Հա­յաս­տա­նյան հու­շար­ձան­նե­րի պահ­պա­նու­թյան, վե­րա­կան­գն­ման աշ­խա­տանք­ներն ինչ­պե՞ս են ըն­թա­նում այս դժ­վա­րին տա­րում, ե­թե հաշ­վի առ­նենք, նախ, ար­տա­կարգ ի­րա­վի­ճա­կը՝ հա­մա­վա­րա­կով պայ­մա­նա­վոր­ված, այ­նու­հետև՝ ռազ­մա­կան դրու­թյու­նը։ Թե­մա­յի շուրջ ման­րա­մաս­ներ է ներ­կա­յաց­նում ՀՀ ԿԳՄՍՆ պատ­մու­թյան և մշա­կույ­թի հու­շար­ձան­նե­րի պահ­պա­նու­թյան վար­չու­թյան պետ ՀԱՐՈՒ­ԹՅՈՒՆ ՎԱ­ՆՅԱ­ՆԸ։

Հա­յաս­տա­նի նե­րու­ժը, Թուր­քիա­յի նկր­տում­նե­րը, ար­վես­տի ուժն ու քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը։ Այս թե­մա­նե­րի շուրջ է մեր զրույ­ցը ֆրան­սաբ­նակ հան­րա­հայտ տե­նոր ՌՈՒԲԵՆ ԷԼ­ԲԱ­ԿՅԱ­ՆԻ հետ։

«Լու­սա­բաց» հրա­տա­րակ­չու­թյու­նը տպագ­րու­թյան է պատ­րաս­տում լի­բա­նա­նա­հայ բա­նաս­տեղծ ՊԵՏ­ՐՈՍ ՀԵ­ՐՅԱ­ՆԻ (Պե­տիկ Հեր­կե­լյան, 1954-1987 թթ.) ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյուն­նե­րի ժո­ղո­վա­ծուն` աշ­խա­տա­սի­րու­թյամբ Ա­ԼԵՔ­ՍԱՆԴՐ ԹՈՓ­ՉՅԱ­ՆԻ: Ըն­թեր­ցո­ղի ու­շադ­րու­թյանն ենք ներ­կա­յաց­նում գրա­կա­նա­գե­տի մտո­րում­նե­րը վա­ղա­մե­ռիկ բա­նաս­տեղ­ծի ու նրա աշ­խար­հի մա­սին:

Սե­բաս­տիա­յի հայ բնակ­չու­թյա­նը կո­տո­րե­լով, մնա­ցա­ծին էլ աք­սո­րե­լով, յա­թա­ղա­նը մի փոքր բթա­ցավ։ (Գե­նե­տիկ խաշ­նա­րա­ծը ժա­մա­նա­կին բռ­նա­զավ­թե­լով Հայ­կա­կան լեռ­նաշ­խար­հը մինչև իր թա­րա­խա­պա­լար ոսկ­րա­ծու­ծի վեր­ջին հյու­լեն ու մինչև դարչ­նա­գույն ա­րյան կա­թի­լը վեր­ջին պա­րուր­վում էր դժո­խա­յին նա­խան­ձով, նրա ա­ռաջ ամ­րոց­ներ էին հառ­նում և տա­ճար­ներ էին խո­յա­նում, խո­յա­կա­շեն ու գմ­բե­թա­զարդ քա­ղաք­ներն էին խո­չըն­դո­տում սև և կար­միր, բր­դա­տու և մսա­տու ոչ­խա­րա­հո­տի խա­ղաղ ա­ռա­ջըն­թա­ցը։

«Ի­րա­տե­սի» հյու­րը գրող, հրա­պա­րա­կա­խոս ՆԱ­ՆԵՆ է:

Սուրբ Ա­մե­նափր­կիչ մայր տա­ճա­րը կա­ռուց­վել է Շու­շիի բար­ձուն­քին՝ հզոր, ամ­րա­կուռ, հո­յա­կերտ։ Թշ­նա­մի­ներն այն քան­դե­լու բա­զում փոր­ձեր են ա­րել, բայց ա­պար­դյուն։ Տա­ճա­րի հիմ­նա­կան պաշտ­պա­նիչ ու­ժը մե­տա­ղա­կուռ գա­մերն են, ո­րոն­ցով մար­մա­րյա քա­րերն ա­գուց­ված են ի­րար, նույն կերպ՝ նաև աս­տի­ճան­նե­րը։

Հա­րյուր եր­կու տա­րի ա­ռաջ, ճիշտ հոկ­տեմ­բե­րյան այս օ­րե­րին, զեն­քի ձայ­նե­րից դղր­դում ու դո­ղում էին Սյու­նյաց սա­րերն ու ձո­րե­րը: Ա­րյու­նա­լի կռիվ­նե­րի աս­պա­րեզ էր դար­ձել լեռ­նաշ­խար­հը:

Արդեն 3 շաբաթից ավելի է, ինչ Վ․ Համբարձումյանի անվան Բյուրականի աստղադիտարանն իր հյուրատանն է հյուրընկալել Արցախից եկած մեր հայրենակիցներին, հիմնականում՝ երեխաներ, ինչպես նաև նրանց խնամող մայրեր, տատիկներ և պապիկներ։

Հոլիվուդյան աստղ, «Ավրորա» մրցանակի Ընտրող հանձնաժողովի պատվավոր համանախագահ Ջորջ Քլունին տեսաուղերձով աջակցություն է հայտնել հայ ժողովրդին՝ նշելով, որ աղոթում են խաղաղության հաստատման համար:

1947-ին Ե­գիպ­տո­սի Ա­լեք­սանդ­րիա քա­ղա­քից հայ­րե­նա­դարձ­ված Անդ­րա­նիկ Քո­չա­րը Հայաս­տա­նում հիմք դրեց գե­ղար­վես­տա­կան լու­սան­կար­չու­թյան: Հայ­րե­նիք գա­լուց մեկ տա­րի անց Երևա­նում բա­ցեց իր ա­ռա­ջին ան­հա­տա­կան ցու­ցա­հան­դե­սը: