Այո, մենք արդեն նշել ենք, որ հենց Ղրիմի մարտի 16-ի հանրաքվեից հետո Թուրքիան հանկարծ վերսկսեց խոսակցությունները Սիրիայի դեմ պատերազմի հնարավորության մասին։ Եվ նույնիսկ սիրիական մեկ ռազմական ինքնաթիռ խփեց։ Բայց նաև ոչ ոքի աչքից չի վրիպել, որ մարտի 28-ին թուրքական կառավարությունը կոշտ արձագանքեց համացանցում երկրի անվտանգության ուժերի և արտաքին գործերի նախարարության ղեկավարների հանդիպման ձայնագրության հրապարակմանը։

Եթե հակիրճ` ապրիլի 2-ին ՀՀ Սահմանադրական դատարանը կայացրեց անսպասելի որոշում: Համարյա երկրորդ սեպտեմբերի 3-ը` մեր կյանքի մեկ տարում: Այո, 80 տոկոսը դեմ էր, թերևս դեմ էր 100 տոկոսը: Այո, առաջարկված օրինագիծը, ապա նաև ընդունված օրենքը հակասահմանադրական էր: Այո, հունվարի 1-ից ՍԴ-ն կասեցրել էր օրենքի մի քանի հոդվածներ:

Պետք չէ «բայղուշություն» անել, բայց և այնպես, ապրիլի 28-ին կազմակերպվող շուրջօրյա հանրահավաքները կգրանցեն թվով երրորդ, բայց և վերջին խոշոր ֆիասկոն Ռոբերտ Քոչարյանի համար:

Սիրիայի հյուսիսում գտնվող Քեսաբի կիլիկյան հայության ողբերգությունը, դատելով հարևան Թուրքիայում տիրող իրավիճակից, մի քանի գործոնի զուգորդություն է, որոնք վճռել են կառավարել Թուրքիայի այսօրվա ղեկավարները` նախագահ Գյուլը և վարչապետ Էրդողանը։ Մենք երախտապարտ ենք Աստծուն ու սիրիական բանակին, ինչպես նաև Քեսաբի հայ աշխարհազորայիններին, որ այս անգամ էլ վիժեցրին Թուրքիայի ռազմական արկածախնդրությունը։

Հայոց 2014-ը զարմանալիորեն նմանվում է հայոց 1914-ին: 100 տարի անցավ, հայոց ճակատագրում ոչինչ չի փոխվում: Քեսաբը եկավ հիշեցնելու, որ մեր ճակատագիրը անդառնալիորեն կապված է Սիրիային, ու մեր ճակատագրում անփոփոխ է թուրքական գործոնը: Ինչպիսին էլ լինի Թուրքիան` քեմալական, եվրոպական, քաղաքակիրթ, աշխարհիկ, ինչ անուն էլ ինքն իրեն տա:

Միշտ է այսպես եղել, սակայն Ջրհոսի ժամանակահատվածում ահավոր անխոհեմություն, շատ մեծ շռայլություն կլինի Քեսաբի «քայլող քարավանի» շարասյան մեջ չտեսնել բուն ազդանշանը, որը տիեզերքը հղում է մեզ այս փուլում:

Հետևելով այն բոլոր «հույսերին», թե Պեկինն ու Վաշինգտոնը, վերջապես, կգժտվեն, եղած հակասությունները կհասնեն անհաղթահարելի մակարդակի, և իրականություն կդառնան Մոսկվային ոչ ձեռնտու բանաձևերի վրա Չինաստանի «վետո» դնելու երազանքները, այնուամենայնիվ, ուզում եմ մի հասարակ, կենցաղային հարց տալ. «Իսկ դուք ձեր կնոջը, երկու դեռահաս երեխաներին ու սիրելի զոքանչին կուղարկեի՞ք թշնամու մոտ»։

Երբ 2014 թ. մարտի 18-ին աշխարհի «մեծ ժողովրդավարությունը»` ԱՄՆ-ը, խզեց դիվանագիտական հարաբերությունները Սիրիայի հետ և սիրիացի բոլոր դիվանագետներից պահանջեց շտապ հեռանալ երկրից, երևի քչերն էին պատկերացնում, թե իրավիճակի զարգացումն ուր են տանում Վաշինգտոնի քաղգործիչներն ու Պենտագոնը։ Թեև մենք դեռ փետրվարին էինք Հայաստանի հասարակայնությանն ու ամբողջ հայկական սփյուռքին նախազգուշացնում, որ հիմա հենց ԱՄՆ-ն է գլխավորում աշխարհի այն ուժերին, որոնք տրամադրված են մոլորակը մաքրելու հայրենի հողում ապրող հայ ազգից։

Մարտի 21-ին Քեսաբում տեղի ունեցած իրադարձությունների մասին տարբեր տեղեկություններ են տարածվում: Հայերը առավելապես գրում են, թե` հայ-հարայ հասեք, մերոնց կոտորում են, և այս ամենը անում են բավականին ակնհայտ հակաթուրքական տրամադրություններով` քեսաբահայերի տարհանումը զուգահեռելով 1915-ի ցեղասպանությանն ու կատարվածը բացատրելով ապրիլի 24-ի մոտենալով: Հայերի զգացմունքների վրա «յուղ են լցնում» ռուսական որոշ կայքեր` նույնպես հակաթուրքական հնչերանգներով և փորձում են Ռուսաստանին հայերի փրկչի դերում ներկայացնել: Քեսաբի մասին գրում է և արևմտյան մամուլը` բավական զուսպ, բայց փաստերն արձանագրող ու դատապարտող: Քեսաբի մասին գրում են և թուրքերը:

«Ինչ-որ տեղ ինչ-որ բան սխալ է», ասում էր Վիլյամ Սարոյանը, բայց չէր ասում` ինչն է սխալ, փոխարենն անընդհատ փորձում էր ասել` ո՞րն է ճիշտը: Իսկ ո՞վ էր հասկանում: Ընդհանրապես ո՞րն է ճիշտը: Մասնավորապես Լեռնային Ղարաբաղի հարցում, որ ստատուս քվոյի իր կարգավիճակից, կարծես, սահուն դուրս է գալիս: