Երբ Չինգիզ խանը մահամերձ պառկած էր նրան հարցրին` ի՞նչ պատգամ ես ցանկանում թողնել քո ժողովրդին:
Չինգիզն ասաց` կանչեք տղաներիս:
Եվ երբ նրանք եկան մահամերձ խանը նրանց երեք բառից բաղկացած պատգամ թողեց:
Հետաքրքիրն այն էր, որ պատգամի երեք բառերն էլ նույնն էին` մորթել, մորթել, մորթել:
Որպեսզի մոնղոլի ձեռքը տարածվի ողջ աշխարհի վրա միայն մորթելով ձեզ կհարգեն ու կհնազանդվեն:
Պատմությունից Չինգիզ խանի այս խոսքերը մեջ բերելով ասածս կցուցանե, որ միայն մորթողներին են հարգում:
Բայց երբ փորձում եմ համադրել նախնադարից եկած այդ մեծ զորավարի խոսքերը մեր օրերի Հայաստանի պարտություն ստորագրած, հազարավոր զոհեր տված և թուրքից խաղաղություն մուրացող վիժվածք կապիտուլյանտի հետ, քիչ է մնում խելագարվեմ:
Կապիտուլյանտը դեռևս համաձակվում է ասել` կա պարտություն, որ հաղթանակ արժե:
Ապրում ենք 21-րդ դարում և ես ապշած եմ, որ Չինգիզ խանի` դարերից եկած պատգամն իր տղաներին արդիական է մինչ օրս և ով մորթում է նա էլ ապրում է:
Բայց մեր ժողովուրդն էշի ականջում քնած, ժամանակ առ ժամանակ բերանը բացած բառաչում է` նիկո՜լ, նիկո՜լ մեր մարգարե:
նիկոլը վաճառեց, մորթել տվեց հազարներով, պարտություն ստորագրեց, տարածքներ վաճառեց և հանգիստ վայելում է վարչապետի աթոռը:
Ինչու ես պատմությունից օրինակ բերեցի հենց Չինգիզ խանի խոսքերը. այդ մարդը դարեր առաջ դեռևս գիտեր, որ մինչև աշխարհի վերջը մորթելն է ճիշտ` գոյատևման համար:
Մինչդեռ 21-դարի նախիր կոչված օխչարնոցը լռել, հանդուրժել և հաշտվել է իր կորուստների հետ և շարունակում է դհոլ զուռնայով ուրախանալ:
Չէ՛, հաստատ ես չեմ խելագարվել:
Խելագար է ժողովուրդի նախիր կոչված մասը, որը բառաչելով նորից վերընտրեց դավաճանին:
Որն էլ և մնալով անպատիժ շարունակում է վաճառել և ջուր լցել թուրքերի ջրաղացին:
Մի՛ նեղացեք, բայց ազգ բառն էլ չասե՛ք:
Մենք ազգ չենք, այլ փալաս, քանի դեռ ներքին թուրքը գլխատված չէ: ՈՒշադիր նայեք, շատ ուշադիր, թե ում եք ընտրել ղեկապետ` լուսավոր ապագայի ակնկալիքով:
Սակայն փոխարենը հայտնվեցիք փոսում:
Ողբամ քեզ ազգ, ողբամ ու ողբամ, որ քո սեփական ձեռքերով տունդ ես քանդում, միայն թե նիկոլի պես թրքաբջի վրա փոշի չնստի:
Հրանտ ԱՎԵՏԻՍՅԱՆ