«ԱՄԵՆԱՄԵԾ ԽՆԴԻՐԸ ԲԺՇԿԻ ՀԱՆԴԵՊ ՀԱՎԱՏ ԵՎ ՎՍՏԱՀՈՒԹՅՈՒՆ ՉՈՒՆԵՆԱԼՆ Է»

1920-ին Ֆրանսիայում ստեղծված Հայ բժշկական միությանը 1975-ին փոխարինել է Ֆրանսահայ բժիշկների միությունը (ՅՈՒՄԱՖ), որի գործառույթները 1988-ի Սպիտակի երկրաշարժից հետո արմատապես փոխվել են` պարբերական բարեգործական այցեր հայրենիք` գրեթե ամեն ամիս` մասնագիտական տարբեր խմբերով, միլիոնավոր դոլարների օգնություն: Նշեմ միայն, որ նրանց միջոցներով Սպիտակում կառուցվել և ցայսօր որբ երեխաների համար անվճար գործում է համաբուժարանը, իսկ նոյեմբերի 12-ին Վանաձորում կբացվի ատամնաբուժական շարժական կենտրոնը, որը դպրոցահասակ երեխաներին և ծերերին կսպասարկի ողջ հանրապետության տարածքում. բժիշկներին վարձատրելու է միությունը:
Օրերս կրկին հայրենիքում էր ֆրանսահայ բժիշկների հերթական խումբը՝ ՆՈՐԲԵՐ ԱՎԵՏՅԱՆ, ՄԻՇԵԼ ԴԵՐՎԻՇՅԱՆ, ՍԵՐԺ ՍԻՄՈՆՅԱՆ: Այսօր «Իրատես de facto»-ի հյուրը ՆՈՐԲԵՐ ԱՎԵՏՅԱՆՆ է:
Մեր հայրենակիցը Փարիզում ուռուցքաբանական սեփական հիվանդանոց ունի և բարձրակարգ ուռուցքաբանի ու քիմիաթերապևտի համարում (ըստ տեղեկությունների՝ Ֆրանսիայի կառավարության անդամների մեծ մասը ձգտում է առողջական հարցերով հենց նրան դիմել): Արդեն տասը տարի է` տարվա մեջ մի քանի անգամ այցելում է հայրենիք` ամեն անգամ սպասարկելով շուրջ 120 հիվանդի, որոնց մի մասը, ի դեպ, նախընտրում է հետագայում բուժումը շարունակել նրա մոտ՝ Փարիզում: Ծնունդով պոլիսցի, արմատներով էրզրումցի Նորբեր Ավետյանը, որ փայլուն տիրապետում է արևմտահայերենին, ասում է, որ իր երեխաները նույնպես խոսում են հայերեն և հպարտ են իրենց ազգային պատկանելությամբ: Նաև կեսկատակ նշում է` հայաստանցի հիվանդները ևս թույլ չեն տալիս մոռանալ հայերենը:
Նորբեր Ավետյանը նշում է, որ ՀՀ-ում ահռելի թիվ են կազմում կրծքի, հաստ աղիքի և թոքի ուռուցքով հիվանդությունները, և, որ ամենաահավորն է, դրանք շատ են երիտասարդացել: Նրա կարծիքով` մեր բժշկությունը մնացել է 80-ականների մակարդակին: Արդեն 4-5 տարի է՝ ջանում են այստեղ ուռուցքաբանական կենտրոն հիմնադրել՝ եվրոպական չափանիշներով ու բուժման մեթոդներով: «Պարապ տեղը օպերացիա, պարապ տեղը քիմիա ընելը նորմալ չէ»,- ասում է ֆրանսահայ հանրահայտ բժիշկը։ Նրան չի գոհացնում հատկապես հայաստանյան քիմիաթերապիայի մակարդակը: Ըստ նրա` ՀՀ-ում ընդունված է քիմիան ներարկել 3 ամիսը մեկ անգամ, մեկ օրում, որն արդյունավետ չէ. քիմիան պետք է ներարկել ոչ թե մեկ, այլ 2 օրում և առնվազն 2-3 շաբաթը մեկ: Լավ քիմիաթերապիայի գաղտնիքը նրա ճիշտ չափաբաժնի և տրվող դեղորայքի մեջ է: Նաև ճիշտ է համարում ուռուցքի օջախը քիմիաթերապիայով նախ փոքրացնելը, ապա նոր միայն վիրահատելը: Եթե հաջողվի բացել այդ կենտրոնը, վստահ է` յուրաքանչյուր հայ բժիշկ հնարավորություն կունենա սովորելու համաշխարհային բժշկության նորագույն մեթոդները:
Մտահոգիչ է, անշուշտ, մեր երկրում բժշկական նորագույն սարքավորումների բացակայությունը: Խոսքը, Միքայելյանի անվան վիրաբուժության ինստիտուտի մասին չէ, որտեղ նրանք ներդրել են հնարավորը և իրենց գործնական աշխատանքներն էլ հիմնականում կազմակերպում են այնտեղ` տեղի բժիշկներին փոխանցելով իրենց գիտելիքներն ու փորձը: Անչափ կարևորում է նորագույն սկաների ներդնումը հանրապետությունում, որը հնարավորություն կտա տեսնելու քաղցկեղի բոլոր օջախները ողջ մարմնում և ուռուցքային բջիջներն ու լինֆոնիդները` շարժման մեջ, մինչդեռ մեզ մոտ հնարավոր է տեսնել դրանք միայն անշարժ վիճակում:
Նորբեր Ավետյանը խոստովանում է, որ ոչ միշտ և ոչ բոլոր բժիշկներն են իրենց կարծիքները գրկաբաց ընդունում կամ համաձայնում դրանց, քանի որ շատ տարբեր են տեսակետները:
Այնուամենայնիվ, թիվ մեկ խնդիրը հայաստանյան բժշկության մեջ նա համարում է հիվանդի նկատմամբ ճիշտ վարվելակերպի բացակայությունը և բժշկի հանդեպ հիվանդի անվստահությունը. «Առաջինը էթիկան է, երկրորդը` ֆինանսական խնդիրը»: Ցանկությունն է` հայրենիքում տեսնել զարգացած բժշկություն, որ հնարավոր լինի ճիշտ և միանման ախտորոշում տալ միևնույն հետազոտությանը. «Մեծ խնդիր է սա. ախտորոշում չեն կըրնա ընել»: Պետք է հաշվի առնել նաև հիվանդի կարծիքը. «Ֆրանսա էլ մի ժամանակ բժիշկները կկարծեին, թե Աստված են: Հիմա Աստված չեն: Մեկ մարդ հիմա չի կըրնա ըսել, որ ասիկա ասիկա է, ասանկ պիտի ընենք. 4-5 բժիշկ պիտի ըլլա, որ միասին խոսին և հասկնան։ Դոկտորները կկարծին, թե հիվանդները չեն խորհիր. սխալ է, հիվանդներն էլ շատ լավ կխորհին իրենց բուժման համար: Հիվանդ կա, որ դոկտորեն լավ կխորհի»:
Նվարդ ԲՈՐՅԱՆ

Մեկնաբանություններ