ՅՈՒՐԱՔԱՆՉՅՈՒՐ ԵՐԿԻՐ ԻՆՔՆ Է ՈՐՈՇՈՒՄ ԻՐ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՀԱՐՑԵՐԸ

Յուրաքանչյուր երկիր, ելնելով իր ֆինանսական կարողություններից, իր աշխարհագրական դիրքից, հարևանների հետ ունեցած հարաբերություններից և սուվերեն իրավունքներից, ինքն է որոշում իր պաշտպանության հարցերը: «Իրավունք ունի՞ Իրանն ունենալու ատոմային զենք, թե՞ ոչ» հարցի պատասխանը` վերջում: Իսկ հիմա փորձենք կատարել պատմական որոշակի վերլուծություն, որն էլ կօգնի ստանալու առաջադրված հարցի պատասխանի որոշակի մասը:
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմում հիտլերյան Գերմանիայի կապիտուլյացիայի ակտի թանաքը դեռ չէր չորացել. թե ինչպիսին պետք է լինեին պետությունների հարաբերությունները, և դաշնակիցներից ով ինչպիսի ուժով պիտի մասնակցեր Ճապոնիային ծնկի բերելոն, երբ Պոտսդամում շարունակվող բանակցություններում ԱՄՆ-ի հանգուցյալ նախագահին փոխարինած Տրումենը աչքի տակով անցկացրեց ստացված հեռագիրը. «Երեխան հաջող ծնվեց»: Եվ այդ «երեխան»` ատոմային ռումբը, մի քանի օր հետո` օգոստոսի 6-ին, վերջնականապես ծնկի բերեց ոչ միայն Ճապոնիան, այլև մի քանի տարի ահ ու սարսափի մեջ պահեց Խորհրդային Միությունը` իր երբեմնի դաշնակցին:
Տեղին է հարցնել` ԱՄՆ-ի ինչի՞ն էր պետք այդ ահավոր զենքը: Ֆաշիզմը պարտվել էր, աշխարհում խաղաղություն էր հաստատվել: Դաշնակիցները, կարծես, իրար նկատմամբ թշնամաբար չէին տրամադրված: ԱՄՆ-ն այդ նոր որակի զենքով սկիզբ դրեց հետագա է՛լ ավելի հզոր, բոլորովին այլ որակով ատոմային զենքերի արտադրությանը: ԱՄՆ-ը, այդ ժամանակվա թերևս միակ ատոմային տերությունը, չասաց, չսպառնաց իր ոխերիմ թշնամուն, թե տես, ես ականջներդ կկտրեմ, եթե սկսես մտածել ատոմային զենքի արտադրության մասին: Մի՞թե այն ժամանակ ԱՄՆ-ը և ԽՍՀՄ-ն իրար նկատմամբ պակաս թշնամաբար էին տրամադրված, քան այսօր Իրանն ու Իսրայելը: 1949 թվականին Խորհրդային Միության տարածքով անարգելք թռչող ԱՄՆ-ի հետախուզական ինքնաթիռները (ԽՍՀՄ-ը, թերևս, ի վիճակի չէր ոչնչացնելու 18000 մետրից բարձր թռչող ԱՄՆ-ի հետախուզական ինքնաթիռները) Սիբիրի տարածքում հայտնաբերեցին չափազանց մեծ ռադիացիա: 1949-ին Խորհրդային Միությունը պաշտոնապես հայտարարեց սեփական ատոմային ռումբ ունենալու մասին: Երկու հակադիր ճամբարներում սկսվեց սպառազինման մրցավազքը: Տեղին է հարցնել` ԱՄՆ-ն ինչո՞ւ թույլ տվեց իր բլոկի երկու երկրներին, Անգլիային և Ֆրանսիային, ունենալ սեփական ատոմային ռումբ: Հերթը հասավ Չինաստանին, Հնդկաստանին, անգամ Պակիստանին: ԱՄՆ-ը երբեք չասաց, քեզ ո՞վ է թույլ տալիս նման զենք ունենալ: Հավատացած եմ, եթե վաղը Բրազիլիան փորձի նման զենք ունենալ, ԱՄՆ-ը ոչինչ չի ասի, և ԱտԷՄիԳ-ն էլ զեկուցագիր չի կազմի: Իսկ թե քանի ատոմային մարտագլխիկ ունի Իսրայելը, հավանաբար միայն ԱՄՆ-ը գիտի: Թե որտեղ և ինչ պայմաններում է Իսրայելն արտադրել ատոմային ռումբ և որտեղ է փորձարկել (չար լեզուներն ասում են ՀԱՀ-ում), ստույգ դժվար է ասել: Դե հասկանալի է, կասեն Իսրայելի բարեկամները, Իսրայելը շրջապատված է թշնամի երկրներով, իսկ ես կասեի, որ ոչ առավել թշնամի, քան Հայաստանը: Ասում եմ, ոչ առավել, որովհետև արաբա-իսրայելական մի քանի պատերազմները ցույց են տվել, որ այդ ազգերը թշնամի ժողովուրդներ չեն: Որտեղ իսրայելցի զինվորն է մտել, արաբ խաղաղ բնակիչ չի փախել, կամ հակառակը: Ավելին ասեմ, շատ պաղեստինցիներ ամեն օր անցնում են սահմանը և աշխատանքի են գնում Իսրայել և երեկոյան տուն վերադառնում: Հայ-ադրբեջանական հարաբերությունները բոլորովին այլ են: Որտեղ հայ զինվոր է մտել, ազերին փախել է, կամ հակառակը: Այսօր էլ թուրքական պետությունների պետական քարոզչությունը միայն հայատյացություն է քարոզում, այդ երկրներում հայի դարավոր մշակույթի ոչնչացումը (ճիշտ է, Եվրոպայի աչքերին թոզ փչելու համար Թուրքիան ցուցադրաբար ինչ-որ բաներ անում է) սովորական բան է նրանց համար: Եթե հաշվի առնենք այդ երկու պետությունների ժողովրդի թիվը, նրանց հարստությունները, ուրեմն Հայաստանին օդի պես անհրաժեշտ է գերհզոր զենքի արտադրությունը: Եթե Իսրայելին կարելի է, ապա Հայաստանին ինչո՞ւ ոչ: Իսրայելական պետությունն ինքնուրույն քաղաքականություն վարող իր հարևանների նկատմամբ վարում է անհանդուրժողական քաղաքականություն: Պետք էր ոչնչացնել Սադամ Հուսեյնին, Իսրայելը պատրաստ էր դրան և դա արեց ոչ սեփական զինուժով: Հիմնավորեցին ԱտԷՄիԳ-ով Իրաքում ատոմային զենքի առկայությունը, և օվկիանոսից այն կողմ հավաքեց իր ՆԱՏՕ կոչված ոչ պաշտոնական դաշնակիցներին և Իրաք երկիրը վերածեց դժոխքի: Հետո պարզվեց, որ ոչ միայն Սադամի պալատների տակ ուրան չի հարստացվել, այլև ընդհանրապես այդ երկիրը հեռու էր դրանից: Եվ ո՞վ պատասխան տվեց վայրի ուժի քաղաքականություն այդ երկրի նկատմամբ կիրառելու համար. իհարկե` ոչ ոք: Հիմա հերթը Սիրիայինն ու Իրանինն է։ Սիրիայի նկատմամբ առանձին ուժ չեն կարող կիրառել: Իրանը նրա համար կանգնած է: ՈՒրեմն հարկավոր է խփել Իրանին, և պատրվակը կա: Իրանը մոտ է, կամ արդեն ունի ատոմային զենք: Իրանը տարածաշրջանային խաղաղ երկիր է, նույնը կասեի նաև Սիրիայի նկատմամբ: Այդ երկու իսլամական երկրներում բացարձակ բարձր է կրոնական հանդուրժողականությունը: Ասածիս հաստատումն է հայ համայնքի նկատմամբ այդ երկու կառավարությունների դրական վերաբերմունքը, ինչը չես ասի թուրքական պետության հասցեին, անգամ Երուսաղեմի նկատմամբ, Իսրայելի հասցեին: Այդ պետություններն Իրանին և Սիրիային բացահայտ ագրեսիվ հալածանքի են ենթարկում արևմտյան զանգվածային լրատվամիջոցներով և փորձում են համաշխարհային հանրության համար թշնամու կերպարանք ստեղծել ի դեմս նրանց: Իրանում բազմիցս փորձեցին ադրբեջանցիներին ոտքի հանել, սակայն բան դուրս չեկավ: (Սիրիայում Թուրքիան կարծես օգտագործում է տեղական դժգոհ տարրին): Իրանը հաջողությամբ, որպես զարգացող պետություն, ոչնչացնելու միակ ճանապարհը մնացել է մեկը` ատոմային ռումբի բլեֆը, ինչն էլ հաջողությամբ փորձում է իրականացնել Իսրայելն ԱՄՆ-ի միջոցով: Իսրայելի ժողովուրդը դարեր շարունակ անցնելով գողգոթայով, կրելով անթիվ նսեմացումներ, տառապանքներ, մարդկային ռեսուրսների ահավոր կորուստներ, մի քանի տասնամյակ առաջ կարողացավ ստեղծել սեփական պետություն: Տարեցտարի ուժեղանալով ոչ միայն դարձավ տարածաշրջանի հզոր պետություններից մեկը, այլև մոռանալով սեփական դաժան անցյալը, այսօր զոհի կարգավիճակից վերածվել է ագրեսորի: Պաղեստինի ժողովրդի դեմ յոթ տասնամյակ տարվող պայքարը դա է վկայում: Պաղեստինի ժողովուրդը պետականության իրավունք ունի: Ավելին ասեմ, պետք չէ սեփական հոլոքոստը դրոշակ դարձնել և այդ դրոշակով ծածկել լսելիքն ու տեսնելիքը այլ ժողովուրդների ողբերգությունների նկատմամբ: Հոլոքոստն ամենևին էլ եզակի չէ: Հրեան օտարի հողի վրա է ենթարկվել սպանդի: Հային սեփական հողի վրա են սպանել և խլել նրա հայրենիքը: Ասացեք խնդրեմ, ո՞րն է ահավոր, եթե, իհարկե, ողբերգությունները կարելի է համեմատել: Հետևաբար, ո՞րն է եզակի:
Երբ գրում էի հոդվածը, հաղորդվեց, որ Օբաման, Ռուսաստանը, Չինաստանը հայտարարել են, որ Իրանի ատոմային ծրագիրն իրենից վտանգ չի ներկայացնում: Բնական է, ԱՄՆ-ը չէր կարող այս անգամ էլ օգտագործել ՄԱԿ-ը: Մնում էր լռել: Ինչը և եղավ: Իրանը հզորանում է: Սիրիան անվտանգ կմնա: Այդ երկու իսլամական պետությունները մեր բարեկամներն են:
Սոկրատ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ

Մեկնաբանություններ