Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև

Պարզվում է, որ շուտով չինական «Մեկ գոտի, մեկ ճանապարհ» նախագծի հաղորդակցության ամենակարևոր միջանցքներից մեկը կանցնի ոչ թե Վրաստանի տարածքով, այլ Հայաստանով և Լեռնային Ղարաբաղով:

Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը հայտարարում է, որ Ադրբեջանի տարածքով Երևան-Մոսկվա երկաթուղային հաղորդակցությունը հնարավոր է վերականգնել: Ամենից շատ Թբիլիսիին զարմացրել է, որ Մոսկվան Ռուսաստանի ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի և ԱՄՆ պետքարտուղար Էնտոնի Բլինկենի առաջին հեռախոսազրույցի վերաբերյալ իր պաշտոնական զեկույցում չի նշել կողմերի միջև վրացական խնդրի քննարկման մասին: Թբիլիսին այլ տեղեկություններ ուներ՝ հուսալով, որ ԱՄՆ նոր վարչակազմի օրոք Վրաստանը ավելի շատ հնարավորություններ կունենա միջազգային ասպարեզում և ռուսական ուղղությամբ՝իր թեմաներն առաջ տանելու: Հատկապես հիմա, երբ Լեռնային Ղարաբաղում հայտնվել են ռուս խաղաղապահներ, որ վրացական կողմն նկալում է տարածաշրջանում Մոսկվայի աշխարհաքաղաքական գերակայության հաստատման քայլ: Վրաստանը չէր նախատեսել, որ տարածաշրջանային բանաձևում կհայտնվի այնպիսի փոփոխական, ինչպիսին Թուրքիան է, որ Ռուսաստանին մրցակցի և միաժամանակ գործընկերոջ դերում է հանդես գալիս:

Վրաստանը հիշում է, թե ինչպես 1920-ականներին բոլշևիկների դաշինքը Քեմալ Աթաթուրքի հետ արագացրեց խորհրդայնացման գործընթացն Անդրկովկասում, և նրանք մտածում են, թե ինչ կլինի հիմա, եթե Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Էրդողանը, տարածաշրջանում իր ազդեցությունն ապահովելու նպատակով, «ինչ-որ պահի հակասի Վրաստանի ազգային շահերին»: Վրացական «թագավորությունում» ամեն ինչ իրար է խառնվել: Ինչպես գրում է Սիխարուլիձեն, «ՆԱՏՕ-ին անդամակցությունը՝ Թուրքիան անձեռնմխելի է դարձնում վրացի քաղաքական գործիչների համար, և դրա վրա հարձակումներն ինքնստինքյան անվանվում են ռուսամետ ուժերի ինտրիգներ»:

Եվս մի պահ: Վրաստանի վարչապետ Գիորգի Գախարիան հայտարարել է հրաժարականի մասին՝ որոշումը բացատրելով ընդդիմադիր «Միացյալ ազգային շարժում» կուսակցության առաջնորդ, Թբիլիսիում հակառուսական գործողությունները ղեկավարած Նիկանոր Մելիայի ձերբակալման շուրջ իշխող «Վրացական երազանք» կուսակցության հետ տարաձայնություններով: Հետաքրքիր է, որ Վրաստանում քաղաքական պայքարի շրջանակներում ոմանք փորձում են հրաժարականը ներկայացնել ռուսամետ քաղաքական գործչի հեռացում իշխանությունից: Սակայն բառացիորեն նախորդ օրը վարչապետը շնորհակալություն է հայտնել ԱՄՆ կոնգրեսմեններին՝ Ներկայացուցիչների պալատում ներկայացված «Վրաստանին աջակցող ակտի» համար: Այս փաստաթղթի շրջանակներում պետքարտուղարին հանձնարարվում է 90 օրում ներկայացնել պաշտպանության և անվտանգության ոլորտում Վրաստանի հետ հարաբերությունների խորացման հետագա քայլերը: Միևնույն ժամանակ, ԱՄՆ-ը վերջնականապես խճճվել է իշխող «Վրացական երազանք» կուսակցության և ընդդիմության միջև, որոնք հրաժարվում են ճանաչել անցած աշնան խորհրդարանական ընտրությունների արդյունքները: Հարցն այն է, որ միմյանց հակառակ քաղաքական ուժերը՝ Վրաստանի արևմտամետ արտաքին քաղաքականության հարցում համերաշխ են: Այս ամենին գումարվում է նախկին նախագահ Միխայիլ Սահակաշվիլիի «Միացյալ ազգային շարժում» կուսակցության գործոնը, որ Վաշինգտոնի նոր վարչակազմի օրոք «նոր հնարավորությունների պատուհան» է տեսնում:

Ընդդիմության ղեկավար Մելիան արդեն նոր ընտրությունների պահանջ է ներկայացրել: Վրաստանում ԱՄՆ-ի և ԵՄ դեսպանների միջնորդությամբ նոյեմբերից տեղի է ունեցել բանակցությունների չորս փուլ` նորընտիր խորհրդարան անցած բոլոր կուսակցությունների ներկայացուցիչների մասնակցությամբ: Հանդիպումների արդյունքում ընդդիմությունն ասել է, որ իշխանությունները հրաժարվում են քննարկել ընտրությունները կրկնելու ընդդիրների հիմնական պահանջը: Միևնույն ժամանակ, ընդդիմադիրները համաձայնության են եկել առաջիկա վեց ամիսների գործողությունների ծրագիր կազմելու վերաբերյալ: «Վրացական երազանք» կուսակցության հակառակորդները մի կողմից պատրաստվում են ստեղծել «ժողովրդական խորհրդարան», մյուս կողմից, ընդդիմությունն իշխող կուսակցությանը վախեցնում է հեղափոխությամբ: Գարնանը նախատեսվում են լայնածավալ փողոցային ակցիաներ: Carnegie Moscow Center-ի փորձագետների կարծիքով՝ «Վրաստանում օլիգարխ Բիձինա Իվանիշվիլիի իշխանությունն ընկավ մի ծուղակ, որն ինքն իր համար պատրաստում էր երկար տարիներ: Վրաստանում քաղաքական ճգնաժամը ոչնչացրել է միանգամից երկու լեգենդ, որոնց վրա հենվում էր նրա իշխանությունը: Խոսքը ներքին քաղաքականությունում հումանիզմի և Մոսկվայի հետ հարաբերությունների կարգավորման գործում աննախադեպ հաջողությունների մասին է: Սա մեծապես խարխլում է ռեժիմի օրինականությունը և շատ է դժվարացնում հետագայում իշխանությունը պահպանելը»: Վրացի վերլուծաբան Պետրե Մամրաձեն նշում է, որ «Վրաստանին հետաքրքիր իրադարձություններ են սպասում»: Նույնիսկ չենք կասկածում:
Ստանիսլավ Տարասով, Regnum

Հ.Գ. Վրաստանին ոչ միայն «հետաքրքիր» քաղաքական իրադարձություններ են սպասվում, այդ թվում վարչապետի փոփոխություն՝ վերադառնում է նախկին վարչապետը՝ Իրակլի Ղարիբաշվիլին, որ հրաժարական տված կառավարության ՊՆ նախարարն էր, այլև՝ տնտեսական փլուզում: Իր տնտեսությունը թուրք-ադրբեջանական ներդրումների վրա կառուցած, բայց ԵՄ ու ՆԱՏՕ ձգտող պետությունը վերջ-առաջ կանգնելու էր այդ դիլեմայի առաջ: Արցախյան պատերազմի հետևանքները Վրաստանին դարձնում են տարածաշրջանում երկրորդական պետություն՝ Թբիլիսին կորցնում է տարանցիկ երկրի կարգավիճակը, հետևաբար՝ նաև քաղաքական դերը: Տրանսպորտային նոր լոգիստիկայի հեռանկարները նախագահ Սալոմե Զուրաբիշվիլիին ստիպեցին հայտարարել, որ Թբիլիսին միանում է 6 պլատֆորմի Էրդողանի առաջարկին՝ հակառակ ընդդիմության բողոքներին: Վրաստանի իշխանությունը հասկանում է, որ Հարավային Կովկասում նոր ու մեծ խաղ է գնում, որտեղ կարող են փոխվել թե դաշնակիցները, թե դերերը, թե կարգավիճակները, բայց ներքաղաքական զարգացումների պատճառով Թբիլիսին ի վիճակի չէ լիովին պաշտպանել իր շահերը՝ առավել ևս տեսակետները տարբերվում են, թե ումից ու ում դռանը:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն
• Ռուսաստանի հետ հարաբերությունները ծայրահեղ լարված են, բայց կոշտ դիրքորոշումով ոչ մի հարց չի լուծվում

Մեկնաբանություններ