«Իմ ֆիլմերում ես մորեմերկ եմ»

«Ոսկե ծիրան» միջազգային կինոփառատոնում Վիգեն Չալդրանյանի «Ձայն լռության» ֆիլմը ներկյացված է երկու անվանակարգում` «Միջազգային խաղարկային» և «Հայկական համայնապատկեր»:

Ֆիլմի ռեժիսորի, գլխավոր դերակատար Մարիամ Դավթյանի և գործադիր պրոդյուսեր Սահականուշ Սահակյանի մամլո ասուլիսին «Ոսկե ծիրանի» ծրագրերի տնօրեն Միքայել Ստամբոլցյանը նշեց, որ մենք պետք է առանձնահատուկ ուշադրության արժանացնենք հայ կինոն, փայփայենք հայկական ֆիլմերը, մեր վերաբերմունքով խթանենք նրա գործունեությունը, ծափահարենք, քննադատենք, եթե ուզում ենք, որ այն զարգանա:
Վիգեն Չալդրանյանը խոսքն սկսեց «Ոսկե ծիրանի» հիմնադիր տնօրեն Հարություն Խաչատրյանին, Միքիայել Ստամբոլցյանին և Սուսաննա Հարությունյանին հղած շնորհավորանքով` ՀՀ կառավարության շնորհած արժանի պարգևների առթիվ` մասնավորապես նշելով. «Հարությունի ամենամեծ մրցանակն այն շնորհակալ գործն է, որ նա և իր ընկերներն անում են: Շատ է խոսվել «Ոսկե ծիրանի» մասին: Կարծիքները տարբեր են: Փառատոնը կարևոր առաքելություն է վերցրել իր վրա. դա կինոմթնոլորտի ձևավորումն է, որը գնալով ավելի մեծ թափ է առնում: Սա հետագայում իրենց վրա կզգան նոր սերնդի կինեմատոգրաֆիստները, որոնք այսօր կրթվում են տարբեր հաստատություններում»:
Ռեժիսորը պատմեց «Ձայն լռության» ֆիլմի ստեղծման հանգամանքների, գլխավոր հերոսուհուն մարմնավորած դերասանուհու, պրոդյուսերի, ուսանող-պրակտիկանտների հետ կատարած աշխատանքի մասին: «Ինձ մոտ դերն ինքն է ընտրում իր դերակատարին»,- ասաց նա Մարիամ Դավթյանի առնչությամբ: Անդրադարձավ իր մարմնավորած կերպարին ֆիլմում: Խոստովանեց. «Իմ ֆիլմերում ես մորեմերկ եմ, ամբողջովին բաց եմ, անկեղծ»:
Վերջին քսան տարում ռեժիսորի կողքին միշտ եղել են ուսանողներ, պրակտիկանտներ: Նրա համար հաճելի է երիտասարդների հետ աշխատել: Վերջիններս ոչ միայն աշխատում են, այլև սովորում: Վիգեն Չալդրանյանը գտնում է, որ կինոկրթություն ստացող երիտասարդները չպետք է սահմանափակվեն հայաստանյան կրթությամբ, ցանկալի է, որ գնան, կրթվեն աշխարհի լավագույն կինդպրոցներում, բայց վերադառնան և ստեղծագործեն հայրենիքում:
«Իրատես de facto»-ն հարցով դիմեց Վիգեն Չալդրանյանին.
-Նկարահանման հրապարակում Դուք կոմպրոմիսի՞ մարդ եք, թե՞ դիկտատոր: Եվ այս որակներից որի՞ գերակայությունն է նախընտրելի կինոբեմադրիչի համար, որի՞ առկայության դեպքում է շահում կինոն:
-Ե’վ մեկն եմ, և’ մյուսը: Հայաստանում առանց կոմպրոմիսի հնարավոր չէ աշխատել: Բայց ես աշխատում եմ, որ դա լինի տեխնիկական կոմպրոմիս և ոչ երբեք` ստեղծագործական: Դիկտատորը` իբրև իմ հատկանիշներից մեկը, ես չեմ ցանկանում վատ իմաստով նշել: Որևէ ռեժիսոր, որևէ ստեղծագործող, լինի նկարահանման հրապարակում, թե թատերական բեմում, ի վերջո իր հետևից տանող է: Այնպես որ, եթե դիկտատորի վատ իմաստը դեն նետենք, լավ իմաստով պիտի նրան ընկալենք որպես իր հետևից տանողի, ղեկավարի: Պիտի կարողանաս ղեկավարել: Ո՞րն է նախընտերլի հատկանիշը: Դժվար է ասել: Այսօր ես ունեմ կուրս` քսանհինգ հոգուց բաղկացած, որոնց շատ նվիրված եմ, նրանց հետ կապում եմ մեծ հույսեր: Մենք արդեն մի քանի տարի իրար հետ ապրում ենք, սովորում, բայց ես կդժվարանամ ասել, թե ինչ բան է կինոռեժիսուրան: Սովորաբար ասում եմ, որ դրա համար անհրաժեշտ է տաղանդ` գումարած բնավորություն: Շատ տաղանդավորներ կային, որոնք չունեին համապատասխան բնավորություն և չկայացան` իբրև ռեժիսոր: Շատ պինդ պիտի լինես: Եթե նպատակ ես դրել քո առաջ, պիտի կարողանաս հասնել այդ նպատակին` բնականաբար ոչ տուրք տալով Մաքիավելու թեզին. «Նպատակն արդարացնում է միջոցները»: Պիտի կարողանաս հետամուտ լինել, որ միջոցները լինեն բարոյական և ընդուելի: Սա է, հավանաբար, ռեժիսորի ճանապարհը,- պատասխանեց Վիգեն Չալդրանյանը:
Մարիամ Դավթյանն ասաց, որ դերասանուհուն վիճակված է անցնել դժվարին և միաժամանակ հեշտ ճանապարհ, որ դերասանուհու մասնագիտությունն իր համար ամենասիրելին է, և որ ինքը շատ է սիրում իր հերոսուհուն` ավազահանքում ապրող անտուն Ջիջիին: «Նրա ու նրա նման մարդկանց համար այս աշխարհում տեղ չկա»,- ասաց դերասանուհին:
Իմ այն հարցին, թե կերպարի վրա աշխատելիս նա անձամբ չի՞ շփվել նման մարդկանց` իր կերպարի նախատիպերի հետ, Մարիամը պատասխանեց. «Կարծում եմ, որ բոլորն ամեն օր հանդիպում են այդպիսի մարդկանց, ցավոք: Դերի վրա աշխատելիս ես մի անգամ եղել եմ հոգեբուժարանում, այնտեղ անցկացրել մի քանի ժամ: Որպես դերասանուհու` դա ինձ որոշ գույներ է տվել, որոնք օգնել են իմ աշխատանքում»:
Ֆիլմի գործադիր պրոդյուսեր Սահականուշ Սահակյանն ասաց, որ իր պրոդյուսերական գործունեությունն սկսել է Չալդարանյանի հետ, ով հարթում է այն ճանապարհը, որով ինքը պիտի անցնի: «Նկարահնման հրապարակում ես Վիգեն Չալդրանյանին տեսնում եմ ոչ իբրև ռեժիսորի, այլ իբրև մարդու՝ հավասարակշռված, նրբազգաց, համբերատար»,- ասաց պրոդյուսերը: Նա 2011 թվին է ստեղծել պրոդյուսերական ընկերությունը, որի նպատակը գումարներ հայթհայթելն ու դրանք նպատակային գործածելն է:
Վիգեն Չալդրանյանը գովեստով և երախտագիտությամբ խոսեց Սահականուշ Սահակյանի մասին, նրան բնորոշեց իբրև իր ճանաչած ազնվագույն անձնավորության, ով կարողանում է շատ խնայողաբար գործածել ամեն մի լուման: Արդյունքում երեք համատեղ նախագիծ են իրականացրել` չնչին գումարներով և պատրաստ են համգործակցել նաև ապագայում` ստեղծելով ֆիլմեր, որոնք, Վիգեն Չալդրանյանի կարծիքով, պետք են ոչ թե իրենց` ստեղծողներին, այլ մեզ` հանդիսատեսներիս:

Կարինե ՌԱՖԱՅԵԼՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Անհամբեր ու սիրով եմ սպասում իր հերթական գրին, ես էդ գրի մշտամնա ընթերցողն եմ
• Դերենիկ Դեմիրճյանի ժառանգության արժևորումը՝ ժամանակակից գիտական խոսքով
• Երախտագիտություն՝ կինոլեզվով
• Դերենիկ Դեմիրճյան-145
• «Այս մար­դիկ չեն սի­րում մեր ժո­ղովր­դին, պատ­րաստ չեն նրա հոգ­սը կրե­լու՝ ա­ռանց պարգևավ­ճա­րի»
• «Պե­տու­թ­յու­նը կորց­րել է իր դեմ­քը, և ե­թե մենք թույլ տանք, որ այս ճգնա­ժամն ա­վե­լի խո­րա­նա, ուղ­ղա­կի կկոր­ծան­վենք»
• «Կա այս­պի­սի մի կար­ծիք՝ հարկ է ստեղ­ծել Հա­յաս­տան ամ­րոց-պե­տու­թ­յուն»
• «Մի բան հս­տակ է՝ այս իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րը պետք է ան­հա­պաղ հե­ռա­նան»
• «Ե­թե մեր մշա­կույ­թը լի­ներ բարձր մա­կար­դա­կի վրա, մենք այ­սօր­վա ող­բեր­գու­թ­յու­նը չէինք ու­նե­նա»
• «Մեր թշ­նա­մու գոր­ծած ո­ճիր­նե­րից ու հան­ցա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րից ոչ մե­կը թույ­լատր­ված չէր ո­րևէ օ­րեն­քով»
• «Ի սկզ­բա­նե մտա­ծել են ար­նա­քամ ա­նել ժո­ղովր­դին, բե­րել-հասց­նել մի վի­ճա­կի, որ հե­տո ա­սեն՝ դե՜, չդի­մա­ցանք, ու ստո­րագ­րեն այս փաս­տա­թուղ­թը»
• «Վեր­ջին տեխ­նո­լո­գիա­նե­րով զին­ված հա­րուստ, ան­պարտ բա­նակ, սե­փա­կա­նին զու­գա­հեռ՝ պե­տա­կան հզոր ար­դ­յու­նա­բե­րութ­յուն պի­տի ստեղ­ծենք»
• «Ե­թե հի­մա ենք գնում փոխ­զիջ­ման, դրա տակ ի՞նչ է են­թադր­վում. ինք­նաոչն­չա­ցո­ւ՞մ, ինք­նաս­պա­նու­թ­յո­ւ՞ն»
• «Աստ­ված մեզ հետ է և մեր ար­դար գոր­ծին զո­րա­վիգ»
• «Պար­տադր­ված պա­տե­րազ­մը, ի­հար­կե, ծանր բան է, բայց մենք պատ­րաստ էինք դրան»
• «Հա­նուն ազ­գի, հա­նուն հայ­րե­նի­քի զոհ­ված­նե­րի հե­րո­սու­թ­յու­նը չա­փա­նիշ­նե­րի փո­փո­խու­թ­յան են­թա­կա չէ»
• «Ինչ­պես Հի­սու­սը, այդ­պես էլ Նա­րե­կա­ցին Աստ­ծուց նե­րո­ղու­թ­յուն է խնդ­րում բո­լո­րիս մեղ­քե­րի հա­մար»
• «Մենք աշ­խար­հի մեջ ենք, ու աշ­խարհն է մեր մեջ. պար­զա­պես, որ­պես գաղտ­նի զենք, ու­նենք Ո­գին, որ մեզ պա­հել ու պա­հե­լու է»
• «Մենք Աս­տու­ծոյ փառք կու տանք, որ հայ­րե­նի­քը կը մնայ հայ­րե­նիք եւ մեր մնա­յուն հաս­ցէն»
• «Կար­դում էի այն ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րի ցան­կը, որ պատ­րաստ­վում են հա­նե­լու դպ­րո­ցա­կան դա­սագր­քե­րից, ու սար­սա­փում էի»

Մեկնաբանություններ