Վրացու մաղձոտ ատելություն

Վրացու հոգեբանությամբ և մտածողությամբ` Վրաստանում կառուցված բոլոր տեսակի հուշարձանները միայն իրենն են: Այլազգիների, մանավանդ հայերի կերտած ոչ մի կոթող կամ մշակութային հետք նրա համար ընկալելի ու ընդունելի չեն: Այդ է պատճառը, որ վրացական իշխանությունները կամ սեփականում են, կամ էլ ոչնչացնում մեր քաղաքակրթական արժեքները:
Այսինքն, այս իրավիճակում կողմնորոշվելու համար հարկ է հասկանալ, որ վրացու պատկերացմամբ հայը (տվյալ դեպքում` վիրահայը) սոսկ լուրջ մրցակից է և ոչ այլ բան: Եվ դա բնական է. չէ՞ որ Վիրքն ի սկզբանե Հայաստանի կազմում էր, վրացական պետությունը հիմնել և մշտապես կառավարել են հայազգի արքայատոհմերի ներկայացուցիչները, իսկ վիրահայերն էլ տեղաբնիկ ու տեղածին են: Այս դիտարկումները տրամագծորեն տարբերվում են կեղծ ակադեմիական (ավելի ստույգ` կեղծարարական) հիմնադրույթներից: Պատմական ճշմարտության տեսակետից սրանք աքսիոմատիկ և աներկբայելի իրողություններ են: Այնպես որ, վրացական կողմի քայլերն ու արարքները օրինաչափ են և տրամաբանական. լկտիաբար զավթած արծաթե մատուցարանով իրենց հրամցվածը հո չե՞ն զիջելու: Պատմությունն այդօրինակ «ասպետության» փաստեր չի հիշում:
Այս տրամաբանությամբ վրացական ազգայնամոլական շրջանակներն ամեն քայլ ձեռնարկում են, որ վնասեն, ոչնչացնեն հայերի մշակութային գործունեության հետքերը: Իսկ զոհի կարգավիճակում են հայտնվել հատկապես Վրաստանում գտնվող հայոց եկեղեցիները, գերեզմանները, շենքերը, դպրոցները, այսինքն` ազգային ինստիտուտները: Չէ՞ որ դրանք են պահպանում հայի ինքնությունն ու ազգային դիմագիծը:
Նման մի թիրախ է դարձել Հավլաբարի Էջմիածնեցոց Սբ. Գևորգ եկեղեցին (1806 թ.), որը վերջերս հիմնովին նորոգվեց: Արձանագրենք, որ բազում փորձություններ են անցել նրա գլխով. օրինակ, 1980-ականներին շինության հարևանությամբ միտումնավոր կառուցեցին հասարակական պետքարան, որը թիֆլիսահայությունը կարողացավ համառ պայքարի գնով վերացնել: Այդ նույն ժամանակ իշխանությունները ոչ պատահականորեն հենց եկեղեցու դիմաց որոշեցին բազմահարկ շենք «տնկել», որպեսզի նսեմացվի տպավորիչ կառույցը: Բայց տեղի հայերի նպատակասլաց ու հետևողական ջանքերով դա ևս կասեցվեց:
Սակայն դա չհագեցրեց վայրենաբարո և մարդատյաց գավառացիների ախորժակը: Առավել ևս չսանձեց ագրեսիվ կրքերը: Այլազգիների նկատմամբ ատելությունը, թշնամանքն ու մաղձը բխում են առատության եղջյուրից: Այսպես, մոտ մեկ տարի առաջ, իբր թե հոգալով երեխաների մասին, որոշեցին հենց եկեղեցուն կից (կարծես թե ուրիշ հարմար տեղ հնարավոր չէր գտնել) բացել...մարզահրապարակ: Դրա հետևանքը այն եղավ, որ գնդակը «պատահաբար» կամ «դիպվածով», հաճախ «բարեկամաբար», դիպչում և ջարդում է եկեղեցու պատուհանների ապակիները, իսկ երբեմն էլ կպչում է եկեղեցու ծխականներին, հարսանքավորներին` հարսին, փեսային կամ էլ զբոսաշրջիկներին: Իսկ հոգևորականների զգուշացումներին կամ սաստումներին ի պատասխան հնչում են գռեհիկ ու փողոցային հայհոյանքներ, հաճախ էլ ֆիզիկական հաշվեհարդարի դեպքեր են տեղի ունենում:
Ես չեմ կարող զսպել զարմանքս և տարակուսանքս. ի՜նչ քաղաքակիրթ, բարեկիրթ ու բարյացակամ մարդիկ են վրացիները: Ցնցող է, այնպես չէ՞: Այս ամենի մեջ ամենաապշեցուցիչը Հայաստանում բնակվող սովորական մարդկանց և պաշտոնյաների անհասկանալի և անընկալելի անտարբերությունն ու անհոգությունն է: Կարծես խոսքը ոչ թե մեր հայրենակիցների` վիրահայերի, այլ պոլինեզիացիների կամ Զատկի կղզու բնակիչների մասին է:

Ռուբեն ՆԱՀԱՏԱԿՅԱՆ

Մեկնաբանություններ