«Քաղաքը մեր դիմաց է, կենդանի ու շոշափելի է, թե ինչ է արել Թամանյանը»

Մեծանուն ճարտարապետ Ալեքսանդր Թամանյանին առնչվող բազմաթիվ արժեքավոր նմուշներ այսօր որևէ թանգարանում չեն ցուցադրվում: Թամանյանի կյանքին ու գործունեությանը վերաբերող, 1000-ից ավելի արխիվային ցուցանմուշ (լուսանկարներ, գծագրեր, անձնական իրեր) պահվում է տնային պայմաններում:

2002 թվականին ՀՀ կառավարության որոշմամբ ստեղծվել է Ալեքսանդր Թամանյանի թանգարան-ինստիտուտը, 2016 թվականին վերակազմավորվել է` միանալով ճարտարապետության ազգային թանգարանին: Թանգարանի լրիվ անվանումն է «Ճարտարապետության ազգային թանգարան-ինստիտուտ» պետական ոչ առևտրային կազմակերպություն:

Մեծանուն ճարտարապետ Ալեքսանդր Թամանյանի թոռը՝ Գագիկ Թամանյանը, փաստում է, որ Ալեքսանդր Թամանյանի թանգարան-ինստիտուտը փակվել է 2016 թվականին. «Ալեքսանդր Թամանյանին առնչվող 1000-ից ավելի ցուցանմուշներ կային այնտեղ, իսկ այժմ ոչ մի ցուցանմուշ չկա: Խոստացել էին, որ վերակազմավորվելիք կառույցը կրելու է Ալեքսանդր Թամանյանի անունը, սակայն այդպես չեղավ»: 2016 թվականից սպասել են, որ ինչ-որ բան կլինի, բայց քանի որ սայլը տեղից չի շարժվել, ճարտարապետի լոնդոնաբնակ թոռը Հայաստան է ժամանել Ալեքսանդր Թամանյանի թանգարան-ինստիտուտը վերաբացելու խնդրով: Դիմել է ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին, Երևանի քաղաքապետ Հայկ Մարությանին: Կարծում է, որ Հայաստանում բազմաթիվ շենքեր կան, որոնք կարելի է օգտագործել որպես թանգարան. Թամանյանի մեծությամբ մարդը պե՛տք է ունենա իր թանգարանը, և Հայաստանում չի գտնվի մեկը, որ ասի, թե Թամանյանն արժանի չէ դրան:

«Ճիշտ է, քաղաքը մեր դիմաց է, կենդանի ու շոշափելի է, թե ինչ է արել Թամանյանը, բայց թանգարանը նույնպես շատ կարևոր է և՛ մեզ համար, և՛ դրսի, որ ցույց տանք` ինչ մեծ ճարտարապետ ենք ունեցել, ներկայացնենք նրա գործերը»,- «Իրատեսի» հետ զրույցում ասաց ճարտարապետների միության նախագահ ՄԿՐՏԻՉ ՄԻՆԱՍՅԱՆԸ: Նրա կարծիքով` թանգարան հիմնելու համար կառավարությունը պետք է տրամադրի Երևանի հին շենքերից մեկը, որ չի օգտագործվում կամ ինչ-որ մեկի ձեռքում է ու երկար ժամանակ չի շահագործվել: Թանգարանը պետք է լինի Երևանի կենտրոնում, և դա քննարկման ենթակա չէ։

Հետաքրքրվեցի, թե ինչու չկան 1000 անուն նմուշները, ի՞նչ տեղեկություններ կան այս մասին: Մեր զրուցակիցն ասաց, որ հավանաբար ժառանգները դրանց տեղը գիտեն, որովհետև, ինչ-որ ժամանակ, որոշ բաներ բերվել են ճարտարապետության ազգային թանգարան-ինստիտուտ, բայց դրանք չեն ամրագրվել որպես ֆոնդային ցուցանմուշներ:
Դեռևս 1934-ին որոշվել էր առանձնատներ կառուցել Ալեքսանդր Թամանյանի, Ավետիք Իսահակյանի և Մարտիրոս Սարյանի համար, սակայն Թամանյանը հրաժարվել է` խնդրելով գումարն ուղղել Օպերայի Ժողտան կառուցմանը: Թամանյանի թոռը նկատում է, որ եթե իր տունն ունենար, այսօր նման խնդրի առջև կանգնած չէին լինի:

Ալեքսանդր Թամանյանի թանգարան-ինստիտուտն իրականացնում էր Ալեքսանդր Թամանյանի ստեղծագործական ժառանգության պատշաճ պահպանումն ու մասսայականացումը, ճարտարապետի կյանքին ու գործունեությանը վերաբերող արխիվային, լուսանկարչական, գծագրական, պատմատնտեսական, անձնական և ցուցադրական այլ նյութերի հավաքումը, հաշվառումը, վերականգնումը, համակարգումը և դրանց հիման վրա գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացումը, Ալեքսանդր Թամանյանի գործունեության ազդեցության ուսումնասիրումն արվեստի, տնտեսության, Հայաստանի միջազգային ճանաչման, հնագիտության և այլ ասպարեզներում։

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ