Մոսկվայից նորից ահարկու ձայն լսվեց. «Հավաքում ենք հողերը»։ Այս անգամ, կարծես, ավելի ռազմաշունչ։ Եվ նախկին խորհրդային տարածությունում սկսվել է մի նյարդային ու բավական քաոսային իրարանցում` թե՛ կրեմլյան այրերին նեղացնելն է վախեցնում, թե՛ չէր խանգարի անձնական շահեր հետապնդել։ Եվ այդ իրարանցումն ինձ հիշեցրեց մի հին ու շատ ուսանելի առակ. «Ջրի պռնկով, ոսկորը բերանն առած, մի շուն էր վազում։ Հանկարծ իր արտացոլանքում տեսնում է «մի ուրիշ շուն»` էլի ոսկորը բերանին։ Ընդ որում, կարծես, ավելի մեծ ու համով։ Առանց երկար մտածելու, շունը բերանի ոսկորը գցում է ջուրն ու նետվում հրապուրիչ խայծի հետևից»։

Ադրբեջանի հետ ԱՄՆ-ի և Թուրքիայի հարաբերությունները զարգանում են շատ բարդ պայմաններում, երբ Ադրբեջանը ոչ մի ուղղությամբ չի կարող հասնել անվտանգության խնդիրների լուծման: Ադրբեջանը, ինչպես Հարավային Կովկասի մյուս պետությունները, ներկա պայմաններում լիովին ինքնաբավ չէ պաշտպանության և անվտանգության ոլորտում:

Իտալիայից նոր վերադարձած ընկերս, որ քանիցս եղել է ոչ միայն Հավերժական քաղաքում, այլև մյուս քաղաքներում, անթաքույց հրճվանքով պատմում էր իր ուղևորության մանրամասները` անփոփոխ հիացմունքով խոսելով ոչ միայն Հռոմի, այլև ամբողջ երկրի անխախտ ձգողականության, իտալացիների հմայքի ու այլ առեղծվածների մասին, որ պահպանում է Իտալիան հազարամյակների միջով: Իսկ երբ խոսակցությունը կամաց փոխադրվեց Հայաստան` իր համար էլ աննկատ նրա մրսածությունից մի քիչ խզված ձայնի մեջ մարեց ծովի, արևի, քամու ու կեսարների երկրի հարուցած բերկրանքը:

Ինչ հմայքներ ունեն 2013-ի նախագահական ընտրությունները նախորդների համեմատ: Հմայք առաջին. որքան էլ պարադոքսալ, այն կառուցված է ոչ թե «արծիվներ» և «բազեներ», հարված-հակահարված, ասիա-արաբական` «պայքար-պայքար մինչև վերջ» թեզի, այլ արևմտյան մյուս փիլիսոփայության վրա, երբ մրցակցությունը պետք է «կայանա» ցիվիլ, կարելի է ասել` նույնիսկ «գեղեցիկ» մշակութաբանության վրա։

Երևի Ադրբեջանի մեր հարևանները, այդ թվում` նրա «փայլուն կրթություն ստացած» ղեկավարը, երբեք չեն լսել հին ու քննություն բռնած ասույթը. «Ինքնահավանությունը կատարելության գլխավոր թշնամին է»: Համենայն դեպս, Գաբալայի ռադիոտեղորոշման կայանի (ՌՏԿ) շահագործման շուրջ ամբողջ տասնամյա բանակցային մարաթոնը, չափազանց բարձր գներն ու բազարային սակարկությունը` «մենք ձեզ` կայանը, դուք մեզ` Ղարաբաղը», հանգեցրին այն բանին, որ Ռուսաստանն ու Ադրբեջանն այդպես էլ չկարողացան համաձայնության գալ վարձակալության համաձայնագրի երկարացման պայմանների շուրջ:

Ամերիկյան կանխատեսումներում ավելի ու ավելի համառորեն են առկայծում այն պնդումները, որ 21-րդ դարում Մերձավոր Արևելքում առաջատար քաղաքական դերակատար են դառնալու քրդերը կամ, ավելի ճիշտ, քրդական ազգային շարժումը, որն, անտարակույս, կհանգեցնի քրդական պետության ստեղծման:

«Այն, ինչ պարզ է, հեշտ հասանելի է, այն, ինչ հեշտ հասանելի է, անարգվում է, իսկ այն, ինչ անարգվում է, հեշտությամբ ուրացվում է»: Սու Սյունն է ասել չինական «Փոփոխությունների մեծ գրքի» մասին: Ընդունեք, որ մեզնից յուրաքանչյուրը կարող էր ասել, նվազագույնը` ասվածի հետ համաձայնել: Բայց մենք ապրում ենք մեր ինքնաբերաբար գլորվող կյանքը և պատրաստ ենք հեշտությամբ ուրանալու և անարգելու ոչ միայն հեշտն ու պարզը, այլև այն, ինչ չենք հասկանում ու չենք փոխում: Մենք մոռացել ենք անվանելու անհրաժեշտությունը, որ պահանջում է մտածել: Իսկ չինացիները` ոչ:

Քաղաքական զարգացումների կենտրոնն ու ինտրիգը իշխանական դաշտից մեծ գաղթ է ապրել դեպի ընդդիմադիր դաշտ: Տեր-Պետրոսյանի հեռացումը էնպես է շարժել այնտեղի ճահիճը, որ «հարյուր տարվա մենությունից» հետո բոլոր խնդիրները աչքառ են ելել: Լևոնի գնալով ստացվել է շատ հին, բայց ծանոթ պատմություն. «Դու գնացիր ու ողջը տարար քեզ հետ, մենք ավերակացս ո՞նց թագավորենք»:

Այն, որ Օբամայի ու Մեդվեդևի «վերաբեռնումը» դատապարտված է ձախողման, վաղուց էր հայտնի: Այն, որ «սառը պատերազմ» բառակապակցությունը վաղուց զարդարում է երկու երկրների հարաբերությունների առավել հոռետեսական կանխատեսումները, նոր երևույթ չէ և բավական կայուն է: Բայց, ցանկացած պարագայում, Ռուսաստանի ու ԱՄՆ-ի ապագա փոխհարաբերությունների բացասական, թեև, այնուամենայնիվ, հուզական ու երևակայական գնահատականներից կոնկրետ քաղաքական միջոցառումների հուն անցնելը շատերի համար այնքան էլ հաճելի երևույթ չէր:

Իսրայելին ամենևին չի բավարարում միայն պաղեստինյան խնդրի կարգավորումը, այսինքն` միայն պաղեստինցիների հետ հարաբերությունների կարգավորումը: Եթե պաղեստինյան անկախ պետության ստեղծմամբ և ճանաչմամբ Երուսաղեմի հարցը բաց մնա, ապա դա կնշանակի տարածաշրջանային տևական առճակատում, ընդ որում, ոչ միայն հարևան արաբական երկրների հետ, այլև ամբողջ արաբական աշխարհի: Միաժամանակ, Իսրայելը չի ուզում, որ Երուսաղեմի նկատմամբ որևէ միջազգային վերահսկողություն լինի: