ՆԱ ԽԱՂՈՒՄ Է ՄԵՆԱԿ

Այն, որ հայ-թուրքական զարգացումներին հայաստանյան ոչ մի ինստիտուտ` դիվանագիտական-քաղաքական-քարոզչական-վերլուծական, պատրաստ չէր, ակնհայտ է: Էլ չենք ասում հակառակ գործընթացի մասին, երբ պատրաստներն էլ սկսեցին քաղաքական կոնյունկտուրայի ենթարկել այդքան կարևոր ազգային-պետական հարցը: Այո, նկատի ունենք ՀԱԿ-ին, որը հայտնի արջի նման «մեղրի» ու լեգիտիմության մասին «երգում ու երգում» է, երբ իրականում հայ-թուրքական հարցը նրա օրակարգի «ալֆա-օմեգաներից» է:
Եվ երբ Ռոբերտ Քոչարյանը 2008-ի նախագահական ընտրությունների օրերին խփում էր «քիրվայական» իր հայտնի մեխերը, ցանկանում մի հարվածով երկու «մեյիդ» փռել, Սերժ Սարգսյանին հասկացնել, որ չի կարելի անել նման բան (ով-ով` Քոչարյանը շատ լավ գիտեր, թե նախագահ ընտրվելու դեպքում ինչ քայլերի է գնալու Սարգսյանը` հայ-թուրքականի հաշվով), երկրորդ հարվածով էլ փորձում էր «ջնջել» Լևոնենց` օգտագործելով հայ ժողովրդի չհաղթահարված բարդույթները:
Ինչո՞ւ ենք այս մասին խոսում. այն պարզ պատճառով, որ այսօր իր սկսած խաղում Սերժ Սարգսյանը մենակ է, շուրջը եղած թիմերը, ինստիտուտները չեն կարողանում տեղի ունեցողին համաքայլ ընթանալ` նախ և առաջ կարծրատիպերը սեփական գործունեությունում չհաղթահարելու պատճառով (ի դեպ, մի խոր նրբություն էլ կա. Սերժ Սարգսյանն այս խաղի մեջ է «գլխով» և ոչ գենեսիզով-ներքին բջիջներով, ինչն էլ իր արտածումն է գտնում նրան սպասարկող ինստիտուտների վարքագծում): Երբ կարելի էր գտնել բանաձևը, թե ինչպես ընդդիմության ինտելեկտուալ-պատրաստի պոտենցիան օգտագործել (տեսանելի է, չէ՞, համ էլ` հայտնի, որ ՀԱԿ-ի առջև այս փուլում փակ են միջազգային ուժային բոլոր կենտրոնների դռները, որպեսզի ՀԱԿ-ը պրոցեսին չխանգարի), ուստի, կարելի էր և պետք էր «ներսի» դուռը բացել նրանց առաջ` հաճելին օգտակարի հետ համակցելով: Չկար և չկա նման գիտակցում։
Իսկ երբ դիտարկում ես թրքական խաղը, այնտեղ դերակատարումներն այնքան բազմակոմբինացիա ու գրագետ են, որ արժանին պետք է մատուցել թրքական դիվանագիտությանը։ Գյուլը «աղավնու» կերպարի մեջ է, Էրդողանը` հարձակվող արծվի: Իսկ Դավուդօղլուն «աքլոր» է, նա «փայ» է մտնում բոլորի խաղի մեջ: Խորհրդարանում քրդամետ «Ժողովրդավարական հասարակություն» կուսակցության պատգամավոր Սելահեթին Դեմիրթաշը խոսում է 15 թվին թուրքերի իրագործածի մասին, ընդդիմադիրները լքում են դահլիճը... և այդպես շարունակ:
Մեզ մոտ մի քիչ «պլանավորված» գործում է դաշնակցությունը, և լավ է, որ 301 հոդվածին համարժեք օրենք են ուզում նրանք, լավ է, որ «Ժառանգությունը» Արցախի միացում է ուզում, բայց այդ ամենն այնքան «անտաղանդ» է արվում, որպես խաղի բաղկացուցիչ, որ մտածում ես` խաղի ինչ-որ պահից սրանք, մեկ էլ տեսար, Ռուսաստանի կամ Քոչարյանի «տակ» մտան:
Ինչ վերաբերում է հայոց վերին էշելոններում դերաբաշխությանը, ապա նման բան մեզանում ընդհանրապես` չիք։ Վարչապետը նույնն է ասում, ինչ նախագահը, ԱԺ խոսնակն ամենա-ամենասկզբում մի կեսբերան ասաց` հա, բա ո՞նց, պառլամենտը կանի վավերացում, էլ չի խոսել` «լռություն է` խորունկ-խորհրդավոր»: Դե, Նալբանդյանն էլ միայն մեկ անգամ ելավ ու «խարակտեր» ցույց տվեց։ Ցյուրիխում։ Երեք ժամ շարունակ չէր ստորագրում արձանագրություններն ու` պըրծ: Խաղ չկա։ ՈՒղղագիծ ինչ-որ բան է:
Չեն տիրաժավորում, ինչպես կասեր Հրանտը, «փողոցում թափված վեպերը»` նույնպես: Ասենք, Ադրբեջանում պետական մակարդակի հասցված` ա) թրքական դրոշների հավաքման (և դա` նույն օրը Գյուլ-Ալիև հեռախոսազրույցի-փոխպայմանավորվածությունների ֆոնին), բ) Թուրքիա «ուղարկվող» գազի թանկացման, գ) Ադրբեջանում գործող թրքական կամպանիաներում սկսված ստուգումների և, վերջապես` դ) ազգությամբ թուրքերին պարտադրանքի` առ այն, որ կա՛մ դեմ դուրս գան Թուրքիո իրականացրած քաղաքականությանը և բողոք բարձրացնեն, կա՛մ լքեն Ադրբեջանը։
Երբ կա փայլուն առիթ` փայլուն «ցուցանմուշներով», ցուցանելու համայն աշխարհին, միջազգային հանրությանը` ադրբեջանական անհանդուրժողականությունն ու ճչացող այլատյացությունը, ինչը, ի դեպ, դրսևորվում է յուրայինի, մեծ եղբոր, հարազատի նկատմամբ։ Բա էլ ինչպե՞ս կարող է Ադրբեջանը խոսել այլ ազգի` հայի հետ համատեղ ապրելու, «ինքնության ամենաբարձր ձևի` ինքնավարության ապահովման մասին»։
Կարմեն ԴԱՎԹՅԱՆ

Մեկնաբանություններ