«ՀՀ Վերահսկիչ պալատն ու ԱՄԷ Պետական վերահսկիչ մարմինը Երևանում ստորագրել են համագործակցության համաձայնագիր, որը նախատեսում է փորձի փոխանակում, օրենսդրական դաշտի բարելավում պետական վերահսկողության մեթոդաբանության և ընթացակարգերի մշակում համատեղ և զուգահեռ վերահսկողության ոլորտներում և այլն»: Սա մեջբերում էր ՀՀ ՎՊ տարածած պաշտոնական հաղորդագրությունից: ՎՊ նախագահ Իշխան Զաքարյանն այս առիթով ասել է. «Մենք ակտիվորեն համագործակցում ենք մեր գործընկերների հետ, ինչի արդյունքում Հայաստանի Վերահսկիչ պալատը գործակցության համաձայնագրեր է կնքել բազմաթիվ գործընկեր կառույցների հետ (Հոլանդիայի, Գերմանիայի, Ֆրանսիայի և ԱՊՀ երկրների Վերահսկիչ պալատներ): Այսօր այդ ցանկին միացավ նաև Արաբական Միացյալ Էմիրությունները, ինչը շատ կարևոր է` հաշվի առնելով, որ վերջին տարիներին զարգանում են տնտեսական և առևտրային կապերը մեր երկրների միջև»: Բոլորս էլ հասկանում ենք, որ այս համագործակցության իրականացման համար ժամանակ է անհրաժեշտ, որի ընթացքում մենք էլ կկարողանանք գնահատել այդ համագործակցության արդյունքը: Իսկ այժմ անդրադառնանք ԱՄԷ ՊՎՄ-ին: Ի՞նչ դերակատարում ունի Պետական վերահսկիչ մարմինը ԱՄԷ-ում և ինչպե՞ս է կարողացել իր գործունեությամբ նպաստել երկրի վարկանիշի բարձրացմանը: ՊՎՄ-ն ստեղծվել է դեռ 1976-ին որպես Անկախ դաշնային բաժանմունք։ Սահմանադրության 136-րդ հոդվածով սահմանվել է նրա գործառույթը, որով այս բաժանմունքը կարող է վերահսկել Դաշնության տարածքում գտնվող կազմակերպությունների և տարբեր մարմինների հաշվետվությունները: 1976 թ. ստեղծված բաժանմունքը, ԱՄԷ-ի թիվ 7 օրենքի համաձայն, անվանվել է Պետական վերահսկիչ մարմին, որն ունի ֆինանսական և ֆունկցիոնալ անկախություն: Այն իր հետազոտությունների արդյունքում կազմված հաշվետվությունները ներկայացնում է երկրի Ազգային խորհուրդ: Այսօր ՊՎՄ-ի վերահսկողության տակ է գտնվում ԱՄԷ նախարարությունների, տարբեր կազմակերպությունների և այն ընկերությունների գործունեությունը, որոնցում պետությունն ունի 25%-ից ոչ պակաս բաժնեմաս (խոսքը կոոպերատիվների մասին է): ԱՄԷ ՊՎՄ-ն ձգտում է դառնալ աշխարհի խոշորագույն վերահսկիչ մարմինը և ջանք չի խնայում նպատակին հասնելու համար: Այդ ճանապարհին ձեռնարկած գլխավոր քայլերից մեկը լավագույն մասնագետների ներգրավումն է: Իսկ այժմ ավելի մանրամասն նրա լիազորությունների մասին։ ՊՎՄ-ն լիազորություն ունի հետաքննելու խարդախությունները, երկրի ակտիվների և ռեսուրսների ոչ ճիշտ կիրառումն ու վատնումը: Օրինակ, սույն թվականի հունվարի սկզբին ՊՎՄ պաշտոնական կայքը հրապարակեց մի հոդված, որտեղ ասվում էր, որ միջազգային հետազոտողների թիմը ավարտել է ուսումնասիրությունը ԱՄԷ-ում, որով պարզել է, թե երկրում կոռուպցիայի դեմ պայքարելու ինչ միջոցներ են ձեռնարկվել: Արդյունքը հետևյալն է. ԱՄԷ-ի ձեռնարկած միջոցները համապատասխանում են ՄԱԿ-ի հակակոռուպցիոն կոնվենցիայի պահանջներին, բայց և ընդգծվել է, որ երկիրը կարիք ունի լրացուցիչ իրավական գործիքների, օրինակ, վկաների իրավական պաշտպանության: Նրանց այս հետազոտության ընթացքում աջակցել է նաև ՊՎՄ-ի ձևավորած ազգային հետազոտողների խումբը: Իսկ 2012 թ. ԱՄԷ նախագահ Շեյխ Խալիֆա բին Զայեդ ալ Նահյանը հանձնարարել էր ՊՎՄ-ին մշակել ՄԱԿ-ի հակակոռուպցիոն կոնվենցիային համապատասխանող օրենքի նախագիծ: Նույն թվականի փետրվարին ՊՎՄ-ն հայտարարել էր, որ բացահայտել է հանրային միջոցների վատնման 10 դեպք, որոնք կազմում են ավելի քան 1 տրիլիոն դիրհամ: Նույն թվականին, Բեռլինի միջազգային վիճակագրական կենտրոնի տվյալներով, ԱՄԷ-ն կոռուպցիայի ընկալման ինդեքսով զբաղեցրել է 27-րդ տեղը` վաստակելով 100-ից 68 միավոր: Ցուցակը գլխավորում են Դանիան, Ֆինլանդիան և Նոր Զելանդիան: Սրանք պաշտոնական տվյալներն են։ Գործունեության առաջընթացում, պետական մարմինների վստահեցմամբ, մեծ դերակատարում ունի այս կառույցի նախագահ Հարիբ ալ Ամիմին, որը պաշտոնական այցով գտնվում էր Երևանում և ստորագրեց ՀՀ ՎՊ նախագահ Իշխան Զաքարյանի հետ փոխգործակցության համաձայնագիրը: Նա իր խոսքում այս առիթով մասնավորապես ասել է. «Մենք համոզված ենք, որ տեղեկատվական տեխնոլոգիաների, բյուջետային ծախսերի և կոռուպցիայի նկատմամբ վերահսկողության մեր փորձը մեծապես կօգնի Հայաստանին»։ Կառույցի նախագահը նաև հավելել է, որ ամեն ինչ անելու են երկու երկրների միջև ապրանքաշրջանառությունը խթանելու համար: Նա այս մարմինը ղեկավարում է 2007-ից: Հարիբ ալ Ամիմին ՊՎՄ-ում իրականացվող մի շարք հավակնոտ ծրագրերի պատասխանատուն է: Նրա նախաձեռնությամբ կազմվել է միջազգային փորձագետների խումբ, որը պետք է փոխանցի իր փորձը այս կառույցում աշխատողներին, որ ավելի արագ հասնեն հաջողությունների: ՊՎՄ-ի գործունեությունը բաց է հանրության համար, վերջինս կարող է իր ակտիվությամբ օգտակար լինել այս մարմնին, պետք է ընդամենը լրացնել ՊՎՄ-ի պաշտոնական կայքում տեղադրված համապատասխան բլանկը և հայտնել նկատած թերության կամ խարդախության մասին: Ցանկության դեպքում անձի ինքնությունը կարող է մնալ անհայտ:
Քանի որ ԱՄԷ ՊՎՄ-ն ցանկանում է դառնալ աշխարհի խոշորագույն ՎՄ-ներից մեկը, այն նաև մեծ ուշադրություն է դարձնում միջազգային համագործակցությանը, անդամակցում է ԻՆՏՕՍԱ-ի (Բարձրագույն վերահսկիչ մարմինների միջազգային կազմակերպություն), ԱՐԱԲՕՍԱ-ին (Բարձրագույն վերահսկիչ մարմինների արաբական կազմակերպություն), ԱՍՕՍԱ-ին (Բարձրագույն վերահսկիչ մարմինների ասիական կազմակերպություն), Ծոցի երկրների համագործակցության խորհրդին: Ի դեպ, 2011 թ. Աբու Դաբիում ԱՄԷ Վերահսկիչ մարմինը հանդես է եկել որպես ընդունող կողմ «Բարձրագույն վերահսկիչ մարմինների ասիական կազմակերպության» անցկացրած կոնֆերանսի համար:
Իսկ վերջում ավելացնենք, որ ՀՀ ՎՊ-ի և ԱՄԷ ՊՎՄ-ի միջև համագործակցության համաձայնագրի ստորագրման առնչությամբ Իշխան Զաքարյանը նշել է, որ ՀՀ ՎՊ-ն այս տարի իրականացնում է օպերատիվ վերահսկողություն` շեշտը դնելով հատկապես պետական գնումների և շինարարության ոլորտների վրա: ԱՄԷ ՊՎՄ-ն մեծ փորձ ունի այս ոլորտում, և համագործակցությունն այս առումով անչափ կարևոր է:
Համասփյուռ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ
ԱՄԷ-ում մեր հատուկ թղթակից