Մոսկվան ու Անկարան մանևրում են սիրիական հարցում

Դեռ մեկ տարի առաջ Ռուսաստանն ու Թուրքիան գործնականում պատերազմի շեմին էին, այս շաբաթ Մոսկվա է մեկնել Թուրքիայի վարչապետ Բինալի Յիլդիրիմը՝ գրում է Der Spiegel-ը: Քրիստինա Հեբելը և Քրիստոֆ Սիդովը կարծում են, որ Թուրքիայի սիրիական քաղաքականությունը փակուղի է մտել: Նախագահ Էրդողանը փորձում է բարձրագոչ հայտարարությունների տակ այդ փաստը թաքցնել, օրինակ, անցած շաբաթ նա հայտարարեց, որ թուրքական բանակը Սիրիա է ներխուժել, որ տապալի բռնակալ Ասադին: Սակայն ռուսական ԶԼՄ-ների բարձրացրած աղմուկից ու Վլադիմիր Պուտինի հետ հեռախոսազրույցներից հետո անսպասելի փոխեց տոնը՝ թուրքական հարձակումը ուղղված է բացառապես ահաբեկչական կազմակերպությունների դեմ՝ հայտարարեցին Անկարայում: Այդ դրվագը ևս մեկ ապացույց է սիրիական պատերազմում ուժերի փոփոխության՝ ռուսական օդատիեզերական ուժերը ռազմական գործողությունները սկսելուց մեկ տարի անց կարողացան տարածաշրջանում Թուրքիայից վերցնել նախաձեռնությունը: Հիմա Ասադը ռուսների օգնությամբ վերադարձնում է Հալեպը:

Երկուշաբթի Թուրքիայի վարչապետ Բինալի Յիլդիրիմը մեկնեց Մոսկվա: Պաշտոնական տեղեկատվությամբ՝ նախագահ Պուտինի ու վարչապետ Մեդվեդևի հետ հանդիպումներում խոսվելու է տնտեսական խնդիրների մասին: Ձախողված պետական հեղաշրջումից հետո Անկարան տնտեսական խթանների կարիք ունի: Թուրքերին հետաքրքրում է ռուսական ռազմարդյունաբերությունը: Մոսկվան ուզում է գազ արտահանել, Էրդողանը վերջերս ստորագրեց գազատարի համաձայնագիրը: Ռուսները ծրագրում են Թուրքիայում ԱԷԿ կառուցել: Վերջին ամիսներին Մոսկվայի ու Անկարայի երրորդ բարձրամակարդակ հանդիպումն է արդեն: Անկարայի ու Մոսկվայի փոխհարաբերությունների մոդելը հարկադիր միություն է՝ հիմնված տնտեսական ու աշխարհաքաղաքական հարցերում պրագմատիզմի, Արևմուտքից հեռանալու ու հիասթափվելու վրա: Այնուհանդերձ, փորձագետները զգուշացնում են ռուս-թուրքական հարաբերությունների էյֆորիայից: Չնայած մերձեցմանը, Մոսկվան մինչև վերջ չի հանել առևտրական սահմանափակումները, օրինակ, գյուղմթերքներից: Էրդողանը նույնպես մանևրում է՝ նա դրական ազդանշաններ է ուղարկում մեկ Սաուդյան Արաբիային, որ ուզում է Ասադի տապալումը, մեկ Ռուսաստանին, որ աջակցում է Ասադին: Սակայն իր մանևրների մեջ Էրդողանը չի կարող շատ խորանալ, ռուսները նրան շատ են պետք:

Ամենայն հավանականությամբ՝ Մոսկվան ու Անկարան սիրիական հարցում յուրատեսակ համաձայնության են եկել՝ Ռուսաստանը Թուրքիային քարտ բլանշ է տալիս Սիրիայի հետ սահմանակից շրջաններում, Անկարան հանդուրժում է ռուսական գերիշխանությունը Հալեպի երկնքում և ընդունում է Ասադին՝ իբրև անցումային կառավարության մաս: Էրդողանը պետք է հաջողություններ ունենա: Պուտինը թուրքերին սահմանակից շրջաններում ազատ գործելու հնարավորություն կտա, քանի առաջընթաց ունեն: Մոսկվան, ինչպես Անկարան, ոչ մի դեպքում մտադիր չէ թույլ տալ քրդական ինքնավարության կազմավորումը, որը Սիրիայի մասնատմանը կհանգեցնի: Գուցե Էրդողանը կպնդի տարածաշրջանում զորքերի երկարատև տեղակայման վրա, որի համար ևս Պուտինի համաձայնությունն է պետք:
Քրիստինա ՀԵԲԵԼ, Քրիստոֆ ՍԻԴՈՎ, Der Spiegel

Հ.Գ. Փաստացի՝ ԱՄՆ-ը արդեն հեռացե՞լ է Մերձավոր Արևելքից, ԻՊ-ը կենտրոնանում է Իրաքում կամ սփռվում աշխարհում, մնում է, որ Անկարան ու Մոսկվան հարցերը լուծեն արաբների հետ, որից հետո կամ Ասադը կհեռանա, կամ՝ մի քանի տարի էլ կմնա՝ վերականգնելու Սիրիան: Սրընթաց սցենար է, չէ՞, բայց հազիվ թե իրականանա՝ տարածաշրջանից ԱՄՆ-ը չի հեռանա նույնիսկ շիկահեր նախագահի օրոք, կա Իրանը, որ իր շահերն ունի Սաուդյան Արաբիայի ու Թուրքիայի հետ և երկար չի հանդուրժի ռուս-թուրքական տանդեմը, եթե բախվի իր շահերին: Ի վերջո, Սիրիայում ոչ թե սիրիական, այլ աշխարհաքաղաքական հարցեր են լուծվում և այդ լուծումները դեռ շատ հեռու են: Հալեպի կամ Մոսուլի ազատագրումը չի դառնա պատերազմի ավարտ Սիրիայում կամ Իրաքում: Ցավոք:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ