիա­յի Գո­լա­նի բար­ձունք­նե­րի մեր­ձա­կա շր­ջան­նե­րը։ Բայց ԱՄՆ-ի կող­մից պե­տա­կան ա­հա­բեկ­չու­թյան գոր­ծո­ղու­թյանն Իս­րա­յե­լի մաս­նակ­ցու­թյա­նը կաս­կա­ծող­նե­րի վար­կա­ծի էու­թյունն այն է, թե իբր «բո­լո­րին» (ով­քե՞ր են նրանք, նաև հան­գու­ցյալ գե­նե­րա­լի ծա­ռա­յա­կից­ներն ու ըն­կեր­նե՞­րը) ձեռն­տու է ե­ղել «Քոդ­սի» հրա­մա­նա­տա­րին «վե­րաց­նե­լը»։ Մեջ­բե­րենք ո­րոշ բա­ներ թեր­թե­րում ու կայ­քե­րում ա­ռա­տո­րեն մա­տուց­վող նյու­թե­րից. «Սո­լեյ­մա­նին սկ­սեց իր խա­ղե­րը տալ և դրանք ար­դեն չէր հա­մա­ձայ­նեց­նում Ի­րա­նի բարձ­րա­գույն քա­ղա­քա­կան ղե­կա­վա­րու­թյան հետ։ Ի­հար­կե, Թեհ­րա­նի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը կա­րող էին կա­լա­նա­վո­րել նրան, սա­կայն այդ քայ­լը սխալ կհաս­կաց­վեր սե­փա­կան բնակ­չու­թյան կող­մից և կհան­գեց­ներ բնակ­չու­թյան քա­ղա­քա­կան-հո­գե­բա­նա­կան պա­սի­վաց­ման։ Այդ պատ­ճա­ռով «ու­րա­ցո­ղի» սցե­նա­րի փո­խա­րեն ա­ռա­ջարկ­վել է «նա­հա­տա­կի» սցե­նա­րը, ո­րով շա­հագր­գռ­ված են նաև ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը, ո­րով­հետև Սո­լեյ­մա­նին վա­ղուց էր նրանց լար­ման մեջ պա­հում իր ակ­տի­վու­թյամբ ու ստեղ­ծած ցան­ցով։ Բո­լորն ստա­ցել են ի­րենց բա­ժի­նը, այդ թվում՝ Թրամ­փը և Թեհ­րա­նը։ ՈՒս­տի լար­վա­ծու­թյու­նը կա­րե­լի է թու­լաց­նել և անց­նել նախ­կին բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցին»։
Նախ, բա­նակ­ցու­թյուն­ներ չեն լի­նի, մինչև ԱՄՆ-ը չկա­տա­րի Ի­րա­նի նախ­նա­կան պայ­ման­նե­րը գո­նե 90 %-ով, ո­րոն­ցում ա­ռաջ­նա­հերթն են տա­րա­ծաշր­ջա­նից ԱՄՆ-ի զոր­քե­րի հե­ռա­նա­լը, «զղ­ջու­մը» և 2015 թ. «մի­ջու­կա­յին գոր­ծար­քին» վե­րա­դառ­նա­լը։ Երկ­րորդ. բո­լոր վեր­լու­ծա­բան­նե­րին ա­ռա­ջար­կում ենք թեր­թել Ի­րա­նի վեր­ջին տաս­նա­մյակ­նե­րի պատ­մու­թյան է­ջե­րը, հատ­կա­պես ի­րա­նա-ի­րա­քյան պա­տե­րազ­մից հե­տո։ Որևէ մե­կը կա­րո՞ղ է պն­դել, թե այդ երկ­րի ներ­սում զին­վո­րա­կան­նե­րի և քա­ղա­քա­կան-կրո­նա­կան վեր­նա­խա­վի միջև չեն լի­նում տա­րըն­թեր­ցում­ներ ու փո­խա­դարձ թե­րի­մա­ցու­թյուն­ներ։ Լի­նում են, ընդ ո­րում շատ ա­վե­լի բարձր ու կոշտ մա­կար­դա­կում, քան ըն­դա­մե­նը հա­տուկ ջո­կա­տի, թե­կուզ և ԻՀՊԿ-ի կազ­մի հրա­մա­նա­տա­րի մա­կար­դակն է։ Ե՛վ գե­նե­րալ Մոհ­սեն Ռե­զա­յին է ե­ղել ԻՀՊԿ-ի հրա­մա­նա­տար, և՛ գե­նե­րալ Ռա­հիմ Սեֆևին, և՛ նա­խորդ ղե­կա­վար, գե­նե­րալ Ա­լի Ջաա­ֆա­րին. գու­ցե ինչ-որ մե­կը կար­ծում է, թե նրան­ցից գո­նե մե­կը և գո­նե մեկ ան­գամ «հար­ցեր» չի՞ ու­նե­ցել գե­րա­գույն գլ­խա­վոր հրա­մա­նա­տա­րի, այ­սինքն՝ ա­յա­թո­լա Խա­մե­նեիի հետ։ ՈՒ­նե­ցել է։ Բայց Ի­րա­նում գեր­հո­գա­տա­րու­թյամբ են վե­րա­բեր­վում ի­րենց գե­նե­րա­լա­կազ­մին, նույ­նիսկ ե­թե քաղ­գոր­ծիչ­նե­րը «վե­ճեր» ու­նեն գե­նե­րալ­նե­րի հետ։ Իսկ ե­թե ի­րան­ցի­նե­րը լի­նեին չար­չիա­բար շռայլ և, ա­սենք, «զո­հա­բե­րեին» Ի­րա­նի պաշտ­պա­նու­թյան նախ­կին նա­խա­րար և «Քոդս» ջո­կա­տի նախ­կին հրա­մա­նա­տար, գե­նե­րալ-մա­յոր Ահ­մադ Վա­հի­դիին, ո­րի նկատ­մամբ 2007 թվա­կա­նից, ԱՄՆ-ի և Իս­րա­յե­լի պա­հան­ջով, «Ին­տեր­պո­լը» մի­ջազ­գա­յին հե­տա­խու­զում էր հայ­տա­րա­րել, բայց Ի­րա­նը մտա­դիր չէ նրան հանձ­նե­լու, ինչ­պես նաև «նա­հա­տակ սար­քե­լու»։
Որ­տե՞ղ է տրա­մա­բա­նու­թյու­նը։ Երկ­րի ղե­կա­վա­րու­թյան հետ տա­րա­ձայ­նու­թյուն­ներ ու­նե­ցած գե­նե­րալ Սեֆևին ևս «նա­հա­տակ» չի սարք­վել։ Ընդ­հա­կա­ռա­կը, եր­կար տա­րի­ներ հենց նա է ա­յա­թո­լա Խա­մե­նեիի գլ­խա­վոր ռազ­մա­կան խոր­հր­դա­կա­նը և նույ­նիսկ՝ գլ­խա­վոր վտան­գը Թուր­քիա­յի հա­մար. 2016 թ. հենց նա է ե­լույթ ու­նե­ցել Ան­կա­րա­յի և ան­ձամբ Էր­դո­ղա­նի հաս­ցեին թա­փան­ցիկ սպառ­նա­լիք­նե­րով։ Իսկ գե­նե­րալ Ռե­զա­յին նույ­նիսկ ու­ժե­րը փոր­ձել է քա­ղա­քա­կա­նու­թյան մեջ՝ Ի­րա­նի նա­խա­գա­հի թեկ­նա­ծու է ե­ղել և չի թաքց­նում, որ ընդ­դի­մա­դիր է ներ­կա­յիս նա­խա­գահ Ռո­հա­նիին։ Ամ­փո­փե­լով՝ չծեծ­ված միտք հայտ­նենք. Ի­րա­նի ներ­սի այս կամ այն երևույ­թի մա­սին եզ­րա­հան­գում­ներ ա­նե­լու, ա­ռա­վել ևս՝ ի­րա­նա­կան ար­դի ի­րա­կա­նու­թյան մեջ ինչ-որ բան հաս­կա­նա­լու հա­մար չպետք է մտա­ծել, թե 2020-ի Ի­րա­նը 1933-45 թթ. նա­ցիս­տա­կան Գեր­մա­նիան է, որ­տեղ հան­գիստ կա­րող էին մի գի­շե­րում սե­փա­կան ձեռ­քով դա­տաս­տան տես­նել Ռյո­մի ՍԴ ջո­կատ­նե­րի բազ­մա­թիվ զի­նյալ­նե­րի հետ, «ավ­տով­թա­րում» սպա­նել փա­ռա­բան­ված զին­վո­րա­կա­նի կամ գոր­ծա­րա­րի, այ­նու­հետև մեծ պա­տիվ­նե­րով թա­ղել որ­պես «ա­րիա­ցի հե­րոս­նե­րի»։ Ի­րա­նը Գեր­մա­նիան չէ, ա­ռա­վել ևս՝ նա­ցիս­տա­կան Եր­րորդ ռայ­խը, ին­չը փոր­ձում են ա­պա­ցու­ցել և աշ­խար­հին նման կար­ծիք պար­տադ­րել ԱՄՆ-ը և Իս­րա­յե­լը։ Վեր­ջին 40 տա­րում ի­րան­ցի գե­նե­րալ­նե­րը զոհ­վել են միայն պա­տե­րազմ­նե­րում (ի­րա­նա-ի­րա­քյան, սի­րիա­կան, ի­րա­քյան հա­կաա­հա­բեկ­չա­կան, մար­տե­րը սահ­ման­նե­րին ա­հա­բե­կիչ­նե­րի կամ թմ­րա­նենգ­նե­րի դեմ և այլն), ինչ­պես նաև ԱՄՆ-ի կամ Իս­րա­յե­լի հա­տուկ ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի կող­մից առևան­գում­նե­րի հետևան­քով։ Իսկ նրանց, ով­քեր չեն հա­վա­տում ի­րենց զի­նակ­ցի ու զեն­քի եղ­բոր հա­մար վրեժ լու­ծե­լու ի­րան­ցի գե­նե­րալ­նե­րի մտադ­րու­թյան ան­կեղ­ծու­թյա­նը, հի­շեց­նենք, որ ում էլ պատ­կա­նեն խոս­քե­րը, ե­թե դրանք աս­վել են Ղու­մում, դա ար­դեն հրա­ման է, ո­րով­հետև Ղու­մը պար­զա­պես քա­ղաք չէ, այն Ի­րա­նի և շիա­կան աշ­խար­հի սր­բա­վայրն է, սուրբ քա­ղաք Ղումն է։ Եվ քա­նի որ ա­յա­թո­լա Խա­մե­նեին ժո­ղովր­դի ա­ռաջ ա­սել է. «Այս գի­շեր մենք նրանց ապ­տակ հասց­րինք, բայց վրե­ժը բո­լո­րո­վին այլ բան է», ա­պա աշ­խար­հը կտես­նի այդ «այլ բա­նը»։ Բա­ցի դրա­նից, վրե­ժի ու հա­տուց­ման կար­միր դրոշ­ներն ա­ռաջ­վա պես ծա­ծան­վում են Ի­րա­նում ու ոչ միայն Քեր­մա­նի՝ Սո­լեյ­մա­նիի ծնն­դա­վայ­րի մզ­կի­թի վե­րևում։ Սպա­սենք ի­րա­նա­կան գե­նե­րա­լա­կազ­մի խոս­տա­ցած «ռազ­մա­կան մեծ գոր­ծո­ղու­թյան» շա­րու­նա­կու­թյան մա­սին լու­րե­րին։
Սերգեյ ՇԱՔԱՐՅԱՆՑ
Դիտվել է՝ 7167

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ