Սև, մութ ամպեր, հեռացե՛ք

ԳԵՂԱՐՔՈՒՆԻՔԻ ՄԱՐԶ
ՏՀԱՃ ԱՆԱԿՆԿԱԼՆԵՐ
Հուլիս ամիսը Գեղարքունիքի մարզի երկրագործների համար ավարտվեց տհաճ անակնկալներով: ՈՒժեղ քամիները, տեղատարափ անձրևները, կարկտահարությունը և եղանակի կամակորությունները ոչ միայն վնաս հասցրին գյուղատնտեսությանը, այլև խաթարեցին անասնակերի կուտակման աշխատանքների բնականոն ընթացքը, որը մարզում սկսվել էր դեռևս հուլիսի առաջին տասնօրյակում:
Հողի ձեռքը կրակն ընկած գյուղացուն թվում էր, թե օգոստոսին վերջապես բախտն իրեն կժպտա, սակայն ավա՜ղ: Եթե չհաշվենք օգոստոսյան հատուկենտ օրերը, երբ դիտվեց առանց տեղումների եղանակ, ապա կարելի է փաստել, որ նույն տասնօրյակի վերջում շարունակեցին գերակշռել ամպամած ու մռայլ եղանակը, առատ տեղումները, տեղ-տեղ` ցրտահարությունները: Տասնյակ հազարավոր գյուղացիներ հույս ունեին, որ վերջապես կհեռանան սև ու մութ ամպերը, և իրենք հնարավորություն կունենան հավաքելու հնձած, բայց դաշտերում մնացած անասնակերը: Շատերն էլ վաղուց պատրաստվել են խոտհունձը սկսելուն, բայց դրա համար նպաստավոր եղանակն առայժմ չի գալիս ու չի գալիս: Գեղարքունիքի մարզպետարանի աշխատակազմի գյուղատնտեսության վարչության կատարած ուսումնասիրություների համաձայն` խոտհնձի և անասնակերի կուտակման աշխատանքների բնականոն ընթացքն ուշացել է առնվազն տասը օրով: Առատ բերք է սպասվում ինչպես ցանովի կերահանդակներում, այնպես էլ բնական խոտհարքներում: Եղած տեխնիկական միջոցները բավարար են անասնակերի կուտակման աշխատանքներն ավարտելու համար, բայց առայժմ, ինչպես ասում են, երկու երնեկ մի տեղ չի լինում: Չափից ավելի տեղումների պատճառով կարտոֆիլի ցանքերին և բանջարաբոստանային մյուս մշակաբույսերին սկսել են սպառնալ սնկային հիվանդությունները: Հացահատիկային մշակաբույսերին առայժմ վտանգ չի սպառնում: Չընդմիջվող անձրևները և ամպամած եղանակը մեծ վնաս են պատճառում նաև մարզի մեղվաբուծական տնտեսություններին: Մեղվաբույծները տրտունջով նշում են, որ այս ծաղկառատ տարում մեղուները դեռ տուն չեն բերել առաջին բերքը։
Այդուհանդերձ, ինչպես տեղեկացանք, օգոստոսի առաջին տասնօրյակի ընթացքում, Գեղարքունիքի մարզի տնտեսությունների խոտհնձի և հավաքի աշխատանքներն ավարտվել են մոտ հինգ հազար հեկտար տարածքում: Մոտավոր հաշվարկներով` ցանովի կերահանդակների մեկ հեկտարից հավաքվել է 25, բնական խոտհարքների մեկ հեկտարից` 15 ցենտներ բերք: Ցանկության դեպքում, ինչպես նշեց մարզի գյուղատնտեսության աջակցության կենտրոնի տնօրեն Վրեժ Մելքոնյանը, տնտեսությունները կարող են երկու և ավելի տարվա անասնակերի պաշար կուտակել: Միայն մտահոգողն այն է, որ տարեցտարի պակասում է աշխատուժը: Տարիքն առած, հին երկրագործներն ի վիճակի չեն ներգրավվելու խոտհնձի և հավաքի աշխատանքներում, իսկ երիտասարդներն ավելի շահեկան աշխատանք են փնտրում արտերկրներում: Այնուամենայնիվ, Վ. Մելքոնյանի հավաստմամբ, «բոլոր նախադրյալները» կան ասելու, որ մարզի երկրագործներն այս տարի կկուտակեն ավելի քան 350 հազար տոննա անասնակեր:
ԿԱՐԿՏԻ ՀԵՐԹԱԿԱՆ ԹԻՐԱԽԸ
Կարկտահարությունը Գեղարքունիքի մարզում այս ամառ սովորական երևույթ էր: Հերթական թիրախը մարզի Կարմիր կոչվող փոքրիկ գյուղն էր: Չնայած ողջ համայնքն է վնաս կրել, բայց առավելագույնս տուժել է Գավառին հարող տարածքի թաղամասը: Բոլորովին վերջերս մոտ կես ժամ տևած կարկուտը վնաս է հասցրել թաղամասի հողատարածքներին: Ամբողջովին շարքից դուրս են եկել կարտոֆիլի, բանջարաբոստանային տարբեր մշակաբույսերի ցանքատարածությունները, ջրով են լցվել մոտ 30 բնակարան և օժանդակ շինություններ: Գեղարքունիքի մարզպետարանի գյուղվարչության աշխատակազմի տվյալներով, համայնքում վնասվել են մոտ 70 հեկտար հացահատիկի, 110 հեկտար կարտոֆիլի ցանքատարածություններ: Կարկտահարությունից 12 ժամ անց վնասված հատվածներում առատ կարկուտը դեռևս պահպանվել էր: Կարկտի պատճառած վնասի չափերի մասին տեղեկությունն արդեն ուղարկվել է ՀՀ կառավարություն:
ՊՏՏԱՀՈՂՄ` ԱԽՊՐԱՁՈՐՈՒՄ
Վարդենիսի տարածքի Ախպրաձոր համայնքում վերջերս գրանցվել է մեծ ուժգնության պտտահողմ: Համայնքի բնակիչների հավաստմամբ, այն տևել է մոտ 10 րոպե, որի պատճառով հիմնականում տուժել է համայնքի շուրջ ինը տնտեսություն: Վնասվել են տանիքներ, պատուհաններ, օժանդակ շինություններ, հացահատիկի, կարտոֆիլի և բանջարաբոստանային մշակաբույսերի ցանքատարածություններ: Նույն պտտահողմի պատճառով համայնքի բնակչուհի Գրետա Մուրադյանը ստացել է մարմնական վնասվածք և տեղափոխվել Վարդենիսի հիվանդանոց:
ԳԵՂԱՐՔՈՒՆԻՔԻ ՄԱՐԶՈՒՄ ԱՃԵԼ Է ՀԱՆՑԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԹԻՎԸ
2009 թվականի առաջին կիսամյակում Գեղարքունիքի մարզում գրանցվել է հանցագործության 325 դեպք` նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածում գրանցված 174-ի դիմաց: Այս տարի գրանցված դեպքերից բացահայտվել է 223-ը: Ըստ պաշտոնական տեղեկատվության` հանցատեսակների պատկերը հետևյալն է.
1. մարդու դեմ ուղղված հանցագործություններ, ինչը 2009 թվականի առաջին կիսամյակի տվյալներով կազմել է 92 դեպք` նախորդ տարվա 26-ի դիմաց:
2. հասարակական անվտանգության, հասարակական կարգի և բնակչության առողջությանն ուղղված հանցագործություններ, որոնց թիվը 67 է` նախորդ տարվա 37-ի դիմաց,
3. սեփականության դեմ ուղղված հանցագործություններ, որոնց թիվը հասնում է 87-ի` նախորդ տարվա 55-ի դիմաց: Տնտեսական գործունեության դեմ ուղղված հանցագործությունը կազմել է 11 դեպք` նախորդ տարվա 6-ի դիմաց: Այլ բնույթի հանցագործությունը կազմել է 55 դեպք` նախորդ տարվա առաջին կիսամյակի 45-ի դիմաց: Այս տարի թմրամիջոցներ իրացնող անձանց հայտնաբերելու, թմրանյութերի ապօրինի շրջանառության դեմ պայքարի ուղղությամբ դատախազության իրականացրած աշխատանքներն ավելի արդյունավետ են եղել: Թմրանյութերի ապօրինի շրջանառության դեմ պայքարի ոլորտում արձանագրվել է 25 դեպք` 2008-ի նույն ժամանակահատվածի 6 դեպքի դիմաց: Նույն աղբյուրի համաձայն` դեպքերի նման աճը պայմանավորված է նրանով, որ այս տարի հաշվառման են վերցվել բոլոր մասնավոր գանգատների դեպքերը, ինչպես նաև այն հանգամանքը, որ այս տարի արտագնա աշխատանքի մեկնողների թիվը նվազել է և, սոցիալական պայմաններից ելնելով, մարդիկ երբեմն դիմում են հանցավոր արարքների:
Այս տարի Գավառ քաղաքում գրանցվել է թմրամոլությամբ զբաղվելու երկու դեպք, որից մեկը կապված է հոգեմետ դեղերի տարածման հետ: Ընդհանուր հաշվով Գավառի ոստիկանության բաժնում հաշվառված է հոգեմետ դեղեր օգտագործող, պահող և տարածող 13 անձ: Հաշվառվածների մեջ անչափահասներ չկան: Անչափահասների շրջանում օգտագործման ազդեցության և թմրադեղերի հնարավոր հետևանքներից խուսափելու համար ոստիկանության Գավառի բաժինը հանրակրթական դպրոցներում կազմակերպում է տարբեր թեմաներով հակաքարոզչական միջոցառումներ: Այս տարվա թեման եղել է «Թմրամոլությունը և անչափահասը»:
Հասմիկ ՄՈՎՍԻՍՅԱՆ.

Մեկնաբանություններ