«Հենց գտ­նում են գր­քաշ­խար­հի՝ ի­րենց հա­մար գրա­վիչ կող­մե­րը, դառ­նում են ըն­թեր­ցա­սեր»

«Մնա տա­նը» նա­խա­գի­ծը միտ­ված էր հան­րու­թյան տար­բեր խմ­բե­րի, այդ թվում փոք­րիկ­նե­րի մե­կու­սա­ցու­մը բո­վան­դա­կա­յին ու հե­տաքր­քիր դարձ­նե­լուն։ Մի կող­մից, ման­կա­կան նոր նա­խագ­ծեր են ծն­վում, մյուս կող­մից, շատ ու շատ նա­խագ­ծեր չե­ղարկ­վում են, հե­տաձգ­վում կամ նոր ձև ստա­նում։
«Զան­գակ» հրա­տա­րակ­չու­թյան «Ա­մա­ռա­յին ըն­թեր­ցա­նու­թյուն» ման­կա­պա­տա­նե­կան ծրագ­րի կազ­մա­կեր­պիչ­նե­րի հետ զրու­ցել ենք ման­կա­կան կր­թա­կան-մշա­կու­թա­յին ծրագ­րե­րի կարևո­րու­թյան, ան­փո­փոխ բա­ղադ­րիչ­նե­րի, ինչ­պես նաև նոր մար­տահ­րա­վեր­նե­րով պայ­մա­նա­վոր­ված փո­փո­խու­թյուն­ներ մա­սին։

ԸՆ­ԹԵՐ­ՑՈՂ ՀԱ­ՍԱ­ՐԱ­ԿՈՒ­ԹՅՈՒՆ ՁԵ­ՎԱ­ՎՈ­ՐԵ­ԼՈՒ ՃԱ­ՆԱ­ՊԱՐ­ՀԻՆ

«Զան­գակ» հրա­տա­րակ­չու­թյան հան­րա­յին կա­պե­րի պա­տաս­խա­նա­տու ԿԱ­ՐԻՆ ԳՐԻ­ԳՈ­ՐՅԱ­ՆԸ մեզ հետ զրույ­ցում ա­սաց, որ այս ծրա­գի­րը «Զան­գակ» հրա­տա­րակ­չու­թյան եր­կա­րա­մյա ջանքն է՝ ըն­թեր­ցող հա­սա­րա­կու­թյուն ձևա­վո­րե­լու ճա­նա­պար­հին: 7 տա­րի ա­ռաջ սկ­սել են գր­քե­րի անվ­ճար փո­խա­նակ­ման և գրա­կան-ժա­ման­ցա­յին մի­ջո­ցա­ռում­նե­րի ըն­թեր­ցա­նու­թյան ծրա­գի­րը, որ­պես­զի զար­գաց­նեն ըն­թեր­ցող-գրա­խա­նութ, ըն­թեր­ցող-հրա­տա­րակ­չու­թյուն կա­պե­րը ոչ միայն Երևա­նում, այլև մար­զա­յին բո­լոր այն գրա­խա­նութ­նե­րում, ո­րոնք նույն­պես հե­տա­մուտ են այս նպա­տակ­նե­րին։
-Ինչ­պե՞ս և ի՞նչ ձևա­չա­փով է անց­կաց­վում ծրա­գի­րը։ Ին­չո՞վ է ա­ռանձ­նա­նում ման­կա­պա­տա­նե­կան այլ ծրագ­րե­րից։
-Ամ­ռան ըն­թաց­քում՝ հու­նի­սի 1-ից մինչև օ­գոս­տո­սի 31-ը, «Ա­մա­ռա­յին ըն­թեր­ցա­նու­թյունն» ա­ռա­ջար­կում էր ըն­թեր­ցել և փո­խա­նա­կել ե­րեք տաս­նյա­կից ա­վե­լի գր­քեր` գնե­լով դրան­ցից միայն մե­կը: Ողջ ամ­ռան ըն­թաց­քում ե­րե­խա­նե­րը, ընդ ո­րում՝ ցան­կա­ցած ե­րե­խա, մաս­նակ­ցում էին շնոր­հան­դես­նե­րի, գրա­կան հան­դի­պում­նե­րի, փոք­րիկ բե­մա­կա­նա­ցում­նե­րի ու խաղ-վիկ­տո­րի­նա­նե­րի, դառ­նում ակ­տիվ կամ լա­վա­գույն ըն­թեր­ցող­ներ, և ծրագ­րի բո­լոր գր­քե­րը գրա­պա­հա­րա­նով գնում էին նրանց դպ­րոց­ներ 6 ամ­սով՝ հնա­րա­վո­րու­թյուն տա­լով դպ­րո­ցի բո­լոր ա­շա­կերտ­նե­րին անվ­ճար ըն­թեր­ցե­լու այդ գր­քե­րը: Սա ան­նա­խա­դեպ ծրա­գիր էր իր սո­ցիա­լա­կան նշա­նա­կու­թյամբ, և այս տա­րի մենք մեծ մար­տահ­րա­վե­րի բախ­վե­ցինք՝ ի դեմս հա­մա­վա­րա­կի:
-Այս տա­րի, Covid 19-ով պայ­մա­նա­վոր­ված, ծրագ­րում փո­փո­խու­թյուն­ներ ե­ղե՞լ են։
-Ա­յո՛, հա­մա­վա­րա­կի պայ­ման­նե­րում անվ­տանգ չէին և՛ գր­քե­րի փո­խա­նա­կու­մը, և՛ գրա­կան մի­ջո­ցա­ռում­նե­րի կազ­մա­կեր­պու­մը: Մենք ո­րո­շե­ցինք ոչ թե հան­ձն­վել այս ի­րո­ղու­թյա­նը, այլ ըն­դու­նել մար­տահ­րա­վե­րը: Ա­կա­նա­տես էինք լի­նում, թե որ­քան դժ­վար է ե­րե­խա­նե­րի հա­մար ա­պա­հո­վել ի­րենց ներ­կա­յու­թյունն ու ակ­տի­վու­թյու­նը առ­ցանց դա­սե­րի ժա­մա­նակ: Մինչ­դեռ պետք է ըն­դու­նենք, որ ե­րե­խա­նե­րի կր­թա­կան ա­պա­գան մե­ծա­պես կախ­ված է հենց առ­ցանց հար­թակ­նե­րում նրանց կա­րո­ղու­թյուն­նե­րի դրսևո­րու­մից: Այս տա­րի, ա­ռանց կտր­վե­լու ըն­թեր­ցա­նու­թյու­նից, մենք ո­րո­շե­ցինք նրանց գի­տե­լիք­ներ տրա­մադ­րել՝ առ­ցանց խոս­քի և առ­ցանց ակ­տի­վու­թյան մի­ջո­ցով: Ան­շուշտ, հիմ­քում շա­րու­նա­կում է մնալ գր­քի ըն­թեր­ցա­նու­թյու­նը: Ծրագ­րի ման­րա­մաս­նե­րին կա­րե­լի է ծա­նո­թա­նալ www.zangak.am/amar կայ­քէ­ջում կամ ծրագ­րի ֆեյս­բու­քյան է­ջում:
-Ով­քե՞ր են ծրագ­րի մաս­նա­կից­նե­րը։ Ե­րե­խա­նե­րը մր­ցու­թա­յին փու՞լ են անց­նում՝ մաս­նակ­ցե­լու հա­մար ծրագ­րին։
-Այս տա­րի ծրագ­րին մաս­նակ­ցե­լու հա­մար բա­վա­կան է, որ ե­րե­խան ըն­թեր­ցած լի­նի «Զան­գա­կի» ման­կա­պա­տա­նե­կան գր­քե­րից որևէ մե­կը: Մենք նրան ա­ռա­ջար­կում ենք միա­սին գր­քա­հո­լո­վակ պատ­րաս­տել այդ գր­քի շուրջ: Հո­լո­վա­կում նա պետք է կա­րո­ղա­նա ճիշտ կա­ռու­ցել իր խոս­քը: Լա­վա­գույն հո­լո­վակ­նե­րի հե­ղի­նակ­նե­րի հետ կշա­րու­նա­կենք աշ­խա­տան­քը:
-Ա­մեն տա­րի քա­նի՞ ե­րե­խա է ընդգրկվում ծրագ­րում: Ե­րե­խա­նե­րը միայն մայ­րա­քա­ղա­քի՞ց են։
-Նա­խորդ տա­րի­նե­րին ու­նե­ցել ենք ծրագ­րին մաս­նակ­ցող շուրջ 500 ե­րե­խա: Այս տա­րի ակն­կա­լում ենք նույն­քան և ա­վե­լի մաս­նա­կից՝ ու­նե­նա­լով մի կարևոր ա­ռա­վե­լու­թյուն. ե­թե նա­խորդ տա­րի­նե­րին ծրագ­րի գրա­կան մի­ջո­ցա­ռում­նե­րին մաս­նակ­ցե­լու հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­րը սահ­մա­նա­փակ էին թե՛ աշ­խար­հագ­րո­րեն, թե՛ ֆի­զի­կա­պես, իսկ մենք ու­նե­ցել ենք մինչև 70 մաս­նակ­ցով գրա­կան մի­ջո­ցա­ռում, այս տա­րի «Ա­մա­ռա­յին ըն­թեր­ցա­նու­թյա­նը» կա­րող են մաս­նակ­ցել բա­ռա­ցիո­րեն բո­լոր դպ­րո­ցա­հա­սակ­նե­րը՝ լի­նեն նրանք Հա­յաս­տա­նից, Ար­ցա­խից, թե Սփյուռ­քից: Ինչ­պես ա­սում են՝ չկա չա­րիք ա­ռանց բա­րի­քի:

ԳՐԱ­ԿԱ­ՆՈՒ­ԹՅՈՒ­ՆԸ՝ ԲԱԶ­ՄԱ­ԹԻՎ ՀՄ­ՏՈՒ­ԹՅՈՒՆ­ՆԵՐ ՁԵՌՔ ԲԵ­ՐԵ­ԼՈՒ ՀՆԱ­ՐԱ­ՎՈ­ՐՈՒ­ԹՅՈՒՆ

«Ե­րե­խա­նե­րը սի­րու՞մ են կար­դալ» հարցն ուղ­ղե­ցինք «Ա­մա­ռա­յին ըն­թեր­ցա­նու­թյուն» ման­կա­պա­տա­նե­կան ծրագ­րի բո­վան­դա­կա­յին մա­սի պա­տաս­խա­նա­տու, ման­կա­վարժ, ար­վես­տա­բան ՍՈՆԱ ՀՈՎ­ՀԱՆ­ՆԻ­ՍՅԱ­ՆԻՆ։
-Այս հար­ցին գու­ցե շատ հեշտ է պա­տաս­խա­նել «ա­յո» կամ «ոչ», բայց ի­րա­կա­նում ե­րե­խա­նե­րը սի­րում են այն, ինչ ի­րենց սո­վո­րե­ցնում ենք, և դա ա­նում ենք սի­րով՝ ցույց տա­լով ոչ միայն ու­սա­նե­լի կող­մը, այլև զվար­ճա­լի,- ա­սաց Սո­նա Հով­հան­նի­սյա­նը։- Կան ե­րե­խա­ներ, ո­րոնց պետք չէ ուղ­ղոր­դել կար­դա­լուն, նրանք գիր­քը մի կողմ չեն դնի, ե­րե­խա­ներ էլ կան, ո­րոնք գու­ցե դժ­վա­րա­նում են կար­դալ, բայց հենց գտ­նում են գր­քաշ­խար­հի՝ ի­րենց հա­մար գրա­վիչ կող­մե­րը, դառ­նում են ըն­թեր­ցա­սեր: Կար­ծում եմ՝ ըն­թեր­ցա­նու­թյան պա­րա­գա­յում շատ կարևոր է ե­րե­խա­նե­րի մեջ սեր­մա­նել սե­րը ըն­թեր­ցե­լու և գրա­կա­նու­թյան հան­դեպ: «Ա­մա­ռա­յին ըն­թեր­ցա­նու­թյան» ծրագ­րի փոր­ձը հենց դա է ցույց տա­լիս. կար­դա­ցող ե­րե­խա­նե­րը ա­վե­լի շատ են, քան մենք պատ­կե­րաց­նում ենք:
-Ի՞նչ են կար­դում ա­վե­լի շատ, ո՞ր հե­ղի­նակ­նե­րին կամ գր­քերն են նա­խընտ­րում։
-Բարդ է միան­շա­նակ ա­սել, բայց «Ա­մա­ռա­յին ըն­թեր­ցա­նու­թյան» ծրագ­րի ժա­մա­նակ, քա­նի որ մաս­նա­կից­նե­րը իս­կա­պես մո­տի­վաց­ված են, կար­դում էին ծրագ­րի գրե­թե բո­լոր գր­քե­րը, իսկ ակ­տիվ քն­նար­կում­նե­րը նպաս­տում են, որ այդ գր­քե­րը սիր­վեն: Շատ ու­րա­խաց­նում է, որ սի­րով ըն­թեր­ցում են ոչ միայն հայտ­նի կամ սիր­ված մուլտ­ֆիլ­մե­րի գր­քե­րը, այլև հայ ժա­մա­նա­կա­կից ման­կա­գիր­նե­րին: Ան­ցյալ տա­րի ե­րե­խա­նե­րի ա­մե­նա­սի­րե­լի գիր­քը դար­ձավ Լևոն Նե­սի «Բալ­զակ. մի շան պատ­մու­թյուն» վի­պա­կը: Յու­րա­հա­տուկ սեր են վա­յե­լում Ջան­նի Ռո­դա­րիի շար­քը, «Գան­ձե­րի կղ­զին» վե­րա­պա­տու­մը և այլ գր­քեր: Ե­թե հարց­նում ենք ե­րե­խա­նե­րին, թե ինչ են կար­դում ծրագ­րից դուրս, և ե­թե միայն մեկ գր­քի ա­նուն տա­լու լի­նեն, դա Հար­րի Փո­թե­րի վի­պա­շարն է: Ե­րե­խա­նե­րը սր­տատ­րոփ սպա­սում են յու­րա­քան­չյուր թարգ­մա­նու­թյան: Մինչև հա­մա­ճա­րա­կը հնա­րա­վո­րու­թյուն ու­նե­ցանք այ­ցե­լե­լու մեր լա­վա­գույն ըն­թեր­ցող­նե­րի դպ­րոց­ներ՝ գրա­կան մի­ջո­ցա­ռում­նե­րով: Ա­շա­կերտ­նե­րի ըն­թեր­ցած գր­քե­րի ցու­ցա­կը ապ­շե­ցու­ցիչ էր ոչ միայն քա­նա­կով, այլև բազ­մա­զա­նու­թյամբ՝ սկ­սած ար­կա­ծա­յին գրա­կա­նու­թյու­նից, վեր­ջաց­րած գի­տա­կան հան­րա­գի­տա­րան­նե­րով: Նրանք նաև հետևում են գրա­կան նո­րու­թյուն­նե­րին և եր­բեմն օգտ­վում ծնող­նե­րի գրա­դա­րա­նից:
-Ըն­թեր­ցա­նու­թյու­նից զատ ե­րե­խա­նե­րին նաև ա՞յլ հմ­տու­թյուն­ներ եք սո­վո­րեց­նում՝ նո­րա­րա­րա­կան տեխ­նո­լո­գիա­նե­րից օգտ­վել և այլն։
-Գրա­կա­նու­թյունն ինք­նին բազ­մա­թիվ հմ­տու­թյուն­ներ ձեռք բե­րե­լու լայն հնա­րա­վո­րու­թյան դուռ է բա­ցում: Նա­խորդ տա­րի­նե­րին յու­րա­քան­չյուր մի­ջո­ցա­ռում ուղ­ղորդ­ված էր ինչ-որ հմ­տու­թյուն զար­գաց­նե­լուն կամ բա­րե­լա­վե­լուն, լի­ներ դա գե­ղե­ցիկ ըն­թեր­ցա­նու­թյուն, գե­ղար­վես­տա­կան խոսք, երևա­կա­յու­թյան և ստեղ­ծա­գոր­ծա­կա­նու­թյան խթա­նում, թե պար­զա­պես բո­վան­դա­կա­լից բա­նա­վեճ և քն­նար­կում վա­րե­լու կա­րո­ղու­թյուն: Քա­նի որ այս տա­րի աշ­խա­տե­լու ենք առ­ցանց հար­թակ­նե­րում, փոր­ձել ենք չխախ­տել այդ սկզ­բունք­նե­րը, բայց նաև հար­մա­րեց­նել դրանք նո­րա­րա­րա­կան տեխ­նո­լո­գիա­նե­րին: Առ­ցանց հար­թա­կում փոխ­վում է նյու­թի թե՛ մա­տուց­ման, թե՛ ըն­կալ­ման սկզ­բուն­քը, ուս­տի կփոր­ձենք ե­րե­խա­նե­րի հետ սո­վո­րել ա­վե­լի գրա­գետ և վս­տահ օգտ­վել նոր հար­թակ­նե­րից, նաև կյու­րաց­նենք ո­րո­շա­կի տեխ­նի­կա­կան հնարք­ներ և գոր­ծիք­ներ:
-Ե­րե­խա­նե­րի հետ հա­ղոր­դակց­վե­լու բար­դու­թյուն­նե­րի մա­սին ի՞նչ կա­սեք։
-Չէի ան­վա­նի դա բար­դու­թյուն, ա­վե­լի ճիշտ՝ մար­տահ­րա­վեր է, մի փոքր էլ վա­խեց­նող է ե­րե­խա­նե­րի վս­տա­հու­թյա­նը ար­ժա­նա­նալն ու նրանց հու­սա­խաբ չա­նե­լը: Ե­րե­խա­նե­րի հետ շատ հեշտ է հա­ղոր­դակց­վել, երբ սի­րով ես նրանց մո­տե­նում, իսկ դրա­նից ա­վե­լի նրանք շատ քիչ բան են պա­հան­ջում: Ա­վե­լի բարդ է մեկ կարճ ծրագ­րի ըն­թաց­քում 60¬-100 ե­րե­խա­նե­րի ու­շադ­րու­թյան կենտ­րո­նում պա­հել, լսել և ծրագ­րի վեր­ջում վս­տահ լի­նել, որ հե­ռա­նում են ու­րախ ժպի­տով և մի նոր գիրք ըն­թեր­ցե­լու ցան­կու­թյամբ: Իսկ մի­ջո­ցա­ռում­նե­րին ինքս միշտ զար­մա­նում եմ, թե ինչ­պես են հենց ա­ռա­ջին հան­դի­պու­մից ներգ­րավ­վում և ակ­տիվ մաս­նակ­ցում: Նրանց ոգևո­րու­թյու­նը շատ վա­րա­կիչ է և մո­տի­վաց­նում է թե՛ մեր թի­մին, թե՛ ծնող­նե­րին՝ նո­րից և նո­րից ամ­ռան օ­րե­րը մեզ հետ անց­կաց­նե­լու:
-Ա­սում են, որ ե­րե­խա­նե­րից էլ կա­րե­լի է սո­վո­րել. հա­մա­մի՞տ եք։ Ստաց­վում է՝ նրանց հետ շփ­վե­լով և՛ տա­լիս ես, և՛ վերց­նու՞մ։
-Միան­շա­նակ: Վե­րա­դառ­նա­լով հա­ղոր­դակ­ցու­թյան թե­մա­յին՝ երբ ե­րե­խա­նե­րը բաց են, ի­րենք շատ ա­վե­լին են քեզ տա­լիս, քան դու ի­րենց: Ա­մե­նա­կարևո­րը կիս­վում են ի­րենց կար­ծիք­նե­րով, ցան­կու­թյուն­նե­րով, մտ­քե­րով և օգ­նում հա­ջորդ մի­ջո­ցա­ռում­ներն ա­վե­լի բո­վան­դա­կա­լից դարձ­նե­լուն: Նաև շատ հե­տաքր­քիր է ար­դեն հա­սուն տա­րի­քում վե­րըն­թեր­ցել ման­կա­կան գր­քե­րը և փոր­ձել նա­յել ե­րե­խա­յի աչ­քե­րով։ Որ­քան էլ փոր­ձում եմ, մեկ է՝ ի­րենք միշտ գտ­նում են մի բան, ին­չը բաց եմ թո­ղել՝ նոր մո­տե­ցում, բո­լո­րո­վին այլ մեկ­նա­բա­նու­թյուն, ո­րը բխում է ի­րենց մի­ջա­վայ­րից և հա­մա­տեքս­տից:
-Ի՞նչ է տա­լիս գրա­կան, կր­թա­կան և ժա­ման­ցա­յին այս ծրա­գի­րը ե­րե­խա­նե­րին, նաև ա­պա­գա­յի հա­մար։
-Կու­զե­նա­յի հենց ե­րե­խա­նե­րի և ծնող­նե­րի կար­ծի­քը ա­սել. գր­քա­սեր ըն­կեր­ներ, բա­ռա­պա­շա­րի հարս­տա­ցում, նոր հե­տաք­րք­րու­թյուն­ներ, բազ­մա­կող­մա­նի գի­տե­լիք­ներ, քա­նի որ ա­մեն մի­ջո­ցառ­մա­նը, բա­ցի ըն­թեր­ցե­լուց, աշ­խա­տում ենք նոր բան սո­վո­րել. սե­փա­կան կար­ծի­քը ձևա­վո­րե­լու և վս­տահ ար­տա­հայ­տե­լու հար­թակ և փորձ, ու­րախ և ան­մո­ռա­նա­լի ա­մա­ռա­յին ար­ձա­կուրդ­ներ: Սա այն է, ինչ հա­ճախ լսում ենք ծնող­նե­րից: Կար­ծում եմ՝ կարևոր է նաև այն, որ մեր ըն­թեր­ցող­նե­րից շա­տե­րի մեջ ցան­կու­թյուն է ա­ռա­ջա­նում պատմ­վածք­ներ և հե­քիաթ­ներ գրե­լու: Հա­ճախ տես­նում ենք նաև այդ ցան­կու­թյան ար­դյուն­քը, և ստաց­վում է, որ ստեղ­ծում ենք մի­ջա­վայր ոչ միայն ըն­թեր­ցա­սեր­նե­րի հա­մար, այլև ա­պա­գա գրող­նե­րի:

Զրուցեց Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆԸ

Լուսանկարներ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ