2010-ին կանխագուշակվել է 2020-ին ԱՄՆ-ի անկայունությունը

Այս տարվա իրադարձությունները, գուցե, անսպասելի են շատ ամերիկացիների համար, բայց մի գիտնական կանխատեսել է ընթացիկ քաղաքական, տնտեսական ու սոցիալական անկայունությունը դեռ 10 տարի առաջ՝ գրում է Ստեյսի Լիբերատորեն Daily Mail-ում:

Կոնեկտիկուտի համալսարանի գիտնական Պիտեր Տուրչինը 2010-ին հոդված է հրապարակել, որ անկայունությունը պիկին կհասնի 2020-ին: Հիմա՝ 2020-ին, Տուրչինը վերանայել է իր աշխատանքը և համոզվել, որ իր թվարկած միտումները խորացել են 2010-ից հետո, երբ ԱՄՆ-ը հասել էր 1960-ականների ավարտին համարժեք մակարդակին: 2010-ին գրած «Քաղաքական անկայունությունը կարող է դառնալ առաջիկա տասնամյակների գործոններից մեկը» հոդվածում Տուրչինը նշում է, որ «մարդկային բարդ հասարակությունները ենթակա են պարբերական և կանխատեսելի քաղաքական անկայունության ալիքների»:

«ԱՄՆ-ում դիտարկվում է ստագնացիա կամ ռեալ եկամուտների նվազում, հարուստների ու աղքատների միջև խզման աճ, գիտական կոչումներով երիտասարդ շրջանավարտների չափազանց մեծ թիվ և պետական պարտքի մեծացում: Այս, թվում է, տարբերակված սոցիալական ցուցանիշները իրականում դինամիկ կապված են իրար,-պնդում է նա: - Նրանք բոլորը վերապրել են 1970-ականների շրջադարձային պահերը: Պատմականորեն այդ ցուցանիշները հիմնական ինդիկատորն են եղել սկսվող քաղաքական անկայունության»: Նա բացատրում է, որ անկայունության այս բոլոր տարրերը կամ միտումները ԱՄՆ-ում պատմականորեն պիկին են հասնում ամեն 50 տարին մեկ՝ 1870-ին, 1920-ին և 1970-ին: Այնուհանդերձ՝ Տուրչինը նշում է, որ թեպետ հորիզոնում ցնցումներ են երևում, պատմությունը վկայում է, որ հասարակությունն անցյալում գտել է ցնցումներից խուսափելու միջոցներ: Նա հիշեցնում է, որ հարկային դրույքներն առավել պրոգրեսիվ են դառնում, որ ձգտեն տնտեսական հավասարության և լուծեն պետական աճող պարտքի խնդիրը: Կարևոր է կրթության համակարգի սահմանափակումը, որ էկոնոմիկան չծանրաբեռնվի աշխատանք որոնող երիտասարդ շրջանավարտներով: «Գիտական կոչումներով երիտասարդների ավելցուկը անցյալում անկայունության գլխավոր պատճառներից մեկն էր»՝ ասում է Տուրչինը: Նա ԱՄՆ-ում վերջին ժամանակների իրադարձությունների ու 2010-ի կանխատեսումների մասին գրել է իր բլոգում: Իր կանխատեսումը նա հիմնավորում է քանակային մոդելով, որտեղ հավաքվում են անկայունության հիմնական կառուցվածքային գործոնները՝ տնտեսական աղքատացում, մրցակցություն էլիտայի ներսում և պետության աշխատունակություն: Հետո նա վերաձևակերպել է այդ գործոնները քաղաքական ստրեսների դասիչի (Political Stress Index), որ ցույց է տվել 2010-ից սկսած բարձրացող կորը: Տուրչինն ու նրա գործընկերը վերանայել են 2010-ին արված կանխատեսումը այս ամսվա սկզբին, որ համեմատեն ընթացիկ իրադարձությունների, բողոքների, անկարգությունների հետ ու պարզել են, որ համարյա բոլոր միտումները խորացել են 2010-ից հետո: Տվյալները վկայում են, որ ԱՄՆ-ում անայունության նման ալիք է եղել ու պիկին է հասել 1960-ականների վերջին: «Մենք եզրակացրինք, որ ցավոք, իմ 2010-ին արած կանխատեսումը ճիշտ է»՝ գրում է Տուրչինը:

Ի՞նչ է դա նշանակում բողոքների ու անկարգությունների ներկա ալիքի համար: Այդ դինամիկ գործընթացների բնույթն այնպիսին է, որ կարող է անկում ապրել կամ սրվել, հնարավոր է ցանկացած ելք: «Նույնիսկ եթե կայծը ընկել է վառելիքի մեջ, կարող է մարել, բայց կարող է և հրդեհ բռնկվել»՝ ընդգծել է նա:
Ստեյսի Լիբերատորե, Daily Mail

Հ.Գ. Ծովի տեղատվությունների ու մակընթացությունների օրենքով է ապրում և հասարակությունը, և այդ օրենքները ոչ միայն բնությանն են, որ պրոյեկտվում են հասարակության վրա, այլև՝ տիեզերքինը: 50 տարվա մեջ կուտակվում են բավականաչափ լիցքեր՝ պայթյունի համար, խնդիրը վառիչ կամ կրակմարիչ ունենալն է՝ նայած ո՞վ է ղեկավարում ու ու՞ր է գերադասում տանել հասարակությանը՝ դեպի կոորդինատների 00 կե՞տ, թե՞՝ զարգացում: ԱՄՆ-ը աշխարհի միակ երկիրը չէ, բոլոր երկրներն էլ անցնում են այդ ցիկլով, որոշ դեպքերում 50, որոշ դեպքերում 70 կամ 30 տարի: Խնդիրը ոչ թե ժամկետն է, այլ՝ երևույթը: Երևույթ, որ գործում է նաև Հայաստանում: Պարզապես մենք չունենք մեր Պիտեր Տուրչինը, որ դասիչներով հաշվարկի ու ժամկետներ նշի, առավելևս անվանի ու բնորոշի:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ