ՊՈՒՏԻՆԸ ԼԵԳԻՏԻՄԱՑՎԵՑ ԻՐ ԲՈԼՈՐ «ՀԵՏԵՎԱՆՔՆԵՐՈՎ» ՀԱՆԴԵՐՁ

Ռուսաստանյան ինտրիգը հանգուցալուծվեց: Վերջին ամիսներին արդեն իսկ տեսանելի էր` Մեդվեդևը երգով նահանջի մեջ է:

Եվ այնուհանդերձ, Պուտինի «նախագահացումը» շատ նման էր իրեն: Նույն կերպ` Ռուսաստանի մարդահամարի օրը, նա նստել Լյուդմիլայի կողքին, երջանիկ ամուսնություն ու ընտանիք էր նատյուրմորտում: Իսկ Լյուդմիլայի աչքերից ցավի թախկած հոսանքներ էին արձակվում: Եթե հիշում եք` այդ օրերին Պուտինան մենաստան էր գնացել (չար լեզուներն ասում էին, որ նա այդպես էլ չհարմարվեց Կաբաևայի և Պուտինի, նրանց համատեղ որդու` Դիմայի գոյության փաստի հետ ու փախչում էր ցավոտ իրականությունից… բայց թողնող չկար։ Ի դեպ, երեկ Կաբաևան նույնպես իր հեղինակավոր կարծիքը հայտնեց «единорос»-ների ու նրանց համագումարում կատարվածի մասին, պնդելով` «եդինաները» երբեք իրենց խոսքը քամուն չեն տալիս):
Մի խոսքով, Մեդվեդևն այդ օրը Վիա Դոլորոսա բարձրացողի դառնությամբ գլխով էր անում Պուտինի ասածների վրա, ու նրա շքեղ ժպիտների մեջ լիքը «լաց» կար:
Անցանք քաղաքական կատեգորիաներին:
Այսպիսով, միջազգային հանրությանը, իսկ առավել ստույգ` Արևմուտքին, չհաջողվեց Մեդվեդևից «իր տղա»` Սամոսա սարքել, և հարմար գտավ ոչ թե երկու, այլ մեկ հոգու հետ պայմանավորվելու մոդիֆիկացիան:
Արդեն իսկ հանգամանքը, որ օգոստոսին Օբաման Պուտինին չհրավիրեց Վաշինգտոն, ազդակ էր` շարունակությամբ հասկանալու` ставка-ները փոխվում են: Բրիտանիայի վարչապետ Կեմերոնի այցը Մոսկվա վերջին ակորդն էր:
Ասել, որ այցը սիմվոլիկ էր, կնշանակի` ոչինչ չասել: Մեդվեդև-Կեմերոն ասուլիսի տոնայնությունից, ժեստիկուլյացիայից, կտրուկ հայտարարություններից` իբր Լուգովոյին ու Լիտվինենկոյին վերաբերող (Ռուսաստանը չբարձրաձայնեց Զակաևի ու Բերեզովսկու խնդիրները, սակայն ենթատեքստում դա ևս կար), պարզ դարձավ. ПРО-ների, Սիրիայի, Պաղեստինի ու մնացած հարցերի առնչությամբ Ռուսաստանին ու Կեմերոնին չի հաջողվել պայմանավորվել (չէր էլ հաջողվելու) ու, ինչպես կասեր մեր հարատև ընդդիմությունը, «ջրբաժանը» պաշտոնական տեսք ստացավ: Կեմերոնը հանդիպեց Պուտինին, սեղմեց նրա ձեռքը:
Հաջորդը, իհարկե, արդեն Պրոխորովի կուսակցականացման, առավել ստույգ` անկուսակցական պատմությունն էր, բայց այն այլևս ոչ մեկին չէր հետաքրքրում, որովհետև արդեն բոլորին էր պարզ. Ռուսաստանն անսահման մեծ «торгչ»-ի մեջ է, իսկ այդ առևտուրը Մեդվեդևի հետ չպետք է արվի:
ՈՒ Պուտինն «արեց» այն, ինչ պետք է աներ: Լավն այս ամենում այն էր, որ հստակեցվեց վիճակը, ու ռուսական թատրոնն ավարտվեց: Սակայն հաստատ ու ոչ Ստանիսլավսկու ոճով: Բոլորն այդ օրն ունեցան «նոստալժիկ» նատյուրմորտներ. ասես հին, բարի օրեր էին վերադարձել. հոտնկայս և բուռն ծափահարություններ` հնչած «ազգի հոր» պատվին, միաձայն ու «անձայն» քվեարկություն (ավելին` Պուտինն անցավ բաց քվեարկության և պահանջեց դեմ քվեարկած միակ դիսիդենտին. երևի ուզում էր «мочить в сартире». ի դեպ, երեկ ԶԼՄ-ներն ու կայքերը հիշել էին Պուտինի բոլոր «անտիկվարիատները»` «Սաակաշվիլուն մոտիկ ծառից ու ձվերից կախել», «Հյուսիսային Կովկասը կտրելու մասին խոսողների ինչ-որ բանը կտրել» և այդպե՜ս շարունակ):
Հաջորդ բացթողումն ընդհանրապես կարող է ճակատագրական համարվել Պուտինի համար:
Եթե առաջինի դեպքում բոլորն արդեն իսկ հասցրել են Պուտինին համեմատել Ստալինի ու Բրեժնևի հետ, ապա երկրորդի հետ կապված ձեն-ձուն չկա: Նկատենք, բոլորը միաբերան ցուցանում են Պուտինի տարիքը` 59, մեկ տարի հետ նա կլինի 60 (hա, իհարկե, չես ասի, ջահե՜լն է շատ. Կաբաևան կիմանա), եթե որևէ լուրջ ֆորս մաժոր չլինի, ապա Պուտինը կպաշտոնավարի ևս 12 տարի:
Մի էն կալկուլյատորը դեսը տվեք. էսպես. նախորդ տասը տարին, դրան գումարում ենք վարչապետության (ասում են` նա է, չէ՞, եղել իրական նախագահը և ոչ Մեդվեդևը) տարիները, չորս էլ էստեղ ենք գումարում. ունեցանք տասնչորս, գումարենք վերևի 12-ը, եղա՜վ քսանվեց տարի… խեղճ Քադաֆի ու Մուբարաք. քանի՞ տարի էին նրանք պաշտոնավարել, մի քիչ շա՞տ:
Ընդ որում, վերջիններիս բռնապետական ու աֆրիկա-արաբական ժառանգորդական հակումները բավականին դեմոկրատական և հրապարակային էին Պուտինի դրսևորած հակման կողքին: Բանն այն է, որ վերջիններս բաց, անթաքույց, ոչ մեկին չխաբելով` իրենց իշխանությունը ժառանգում են իրենց որդիներին:
Պուտինը ժառանգորդության ամենատգեղ մոդիֆիկացիայից օգտվեց. նա խաբեց ողջ Ռուսաստանին, միջազգային հանրությանը. ձևով սահմանադրական, բովանդակությամբ բռնակալության կատարելագործված ձևով սահուն վերցրեց այն, իբր պահպանում է օրենքի տառը… պայմանավորվելու շնորհիվ: Հետաքրքիր է, ինչո՞ւ որևէ մեկը չբարձրաձայնեց, որ այդ բացթողումը, անշուշտ, անթույլատրելի էր: Կրկնակի անթույլատրելի. 13-հազարանոց համագումարում մի դիսիդենտ չգտնվեց (տեսնեիք Սուրկովի տխո՜ւր աչքերը)` ասելու, որ գոնե մի բարձրաձայնիր, եղբայր, որ «պայմանավորվել ենք». դա «дурной» տոն է:
Աշխարհը դեռ համբերում է: Չնայած արդեն իսկ խոսվում է Ռուսաստանին սպասվող «развал»-ի, դեմոկրատիայի մահվան, «անհրաժեշտ» պահին նավթի գների իջեցման մասին: Ռուսաստանն էլ իր հերթին ՄԱԿ-ում Facebook-ի ու Twitter-ի դեմ «մորատորիում» է փորձում մտցնել, այնուհանդերձ, սպիտակ ձեռնոցներով ու բակենբարդներով գործող, Մերձավոր Արևելքը պայթեցրած աշխարհը դեռ մտածում է. գուցե հնարավոր լինի պայմանավորվել Պուտինի հետ, ու ԱՄՆ-ը պաշտոնապես հայտարարում է` մեզ համար «до лампочки», թե ով է Ռուսաստանում նախագահ. մենք շարունակելու ենք վերաբեռնումը Ռուսաստանի հետ, մանավանդ որ վերաբեռնումն սկսվել է հենց Պուտինի օրոք:
Պուտինն էլ, քանի դեռ չի ընտրվել, նույնպես ձեռնոցներով, «բաբըչկայով» կշարունակի ասել էդ աշխարհին, որ էնքան էլ լավ բան չստացվեց, ու մի քիչ զղջում է, որ էն ժամանակ ասաց` «мочить անեմ սաղիդ սարտիրում», ինքն արդեն կուլտուրական Պուտին է, որովհետև հասկանում է, որ նույն միջազգայինը կարող է էնպե՜ս հարամել իր ընտրությունը, ու այդ ուղղությամբ կանխարգելիչ քայլեր է անում: Նախ` առժամանակ առաջ ասաց` ընտրություններից հետո գնալու, ձեռները լվանալու է. ասել է` ընդունում է մարտահրավերը:
ՈՒ արդեն իսկ ընդունել է: Մեդվեդևը, Վիա Դոլորոսայով բարձրանալով, դեռ չէր հասել Գողգոթա, երբ նրա ձեռքերին Կուդրինն առաջին գամերն ամրացրեց` ի տես աշխարհի, գրեթե հինգ րոպե համագումարից անց, նա հայտարարեց` չի աշխատի Մեդվեդևի կառավարությունում, իսկ Պուտինն ավելի առաջադեմ ու բարեփոխիչ է:
Մի հարցնող չեղավ. ա՛յ Կուդրին (Ռուսաստանի ֆինանսների նախարարն է). նախ` էդ ե՞րբ Պուտինը դարձավ նախագահ, Մեդվեդևն էլ` վարչապետ, էդ ե՞րբ քեզ նշանակեցին նախարար, որ դու էլ` «չես աշխատում»: Հետո էլ` էսքան ժամանակ աշխատել ես պրեզիդենտ Մեդվեդևի «կաբինետում», հիմա որտե՞ղդ, ի՞նչդ, իսկ առավել ստույգ` «ո՞վդ» է ցավում, որ էթիկան այդպես «մոչիտ» անելով` ձենդ գլուխդ ես գցել:
Էս ասում ենք` «կուժ-կուլա» հայտնի ասացվածքի ենթատեքստում: Բայց մեկ նախադասություն հետո:
Բանն այն է, որ Պուտինը նույնքան բարդ հարաբերություններ ունի ու կունենա հետխորհրդային մի շարք երկրների հետ: Սաակաշվիլիին գիտեք: Լուկաշենկոն էլ: Էն օրը Յանուկովիչին փորձում էին ձեռնասուն դարձնել, բայց որ Տիմոշենկոյին ազատեցին (իսկ Յանուկովիչը կհամաձայնի՞ ընդհանուր Մաքսային միությանն անդամ դառնալ), մի խոսքով, խնդիրներ` որքան ասես:
Հիմա մեր մասով: Այն, որ Պուտինն էր լինելու ֆավորիտը, ասացինք, վերջին ամիսներին պարզ էր: Հետաքրքիրը, սակայն, հայաստանյան լուսանցքային ուժերի էյֆորիան է, թե` որ Պուտինն եկավ, իրենք էլ են գալու: Քոչարյանն էլ: Սա՜ղ գալու են:
Թող գա՛ն:
Պարզապես, պետք չէ ավազի վրա այդքան արագ դղյակավորվել, որովհետև նույն Պուտինն էր կարծես 2008-ի փետրվարին դեռ նախագահ: Մայիսի 7-ին Պուտինը դարձավ վարչապետ: Եթե մեր հիշողությունը մեզ չի դավաճանում, ապրիլի 9-ին վարչապետ դարձավ Տիգրան Սարգսյանը: Չորս տարի է, ինչ Քոչարյանը թոշակ է ստանում պետությունից: Երիտասարդական: Ակտիվ քաղաքականությունից դուրս: Եվ Ռուսաստանի դեֆակտո նախագահը (այդպես են, չէ՞, համարել Պուտինին այսքան ժամանակ) չի ասել` տղերք, էդ ջահել թոշակառուին ինչի՞ չեք մի վարչապետից-բանից տալիս:
Ավելին` իր նախագահացու դառնալու նախօրյակին նա «դիմեց» ՀՀ վարչապետ Տիգրան Սարգսյանին ու շնորհավորեց նրան` Անկախության քսանամյակի առիթով: Ասել է` Պուտինը գնում է ընտրությունների, նրան Հայաստանի, հայերի, հայերով` միջազգային հանրության աջակցությունը շատ պետք է, ինչի՞ պիտի իր հարաբերությունները հանուն նրա, որ լուսանցքից ոմանք դուրս գան, վտանգի:
ՈՒզում ենք ասել, որ այն, ինչ կարելի է Զևսին… հասկացաք:
Քաղաքագիտորեն ձևակերպած` Ռուսաստանում բոլորովին այլ կոնֆիգուրացիա է, Հայաստանում` բոլորովին այլ:
Անլուծելի դիլեման Քոչարյանի դեպքում ոչ միայն այդ, այլև «ումով» գալու խնդիրն է: Բոլոր ուժերն այսօր փորձում են ձերբազատվել նրանից. ենթագիտակցորեն հասկանում են, որ իրենք հազիվ իրենց շահը պաշտպանեն. միքս անելու դեպքում ավելորդ բալաստ կառաջանա, իրենցն էլ կկորցնեն:
Նկատո՞ւմ եք, բացի Օսկանյանից, Քոչարյանի գալու մասին ոչ ոք չի խոսում։ Ընդ որում, Օսկանյանը ևս ձերբազատվելով է խոսում: Համ էլ ինքը քաղաքական ուժ չէ:
Բոլոր դեպքերում, հոկտեմբերին Հայաստանում կսկսվի նոր ռանդևու: Սերժ Սարգսյանն առաջարկ ունի կոալիցիոն իր գործընկերներին, և Գագիկ Ծառուկյանի` շքերթից բացակայությունն էդ առաջարկում լավ փաթեթ ստանալուն էր միտված և ոչ Քոչարյանի սիրուն աչքերին (գրեցինք ու վախեցանք մեր գրածից` «սիրունի» մասով):
Եվ վերջապես, փորձառու Սերժ Սարգսյանը երիտասարդ Մեդվեդև չէ: Հիշեք` ասել ենք. իր մերձավորներից մեկի հետ զրույցում նա ասել էր` որևէ պայմանավորվածություն Քոչարյանի հետ, վարչապետ դառնալու մասով, չի եղել ու չկա:
ՈՒ թե սրան էլ գումարում ենք բլոգերների հետ իր երբեմնի հանդիպման միտքը, որ ոչ միշտ են իր և Քոչարյանի կարծիքները համընկնում, ամեն ինչ ընկնում է իր տեղը:
Էլ չենք ասում, որ Պուտինի ու Քոչարյանի հանդեպ սեփական հասարակություններում բոլորովին հակառակ պատկեր ու նատյուրմորտներ ունենք:
Մեղմ ասած:
Կարմեն ԴԱՎԹՅԱՆ

Մեկնաբանություններ