Ռուսաստանը կողմ է ԱՄՆ-ի հետ միջուկային զենքի չտարածման բանակցություններին, բայց՝ առանց Չինաստանի

Կրեմլը հաղորդել է, որ Ռուսաստանը պատրաստ է Սպիտակ տան հետ վերսկսել զինաթափման բանակցությունները, բայց պայմանով, որ ԱՄՆ-ը չպնդի բանակցային գործընթացում Չինաստանի ներգրավումը:

The Guardian-ը գրել է, որ ՌԴ ԱԳ փոխնախարար Սերգեյ Ռյաբկովը հունիսի 22-ին Վիեննայում բանակցելու է ԱՄՆ ներկայացուցչի հետ: Ռյաբկովի և ԱՄՆ-ի սպառազինությունների վերահսկողության հարցով հատուկ ներկայացուցիչ Բելինգսլիի հանդիպման թեման նոր New Start պայմանագիրն է (ԱՄՆ-ում այդպես են անվանում СНВ-III պայմանագիրը, որի ժամկետը ավարտվում է 2021-ի փետրվարին): Դոնալդ Թրամփը, որ արդեն հայտարարել է միջազգային բազում պայմանագրերից ու համաձայնագրերից ԱՄՆ-ի դուրս գալու մասին, այնուամենայնիվ, շահագրգռված է շարունակել Ռուսաստանի հետ համագործակցությունը միջուկային զինաթափման հարցում: Համենայն դեպս՝ խոսքով արտահայտել է շահագրգռությունը: New Start պայմանագրից հետևում է, որ միջուկային երկու գերտերությունները ստանձնում են իրենց միջուկային մարտագլխիկների պաշարի կեսը կրճատելու պարտավորություն: Նախկին պայմանագրի երկարաձգման ի՞նչ այլընտրանք է տեսնում Դոնալդ Թրամփը: Այս պահին ակնհայտ է որ ԱՄՆ-ը մտադիր է պնդել СНВ-III-ի (ԱՄՆ-ի կողմից ստորագրել է Բարաք Օբաման) այլընտրանքի վրա, որ ներառում է պայմանավորվածություններ Չինաստանի հետ:

Պեկինը վերջին մի քանի տասնամյակներում կուտակել է միջուկային զենքի նշանակալից պաշար և դարձել է միջուկային ակումբի անդամ մեծ տերություններից մեկը: Այնուամենայնիվ, միջուկային մարտագլխիկների և հրթիռակիրների նրա զինանոցը շատ ավելի փոքր է, քան ԱՄՆ-ինը ու ՌԴ-ինը: Եվ դա առաջիկա բանակցությունների հիմնական պրոբլեմն է՝ եթե բանակցություններին մասնակցի Չինաստանը, անկասկած, առարկելու է իր զինանոցի կրճատմանը և բանակցությունները տանելու են փակուղի: Այդպիսի բանակցությունները Մոսկվային պետք չեն, և Ռուսաստանը վճռականորեն դեմ է Պեկինի ներառմանը բանակցային գործընթացում: Սերգեյ Ռյաբկովը Նյու Յորքի միջազգային հարաբերությունների խորհրդի նիստին տեսակոնֆերանսի ձևաչափով մասնակցելով՝ հայտարարեց, որ Կրեմլը վճռականորեն առարկում է Չինաստանի ներկայությանը սպառազինությունների կրճատման բանակցային գործընթացում, այն պատճառով, որ Չինաստանը հետաքրքրված չէ նման բանակցություններով: Այդ պատճառով՝ այդ ձևաչափով բանակցությունները ի սկզբանե դատապարտված են ձախողման: Ռյաբկովը Վաշինգտոնին հակադարձ առաջարկ արեց՝ Ռուսաստանը չի առարկի Չինաստանի մասնակցությանը բանակցություններին, եթե մասնակցեն միջուկային ևս երկու մեծ տերություններ՝ Ֆրանսիան ու Մեծ Բրիտանիան, ոչ թե միայն Չինաստանը: Ակնհայտ է, որ Ռուսաստանը ստիպված է օգտագործել նույն հնարքը, ինչ ԱՄՆ-ը, առաջադրելով կանխապես անընդունելի պայմաններ՝ պնդել բանակցությունների գործընթացում ԱՄՆ դաշնակիցների ներգրավումը, ի պատասխան Վաշինգտոնի՝ Չինաստանին ներգրավելու համառ առաջարկի: Ակնհայտ է նաև, որ այս երկու քայլերը՝ թե ՌԴ-ի առաջարկը, թե ԱՄՆ-ի, բանակցությունները ձախողելու են:

Սպառազինությունների վերահսկողության ամերիկյան ասոցիացիայի գնահատականով՝ Ռուսաստանն ու ԱՄՆ-ը ունեն 6000-ական միջուկային մարտագլխիկներ, Չինաստանը՝ 290: Այսինքն՝ ՉԺՀ-ն 10 անգամ քիչ միջուկային զինանոց ունի՝ քան միջուկային երկու գերտերությունները: Միաժամանակ՝ Պեկինը Մոսկվայի հուսալի ռազմավարական դաշնակիցն է, և Մոսկվան, բնականաբար, չի ցանկանում, որ Պեկինը մասնակցի զինաթափման բանակցություններին երկուսի համար էլ ակնհայտորեն ոչ ձեռնտու պայմաններով: Կամ՝ հակառակ դեպքում՝ համարժեք քայլ պետք է անեն Վաշինգտոնի մերձավոր դաշնակիցները: Բայց ԱՄՆ-ը СНВ –ի շուրջ բանակցային գործընթացում պնդում է միայն Չինաստանի ներկայությունը, որից անխուսափելիորեն հետևում է, որ Դոնալդ Թրամփը միայն խոսքով է շահագրգռված զինաթափման նոր պայմանագրով: Եթե զինաթափման որևէ համաձայնագիր կենսունակ է ներկա պայմաններում, միայն՝ երկու կողմերի՝ ԱՄՆ-ի ու ՌԴ-ի մասնակցությամբ: Սպառազինությունների մրցավազքը հիմա, ակնհայտորեն, ավելի քիչ է մտահոգում Սպիտակ տանը, քան ռազմավարական դիմակայությունը Պեկինի հետ: Վաշինգտոնում հիմա լսել չեն ուզում ոչ ուժեղ տնտեսություն ունեցող Չինաստանի մասին, ոչ Չինաստանի, որ ունակ է ինչ-որ կերպ ու ինչ-որ հարցում ինքն իրեն պաշտպանել: Սպիտակ տան համար հարկադրանքի տրամաբանությունը միջազգային հարաբերություններում միշտ գերակայել է իրավահավասար երկխոսության տրամաբանությանը:
Hamshahri (Իրան)

Հ.Գ. Եթե իրոք մտահոգությունը միջուկային զինաթափումն է, ԱՄՆ-ը և ՌԴ-ն կարող են բանակցել՝ սահմանելով միջուկային մարտագլխիկների որոշակի թիվ միմյանց և միջուկային ակումբի բոլոր մասնակիցների համար՝ առանձին-առանձին, ելնելով ոչ թե նրանց ունեցածից, այլ՝ առավելագույն թիվ համաձայնեցնելով բոլոր պետությունների հետ, որ ունեն միջուկային զենք: Դա կլիներ իրական համաձայնագիր, ոչ թե երկկողմ խաղերը՝ ընդհանուր հարաբերությունների շրջագծում: Վիեննայի միջուկային բանակցությունները ձախողման դատապարտված են ոչ թե Չինաստանի, Ֆրանսիայի կամ Մեծ Բրիտանիայի մասնակցության-չմասնակցության պատճառով, այլ այն գիտակցության բացակայության, որ միջուկային զինաթափումը համամոլորակային թիվ 1 խնդիրն է, որի լուծման ժամանակ մի կողմ են դրվում միջպետական հարաբերությունների բոլոր տարաձայնությունները: Դա պիտի լինի համաձայնագրի հիմք, որ համաձայնագիրը գործի տևական ժամանակով ու մի քանի ամսից կամ տարուց կողմերից մեկը դուրս չգա՝ մյուսներին մեղադրելով համաձայնագիրը չկատարելու մեջ:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ