«Ովքեր գալու են «Ոսկե ծիրան», նրանց էլ ոչինչ չունեմ ասելու, իսկ ովքեր չեն գալու, խորհուրդ կտամ` գան»

«Իրատես de facto»-ի հյուրն է «Ոսկե ծիրան» երևանյան միջազգային կինոփառատոնի ծրագրերի տնօրեն ՄԻՔԱՅԵԼ ՍՏԱՄԲՈԼՑՅԱՆԸ, որի հետ մեր հարցազրույցը նպատակ ունի կինոսերներին իրազեկելու սպասվող կինոփառատոնի առավել ուշագրավ իրադարձությունների մասին:
Ինչ խոսք, փառատոնի նշանակալի հյուրերին և նախաձեռնություններին անդրադարձող մեր հրապարակումները կշարունակվեն նաև բուն փառատոնի օրերին, սակայն պակաս կարևոր չենք համարում որոշակի տեղեկատվության ապահովումը փառատոնի նախօրեին, մի հանգամանք, որը կօգնի հայ հանդիսատեսին կողմնորոշվելու իր ընտրության հարցում և նախապես զատորոշելու այն կարևոր ֆիլմերն ու միջոցառումները, որոնց կցանկանար մասնակցել անձամբ:
Փառատոնի նախապատրաստական աշխատանքները ներկայացնող մամլո ասուլիսներից մեկում պարոն Ստամբոլցյանը մասնավորապես նշել էր. «Տարին հոբելյանական է, և մենք աշխատել ենք, որ ծրագիրը շքեղ լինի: Կարծում ենք, որ պատվավոր հյուրերի ցանկն իսկապես ներկայացուցչական է»:
Դա գրեթե մեկ ամիս առաջ էր, և դժվար էր հստակ ու որոշակի ասել, թե ովքեր կհյուրընկալվեն փառատոնին, ինչ ֆիլմեր կցուցադրվեն տարատեսակ տոնական ծրագրերի շրջանակներում:
Հիմա փառատոնի բացմանը մնացել է երկու օր, և մենք ցանկացանք պարզել, թե նախապես ձեռք բերված պայմանավորվածություններից որո՞նք են արդեն որոշակի, որո՞նք` դեռ ոչ:

«ՊԱՏԱՀԵԼ Է, ՈՐ ԺՅՈՒՐԻԻ ԱՆԴԱՄԸ ԲԱՐՁՐԱՑԵԼ Է ԻՆՔՆԱԹԻՌ, ԲԱՅՑ ՎԱՏ Է ԶԳԱՑԵԼ, ԻՋԵԼ Է ԻՆՔՆԱԹԻՌԻՑ ՈՒ ՉԻ ԿԱՐՈՂԱՑԵԼ ԳԱԼ ՓԱՌԱՏՈՆԻՆ»

-Պարո՛ն Ստամբոլցյան, «Ոսկե ծիրան» երևանյան միջազգային կինոփառատոնի հոբելյանական խորհրդի պատվավոր նախագահն է Շառլ Ազնավուրը: Ասել է` մեր հասարակությունը բախտ կունենա ևս մեկ անգամ մայր հայրենիքում տեսնելու աշխարհահռչակ հայորդուն: Թե՞ դեռ չեն բացառվում Ազնավուրի ժամանման հետ կապված անսպասելի շրջադարձերը:
-Հաստատ ոչ ոք ոչինչ չի կարող ասել, մինչև մարդը չգա, տեղ չհասնի, չտեսնենք իրեն: Սա վերաբերում է ոչ միայն Շառլ Ազնավուրին: Նրա դեպքում կարող ենք ընդամենը ասել, որ ունենք հստակ պայմանավորվածություն գալու վերաբերյալ: Տարիների մեր փորձը մեզ ստիպում է այդ բաների մասին խոսելիս շատ զգույշ լինել: Եղել են դեպքեր, որ վերջին պահին ենք զարմանալի, անսպասելի մերժումներ ստացել: Նույնիսկ պատահել է մի դեպք, երբ ժյուրիի անդամը բարձրացել է ինքնաթիռ, բայց վատ է զգացել, իջել է ինքնաթիռից ու չի կարողացել գալ փառատոնին: Այս ամենը հաշվի առնելով` մենք հստակ ոչինչ չենք ասում: Ընդամենը նշում ենք, որ կան պայմանավորվածություններ: Պիտի որ գան:

«ԱԶՆԱՎՈՒՐԻ ՀԵՐՈՍԻ ԲԱԽՏԸ ՀԱՅԻ ԲԱԽՏ Է. Ո՜ՆՑ ՊՏՏՎՈՒՄ Է, ԱՄԵՆ ԲԱՆ ԻՐ ԳԼԽԻՆ ԵՆ ԿՈՏՐՈՒՄ»

-Շառլ Ազնավուրի մասնակցությամբ երեք ֆիլմ է ցուցադրվելու փառատոնի օրերին` «Կրակե՛ք դաշնակահարին», «Թոբրուկ գնացող տաքսին», «Արարատ»: Ի՞նչ սկզբունքով են ընտրվել այս ֆիլմերը:
-Սկզբում ընտրել էինք հինգ-վեց ֆիլմ, որոնց թվում կային Շառլ Ազնավուրի մասնակցությամբ նկարված և՛ հին, և՛ համեմատաբար նոր շրջանի ֆիլմեր: «Կրակե՛ք դաշնակահարին» ֆիլմը մենք ընտրել ենք, ի թիվս այլ բաների, նաև հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ մեծ ռեժիսորի` Ֆրանսուա Տրյուֆոյի գործն է: Բացի այդ, Շառլ Ազնավուրի հերոսը նախ հանդես է գալիս այլ ազգանունով, հետո դառնում է Էդուարդ Սարոյան:
-Այսինքն` առկա է հայկական թեմա՞ն:
-Ո՜չ: Հայկական թեմա չկա: Հայկական թեման ընդամենը այն է, որ Ազնավուրի հերոսի բախտը հայի բախտ է. ո՜նց պտտվում է, ամեն բան իր գլխին են կոտրում: «Արարատի» ցուցադրությունն այլ բացատրություն ունի: Շառլ Ազնավուրն ինքն է խնդրել անպայման ցուցադրել այն, որովհետև ինքը շատ է սիրում այդ ֆիլմը:
-Ֆիլմ, որը հայաստանյան հանդիսատեսը միանշանակ չընդունեց:
-Դե՜, մեզ մոտ ի՞նչն են ընդունում միանշանակ: Ինչևէ: Մնացած ֆիլմերը գտնելու հետ կապված դժվարություններ ունեցանք: Գտանք միայն «Թոբրուկ գնացող տաքսին», դրա համար էլ կցուցադրենք այն: Թեև կային ավելի հետաքրքիր ֆիլմեր Ազնավուրի մասնակցությամբ: Բայց ֆիլմերի ընտրությունը հազար ու մի պայմանականությունների հետ է կապված: Մենք ստիպված ենք հաշվի նստել դրանց հետ:

«ՖԻԼՄԵՐՆ ԸՆՏՐՈՒՄ ԵՆՔ` ՀԱՇՎԻ ԱՌՆԵԼՈՎ ՌԵԺԻՍՈՐՆԵՐԻ ՑԱՆԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ԵՎ, ԻՀԱՐԿԵ, ՄԵՐ ՈՒՆԵՑԱԾ ՀՆԱՐԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ»

-Փառատոնի հյուրերի թվում հիշատակվում էին Յոս Ստելլինգը, Քշիշտոֆ Զանուսին: Բացի այն, որ նրանք անձամբ կմասնակցեն «Ոսկե ծիրանին», կցուցադրվե՞ն նաև նրանց ֆիլմերը:
-Զանուսին նոր ֆիլմ չունի: Այնպես որ նրա ֆիլմերի ցուցադրություն չի սպասվում: Ըստ նախնական պայմանավորվածության` նա կժամանի Երևան, ներկա կլինի փառատոնի բացման արարողությանը, երևի թե բեմ կբարձրանա, ինչ-որ խոսք կասի: Տեսնենք: Իսկ Յոս Ստելլինգն ունի նոր ֆիլմ: Կոչվում է «Աղջիկը և մահը»: Փառատոնի օրերին կկայանա այդ ֆիլմի երևանյան պրեմիերան:
-Այս օրերին Թուրքիայում լարված ներքաղաքական իրավիճակ է: Սա կարո՞ղ է անդրադառնալ թուրք կինոգործիչների` «Ոսկե ծիրանին» մասնակցելու հանգամանքի վրա:
-Ո՛չ:
-Այսինքն` այս տարի և՞ս հայ հանդիսատեսը կդիտի թուրքական ֆիլմեր, կհանդիպի թուրք ռեժիսորների:
-Հուսով եմ: Դեռ չեմ կարող կոնկրետ անուններ ասել: Վերջնական պայմանավորվածություն առայժմ չունենք: Բայց մեր համագործակցության վրա Ձեր ակնարկած իրադարձությունները չեն անդրադարձել:
-Վրացական կինոյին նվիրված ծրագիրը ներառում է Ռեզո Չխեիձեի ֆիլմերի հետահայաց ցուցադրությունը: Ո՞ր ֆիլմերն են հատկապես ցուցադրվելու:
-Կցուցադրվեն Չխեիձեի «Զինվորի հայրը» (որն անձամբ ես համարում եմ նրա ֆիլմերից լավագույնը), «Տնկիներ» և «Տիրոջ տապանի մոմը» ֆիլմերը: «Տիրոջ տապանի մոմը» նրա վերջին ֆիլմն է: Սկզբնական շրջանում Չխեիձեն Աբուլաձեի հետ նկարահանել է մի ֆիլմ` «Մեր բակը», որը նույնպես կարելի էր ցուցադրել, բայց մենք կցուցադրենք այն ֆիլմերը, որոնք ինքն է ցանկացել: Առհասարակ, հետահայաց ցուցադրություններ կազմակերպելիս մենք ֆիլմերն ընտրում ենք` հաշվի առնելով ռեժիսորների ցանկությունները և, իհարկե, մեր ունեցած հնարավորությունները:

«ԲՈԼՈՐ ԱՅՆ ՏԱՍՆԵՐԿՈՒ ՖԻԼՄԵՐԸ ԿԱՌԱՆՁՆԱՑՆԵՄ ՈՒ ԽՈՐՀՈՒՐԴ ԿՏԱՄ ԴԻՏԵԼ, ՈՐՈՆՔ ԸՆՏՐՎԵԼ ԵՆ ՄՐՑՈՒԹԱՅԻՆ ԾՐԱԳՐՈՒՄ»

-Այս տարի նշվում են հայ անվանի արվեստագետների հոբելյաններ` Արամ Խաչատրյանի 100, Ներսես Հովհաննիսյանի և Արտավազդ Փելեշյանի 75-ամյակները: «Ոսկե ծիրանը», հավատարիմ իր ավանդույթին, անդրադառնում է հոբելյարներին, կազմակերպում նրանց նվիրված մեծարման միջոցառումներ: Ի՞նչ կերպ են նշվելու այս հոբելյանները: Հայտնի է, որ Արամ Խաչատրյանի հոբելյանական միջոցառումներին մասնակցելու է նաև Արամ Խաչատրյանի տուն-թանգարանը: Խնդրում եմ մանրամասնեք սպասվող ձեռնարկումները:
-Արամ Խաչատրյանի հոբելյանի տոնակատարությունը կազմակերպում է հենց տուն-թանգարանը: Մենք ընդամենը խորհուրդ ենք տվել ցուցադրել այն ֆիլմերը, որոնց երաժշտության հեղինակն է Արամ Խաչատրյանը: Խոսքը «Պեպո» և «Օթելլո» ֆիլմերի մասին է: Գուցե նաև «Զանգեզուրը» ցուցադրվի, բայց այս ֆիլմի վերաբերյալ դեռևս հստակ որոշում չկա: Ֆիլմերը կցուցադրվեն հենց Արամ Խաչատրյանի տուն-թանգարանում: Ներսես Հովհաննիսյանի հոբելյանական միջոցառումները կմեկնարկեն «Երջանկության մեխանիկան» ֆիլմով: Մեկ օր էլ կցուցադրվեն նրա վաղ շրջանում նկարահանած կարճամետրաժ ֆիլմերը, որոնք համարյա ոչ ոք չի տեսել: Արտավազդ Փելեշյանին կնվիրվի մեկ օր: Դարձյալ կցուցադրվեն այն ֆիլմերը, որոնք ինքն է ցանկանում և ինքն էլ իր հետ պիտի բերի, որպեսզի կարողանանք ցուցադրել:
-Այս տարվա մրցութային ֆիլմերից ո՞րը կառանձնացնեք` որպես պրոֆեսիոնալ, հատկապես ո՞րը խորհուրդ կտաք դիտել հայ հանդիսատեսին:
-Բոլոր այն տասներկու ֆիլմերը կառանձնացնեմ ու խորհուրդ կտամ դիտել, որոնք ընտրվել են մրցութային ծրագրում: Կային ևս մեկ-երկու հաջող ֆիլմեր, բայց մենք տասներկուսից ավելի ընտրելու իրավունք չունենք, ուստի ընտրությունը կանգ առավ այդ տասներկուսի վրա: Կային նաև ֆիլմեր, որոնք ընտրել էինք, բայց ինչ-ինչ խնդիրներ ծագեցին, և դրանք չընդգրկվեցին փառատոնային ծրագրում: Այդպիսի բաներ հաճախ են պատահում: Տարբեր պատճառներով նախապես ընտրված ֆիլմերը չեն հասնում փառատոն:
-«Ոսկե ծիրանի»` լրագրողների համար կազմակերպված նախնական կինոցուցադրությունների ժամանակ դիտել եմ Բորիս Խլեբնիկովի «Երկար, երջանիկ կյանք» ֆիլմը: Այն երկու հասարակարգերի բախման ողբերգությունն է պատկերում, ու այդ ողբերգության կենտրոնում ազնիվ, երազող անհատն է` զոհի կարգավիճակում: Որպես պրոֆեսիոնալ և որպես պատմական այդ ժամանակաշրջանի ականատես, կրող` ինչպե՞ս եք գնահատում ռուս ռեժիսորի աշխատանքը:
-Ինձ թվաց, որ մի քիչ մակերեսային է անդրադառնում ռեժիսորը թեմային: Բայց դա մեկն է մեր ընտրած ֆիլմերից, ուստի իմ կարծիքը դրական է: Մեկ ուրիշ ֆիլմ էլ ունի, վերնագիրն է «Քանի դեռ գիշերը չի բաժանել»: Մոսկովյան «բոմոնդի» մասին է պատմում: Կատակ-ֆիլմ է, որի երևանյան պրեմիերան կլինի «Ոսկե ծիրանի» օրերին, իսկ անցյալ տարի այն առաջին անգամ ցուցադրվել է «Կինոտավրում»:

«ԱՅՍ ՏԱՐԻ ԿԻՆՈՓԱՌԱՏՈՆԸ ԿՓԱԿՎԻ ՍԵՐԺ ԱՎԵՏԻՔՅԱՆԻ ԵՎ ՕԼԵՆԱ ՖԵՏԻՍՈՎԱՅԻ «ՓԱՐԱՋԱՆՈՎ` ԳԵՂԵՑԻԿԻ ՍԻՐԱՀԱՐԸ» ՖԻԼՄՈՎ»

-Սովորաբար «Ոսկե ծիրանի» մեծագույն կինոիրադարձություններից մեկը լինում է փակման ֆիլմը: Ի՞նչ ֆիլմ է ցուցադրվելու հոբելյանական տարվա փակմանը:
-Այս տարի կինոփառատոնը կփակվի Սերժ Ավետիքյանի և Օլենա Ֆետիսովայի «Փարաջանով` գեղեցիկի սիրահարը» ֆիլմով: Սերգեյ Փարաջանովի դերում հանդես է գալիս Սերժ Ավետիքյանը:
-Սերժ Ավետիքյանն ընդգրկված է նաև «Ոսկե ծիրանի» խաղարկային ժյուրիի կազմում: Վերջին անգամ նա վիրավորված հեռացավ Հայաստանից` իր բեմադրած «Անուշ» օպերայի դեմ ծավալված բողոքի կամպանիայի առթիվ: Այդ վիրավորվածությունը չի՞ կարող որևէ կերպ անդրադառնալ նրա և «Ոսկե ծիրանի» փոխհարաբերությունների վրա:
-Բոլորովի՛ն: Մեզնի՞ց է վիրավորվել Սերժ Ավետիքյանը: Ո՛չ: Նա մեր վաղեմի բարեկամն է, և այդ բարեկամության հետ որևէ կապ չունի «Անուշի» պատմությունը:
-Հաշված օրեր են մնացել հոբելյանական փառատոնի բացմանը: Ի՞նչ կցանկանաք ասել հայաստանյան հանդիսատեսին, այն հանրությանը, որը պիտի գա և մասնակցի «Ոսկե ծիրանի» պարգևած տոնին:
-Ովքեր գալու են, նրանց էլ ոչինչ չունեմ ասելու: Թող գան և նայեն մեր բերած ֆիլմերը, մասնակցեն փառատոնի միջոցառումներին: Իսկ ովքեր չեն գալու, խորհուրդ կտամ` գան: Այսքանը:

Զրույցը` Կարինե ՌԱՖԱՅԵԼՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Անհամբեր ու սիրով եմ սպասում իր հերթական գրին, ես էդ գրի մշտամնա ընթերցողն եմ
• Դերենիկ Դեմիրճյանի ժառանգության արժևորումը՝ ժամանակակից գիտական խոսքով
• Երախտագիտություն՝ կինոլեզվով
• Դերենիկ Դեմիրճյան-145
• «Այս մար­դիկ չեն սի­րում մեր ժո­ղովր­դին, պատ­րաստ չեն նրա հոգ­սը կրե­լու՝ ա­ռանց պարգևավ­ճա­րի»
• «Պե­տու­թ­յու­նը կորց­րել է իր դեմ­քը, և ե­թե մենք թույլ տանք, որ այս ճգնա­ժամն ա­վե­լի խո­րա­նա, ուղ­ղա­կի կկոր­ծան­վենք»
• «Կա այս­պի­սի մի կար­ծիք՝ հարկ է ստեղ­ծել Հա­յաս­տան ամ­րոց-պե­տու­թ­յուն»
• «Մի բան հս­տակ է՝ այս իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րը պետք է ան­հա­պաղ հե­ռա­նան»
• «Ե­թե մեր մշա­կույ­թը լի­ներ բարձր մա­կար­դա­կի վրա, մենք այ­սօր­վա ող­բեր­գու­թ­յու­նը չէինք ու­նե­նա»
• «Մեր թշ­նա­մու գոր­ծած ո­ճիր­նե­րից ու հան­ցա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րից ոչ մե­կը թույ­լատր­ված չէր ո­րևէ օ­րեն­քով»
• «Ի սկզ­բա­նե մտա­ծել են ար­նա­քամ ա­նել ժո­ղովր­դին, բե­րել-հասց­նել մի վի­ճա­կի, որ հե­տո ա­սեն՝ դե՜, չդի­մա­ցանք, ու ստո­րագ­րեն այս փաս­տա­թուղ­թը»
• «Վեր­ջին տեխ­նո­լո­գիա­նե­րով զին­ված հա­րուստ, ան­պարտ բա­նակ, սե­փա­կա­նին զու­գա­հեռ՝ պե­տա­կան հզոր ար­դ­յու­նա­բե­րութ­յուն պի­տի ստեղ­ծենք»
• «Ե­թե հի­մա ենք գնում փոխ­զիջ­ման, դրա տակ ի՞նչ է են­թադր­վում. ինք­նաոչն­չա­ցո­ւ՞մ, ինք­նաս­պա­նու­թ­յո­ւ՞ն»
• «Աստ­ված մեզ հետ է և մեր ար­դար գոր­ծին զո­րա­վիգ»
• «Պար­տադր­ված պա­տե­րազ­մը, ի­հար­կե, ծանր բան է, բայց մենք պատ­րաստ էինք դրան»
• «Հա­նուն ազ­գի, հա­նուն հայ­րե­նի­քի զոհ­ված­նե­րի հե­րո­սու­թ­յու­նը չա­փա­նիշ­նե­րի փո­փո­խու­թ­յան են­թա­կա չէ»
• «Ինչ­պես Հի­սու­սը, այդ­պես էլ Նա­րե­կա­ցին Աստ­ծուց նե­րո­ղու­թ­յուն է խնդ­րում բո­լո­րիս մեղ­քե­րի հա­մար»
• «Մենք աշ­խար­հի մեջ ենք, ու աշ­խարհն է մեր մեջ. պար­զա­պես, որ­պես գաղտ­նի զենք, ու­նենք Ո­գին, որ մեզ պա­հել ու պա­հե­լու է»
• «Մենք Աս­տու­ծոյ փառք կու տանք, որ հայ­րե­նի­քը կը մնայ հայ­րե­նիք եւ մեր մնա­յուն հաս­ցէն»
• «Կար­դում էի այն ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րի ցան­կը, որ պատ­րաստ­վում են հա­նե­լու դպ­րո­ցա­կան դա­սագր­քե­րից, ու սար­սա­փում էի»

Մեկնաբանություններ