ՎՐՁՆԱՀԱՐՎԱԾՆ ԱՄԲՈՂՋԱԿԱՆ ՆԿԱՐԻ ՀԱՄԱՏԵՔՍՏՈՒՄ

Աստծո անցած յոթ օրում փառքի ու փայլի արժանի գործեր եղան նաև Հայաստանում:
Օրինակ` արտաքին գործերի նախարար Էդվարդ Նալբանդյանը նվաճեց Ճապոնիան: Նոյեմբերի 25-ին պաշտոնական այցով ժամանելով Տոկիո` նա հանդիպեց Տակահիրո Յոկոմիչիին` խորհրդարանի նախագահին:
Նրան Նալբանդյանն ասաց, թե Հայաստանում մեծ կարևորություն են տալիս Ճապոնիայի հետ համակողմանի հարաբերություններին ու ավետեց, որ Հայաստանի ԱԺ-ում ձևավորվել է Ճապոնիայի հետ բարեկամության խումբ, հայկական կողմը սպասում է Ճապոնիայի նորընտիր խորհրդարանում համարժեք խմբի կազմավորմանը: Չճշտված տվյալներով` Տակահիրո սանն այդ օրից կորցրել է քունը: Հետո նա հանդիպեց Ճապոնայի ԱԳ նախարար Կացույա Օկադայի հետ: Նրան էլ ավետեց, որ Հայաստանը նպատակ ունի Տոկիում հիմնելու մշտական դիվանագիտական ներկայացուցչություն: Կացույա սանն էլ քունը կորցրեց: Քանի որ Տիգրան Սարգսյանը և Ներսես Երիցյանը խիստ զբաղված էին կուսակցական գործերով, Նալբանդյանը հանդիպեց Ճապոնիայի արտաքին առևտրի կազմակերպության նախագահ Յասուո Հայաշիի հետ և քննարկեց առևտրատնտեսական համագործակցության հնարավորությունները: Յասուո սանի քունը չփախավ: Նալբանդյանին ընդունեց Ճապոնիայի գահաժառանգ Նարոհիտոն: Նախարարը գահաժառանգին ներկայացրեց հանդիպումների արդյունքներն ու պայմանավորվածությունները` ակներևաբար հույս չդնելով ճապոնացիների վրա: Հետո էլ Հայաստանի արտաքին քաղաքականության մասին ելույթ ունեցավ Ճապոնիայի միջազգային հարաբերությունների ինստիտուտում, հարցազրույցներ տվեց NHK հեռուստաընկերությանը և Nikkei օրաթերթին:
Նոյեմբերի 26-ին Լոս Անջելեսում մեկնարկեց «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի 12-րդ հեռուստամարաթոնը` «Մեր Շուշին» կարգախոսով: ԼՂՀ Ազգային ժողովն ուղերձ հղեց համայն հայությանը. «Այս տարվա հանգանակված միջոցները հիմնականում կուղղվեն Արցախի վաղեմի վարչական ու մշակութային կենտրոն Շուշի բերդաքաղաքի վերականգնմանն ու զարգացմանը»։ Արցախում էլ քնից արթնացան: Նախնական տվյալներով` կատարված և խոստացված նվիրատվությունները 16 միլիոն դոլար են:
ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը Մինսկում իբրև դիտորդ ներկա էր Եվրասիական տնտեսական համագործակցության միջպետական խորհրդի նիստին, որի օրակարգում Եվրասիական տնտեսական համագործակցության տարածքում միասնական տնտեսական տիրույթի և մաքսային միության ձևավորման, համաշխարհային ֆինանսատնտեսական ճգնաժամի հաղթահարման և այլ հարցերն էին:
Սպիտակ տան պաշտոնական ներկայացուցիչ Յան Քելլին հայտարարեց, որ Վաշինգտոնում անհամբեր սպասում են Թուրքիայի վարչապետ Էրդողանին: Քելլին ասաց, որ Թուրքիան ԱՄՆ-ի և ՆԱՏՕ-ի ամենաարժեքավոր դաշնակիցն է, քննարկվող հարցերի շրջանակն էլ ընդգրկելու է Աֆղանստանից Կովկաս:
CnnTurk գործակալությունը տեղեկացրեց, որ Եվրախորհրդարանի զեկույցում կարևորվել է Թուրքիայի դատական համակարգում օր առաջ բարեփոխումներ անելու անհրաժեշտությունը: Եվրախորհրդարանն արձանագրում է, որ Թուրքիայում ապահովված չեն ոչ մահմեդականների կրոնական ազատությունները, վտանգված է խոսքի, մտքի, մամուլի ազատությունը: Անկարան քննադատվում է նաև Կիպրոսի հունական նավերի առաջ նավահանգիստները փակելու համար: Եվրախորհրդարանը հարկ է համարել խրախուսել հայ-թուրքական և թուրք-քրդական հարցերի կարգավորման գործընթացները:
Թուրքիայի նախագահ Աբդուլլահ Գյուլն անկեղծության պոռթկումներ ունեցավ Իտալիայում: «La Stampa»-ին տված հարցազրույցում Գյուլն աֆորիստիկ ամփոփումներ արեց. «Երբ երկրում բարձրանում է ժողովրդավարության աստիճանը, տաբուները վերանում են»: Լրագրողի հարցին` ե՞րբ Հայաստանի և Թուրքիայի քաղաքացիները կկարողանան հատել ընդհանուր սահմանը, Գյուլն ասաց. «Շուտով այս խոչընդոտը կվերացվի Հայաստանի հետ ստորագրված արձանագրությունների շնորհիվ: Իհարկե, որոշակի տեխնիկական խնդիրներ դեռևս պետք է լուծվեն, փաստաթղթերը պետք է վավերացվեն երկու երկրների խորհրդարաններում: Դրանից հետո տեղի կունենա դեսպանների փոխանակում և ցամաքային սահմանի բացում, օդային սահմանը վաղուց է բաց»: Ահա այսպես` սիրալիր, քաղաքակիրթ եվրոպացի, համարյա առանց Ադրբեջանին հիշելու... Գյուլը հայկական հարցին էլ անդրադարձավ. «Մենք պատրաստ ենք ընդունելու այն եզրակացությունը, որին կհանգեն համատեղ հանձնաժողովի մասնագետները»: «Ողջ աշխարհը փոխվում է, փոխվում է նաև Թուրքիան: Իհարկե, կան նաև հաշտեցմանը դեմ արտահայտվողներ: Չպետք է մոռանալ, որ տարաձայնությունը շարունակվում է արդեն 100 տարի»: Թուրքիայի նախագահը ղարաբաղյան հիմնախնդիրը ևս հիշեց. «Եկել է հարցը կարգավորելու ժամանակը: Տարածաշրջանը կայունության և համագործակցության կարիք ունի: Հուսով եմ, որ Երևանն ու Բաքուն կգտնեն խնդրի կարգավորման տարբերակը: Այժմ տարածաշրջանային հարցերով զբաղվում են ոչ թե երկրորդ կարգի պաշտոնյաները, այլ պետությունների ղեկավարները»:
Թուրքիայի Ազգային մեծ ժողովում քննարկվելուց առաջ թուրք-հայկական արձանագրությունները պետք է քննարկվեն արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովում, որի նախագահ Մեթին Յըլմազն ադրբեջանական APA գործակալությանը հայտնել է. «Եթե Իլհամ Ալիևն ասի, որ գործերը հասել են որոշակի կետի, խնդիրները սկսում են լուծվել և հասունացել է ժամանակը, որ մենք էլ որոշ քայլեր անենք, արձանագրությունները կմտցնենք հանձնաժողովի օրակարգ»:
Նոյեմբերի 24-ին Ռուսաստանի և Ադրբեջանի նախագահներն ՈՒլյանովսկում քննարկեցին նաև Ղարաբաղի հարցը: Ըստ պաշտոնական տեղեկության` Իլհամ Ալիևը Դմիտրի Մեդվեդևին է փոխանցել մյունխենյան հանդիպման մանրամասները: Ռուսաստանի նախագահն էլ ողջունել է բանակցային գործընթացում դրական տեղաշարժը և վստահեցրել, որ պաշտոնական Մոսկվան շարունակելու է խնդրի կարգավորմանն ուղղված անհրաժեշտ ջանքեր գործադրել: Ի՞նչ տեղաշարժ է տեսել Ալիևը, որ փոխանցել է Մեդվեդևին:
Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության անդամ երկրներից յուրաքանչյուրի նկատմամբ արտաքին ագրեսիային կհետևի ՀԱՊԿ-ի անդամ երկրների աջակցությունը դաշնակցին, Մինսկում ասուլիսի ժամանակ ասաց ՌԴ նախագահ Դմիտրի Մեդվեդևը. «Դրանք արագ արձագանքման ուժեր են, որոնք կարող են օգտագործվել նման հիմնախնդիրները լուծելու համար, այդ թվում` ռազմական ուժի կիրառմամբ»: ՀԱՊԿ-ի անդամ են 7 երկրներ` Ռուսաստանը, Բելառուսը, Ղազախստանը, Ղրղզստանը, Տաջիկստանը, ՈՒզբեկստանը, Հայաստանը:
ԵՄ արտաքին քաղաքականության և հարևանության հարցերով հանձնակատար Բենիտա Ֆերերո-Վալդներն ասել է, որ Ղարաբաղի հարցում կողմերը պարտավոր են առավել ջանքեր գործադրել չլուծված հարցերը համաձայնեցնելու համար. «Եվրամիությունը ողջունում է Մինսկի խմբի շրջանակներում ձեռք բերված առաջխաղացումը: Այս հակամարտությունը, դժբախտաբար, մեծ թվով մարդկանց կյանք է խլել, մեծ թվով անմեղ մարդիկ տառապանքներ են կրել»: Տիկին Ֆերերո-Վալդները կարծում է, որ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման հարցում ընդունելի կլինի այն որոշումը, որի շուրջ համաձայնության կգան բոլոր կողմերը, և հուսով է, որ հայ-թուրքական մերձեցումը դրականորեն կազդի ամբողջ տարածաշրջանի քաղաքական զարգացումների վրա:
Նոյեմբերի 28-ին Կարեն Դեմիրճյանի անվան մարզահամերգային համալիրում ՀՀԿ-ն գումարեց իր 12-րդ համագումարը: 1738 ձայնով ՀՀԿ նախագահ վերընտրվեց Սերժ Սարգսյանը: Ծավալուն ծրագրային ելույթում նա անդրադարձավ 11-րդից 12-րդ համագումար 2 տարում տեղի ունեցած իրադարձություններին:
ՀՀ նախագահից հետո ելույթ է ունենում ԱԺ նախագահը, և երկու ՀՀԿ-ական հակասում են միմյանց. եթե նախագահը մարտի 1-ի իրադարձությունների պատճառը համարում է «ձևավորված պետական, քաղաքական և հասարակական ինստիտուտների ոչ լիարժեք կայացածությունն ու ընդհանուր թուլությունը», ԱԺ նախագահը մեղավոր է համարում «ցանկացած գնով իշխանափոխության ձգտող և այդ ճանապարհին ոչնչի առջև կանգ չառնող ուժերին, որոնց համար, պարզվեց, նպատակն արդարացնում է ցանկացած միջոց»: ՀՀ նախագահը կարծում է, որ «եթե ավելի զարգացած լինեին քաղաքացիական հասարակության ինստիտուտները, ավելի պատասխանատու լինեին քաղաքական ուժերը, ավելի պրոֆեսիոնալ և տեխնիկապես հագեցած լիներ իրավապահ համակարգը, հնարավոր կլիներ կանխարգելել տեղի ունեցած իրադարձությունները և արժանապատվորեն դուրս գալ սանձազերծված սադրանքների որոգայթից», ԱԺ նախագահը շարունակում է «չարությամբ, թշնամանքով և ամեն ինչ կազմաքանդելու մոլուցքով» մթագնած ուժերի դեմ պայքարը, որոնք, ակներևաբար, նրա գիտակցության մեջ հաստատվել են մեկընդմիշտ: Այսքանից հետո, իհարկե, շատ հեշտ է հավատալ, որ Հայաստանի քաղաքական իշխանությունն ունի անհրաժեշտ կամք` լուծելու իր քաղաքական օրակարգում առկա բոլոր խնդիրները, խնդիրն այլ է` ո՞վ է լուծելու և ինչպե՞ս: «Առաջ և վերև» գնալո՞վ, թե՞ «չարությամբ, թշնամանքով և ամեն ինչ կազմաքանդելու մոլուցքով» մթագնած: Թե՞, ինչպես և եղել է, խոսքի ու գործի լիակատար ու ներդաշնակ հակասությամբ:
ՈՒ մինչ այս, մինչ այն, շատ հանդարտ ավարտվեց քաղաքական աշունը` այսօրվանից ձմեռ է: Նաև օրացուցային:
Վաչիկ ՄԵԼԻՔՍԵԹՅԱՆ

Մեկնաբանություններ