ա) 2014 թ. Աֆղանստանից արևմտյան կոալիցիան հանում է իր զորքերը: Ո՞Ւր է տանելու: Որոշ դիտարկումներով՝ չի բացառվում՝ մասամբ Ադրբեջան, մասամբ` Միջին Ասիա: Արդեն գլխի ընկա՞ք Բիրյուլևոյի ողջ «մեխանիզմը». ադրբեջանցին ձերբակալված է` ի տես համայն աշխարհի, Տաջիկստանի և ՈՒզբեկստանի էմիգրանտների համար Ռուսաստանը «փակվում» է:

Ինչպե՞ս է վարվում ԱՄՆ-ը Սիրիայի հետ։ Ի՞նչ իրավիճակ է։ Կարող եմ նույնիսկ ավելի սրել հարցը` կհարձակվի՞, արդյոք, ԱՄՆ-ը Սիրիայի վրա։ Կարծում եմ` կհարձակվի, որովհետև հայտնվել է որոշակի աշխարհաքաղաքական տրամաբանության տիրույթում, որից խույս տալ չի կարող, հնարավոր տարբերակ չունի։

Երբ «Ազատություն» ռադիոկայանի հայկական ծրագրերի տնօրեն Հրայր Թամրազյանը Զարուհի Փոստանջյանի դստերը՝ Լուսինեին, մոր հետ զրույցի ավարտին հարց ուղղեց, թե արդյոք սպասո՞ւմ էր, որ Զարուհին այդպիսի հարց կտա Սերժ Սարգսյանին, աղջնակը միանշանակ պատասխանեց, թե, անշուշտ սպասում էր Զարուհի Փոստանջյանից լսել հենց այդ կարգի հարցապնդումներ:

Երբ Դելիի մերձակա Ակշարդամ տաճարում հնդկական 186 (թիվը ստույգ չեմ հիշում) աստվածների արձաններն էի ուսումնասիրում արիական հանդարտությամբ ու խորաթափանցությամբ` չշտապելով և չհապաղելով, մարդկանց ու կենդանիների, կանանց ու տղամարդկանց, կեսկանանց ու կեստղամարդկանց, կեսմարդկանց ու կեսկենդանիների գլխապտույտ բազմազանության մեջ տպավորվեց Շիվայի արձանը: Այնքան բնական, որ թվում էր` հիմա-հիմա կիջնի լոտոսի իր դիրքից ու կմիանա մեզ, սև, կապույտ, կանաչ, գորշ մեր աչքերի անխախտ հիացական հայացքից հոգնած, բայց` հպարտ:

Մաքսային միությանը Հայաստանի անդամակցության հարցը շարունակում է մնալ ներքաղաքական բանավեճի կարևորագույն առարկաներից մեկը: Սեպտեմբերի 3-ին նախագահ Սերժ Սարգսյանի հայտարարությունը միայն չտեղեկացված կամ գործընթացների տրամաբանությանը ոչ այնքան լավ ծանոթ գործիչների համար կարող էր «պարզ երկնքում ամպրոպի» արդյունք ունենալ, քանզի ի սկզբանե պարզ էր, որ Հայաստանը, ունենալով անվտանգության չլուծված խնդիրներ, Արևմուտքի հետ կսերտացնի հարաբերություններն այնքանով, որքանով չի հակասի ռուսական տարածաշրջանային շահերին: Հուզականությունն ու սպասումները դնելով մի կողմ, այնուամենայնիվ, պետք է նշել, որ Հայաստանը կարողացավ պահպանել աշխարհաքաղաքական ստատուս քվոն և հնարավորություն ունի նոր որակի հարաբերություններ կառուցելու ինչպես ՌԴ-ի, այնպես էլ Արևմուտքի հետ:

Հիշողություն. Երբ բակի երեխաներով «կռիվ-կռիվ» էինք խաղում, «թշնամական» կողմն ինձ անվանում էր «ախպար»: Դա հետպատերազմյան, ժարգոնի տարածված արտահայտություններից էր, որը ծամոնի նման կպել էր 1947 թվականին ներգաղթած հայերին: Դժվարանում եմ ասել, այդ «ախպարն» էր ավելի գռեհիկ ու ականջ ծակող, քան այսօրվա բազարային «ապերոն», որն անվերջ օգտագործում են գրեթե բոլոր խավերի ներկայացուցիչները` հարուստ, թե աղքատ, ուսյալ, թե կիսագրագետ:

Ինտրիգը, թե ինչ տեղի կունենա նոյեմբերի 29-ի վիլնյուսյան գագաթնաժողովում, դեռ պահպանվում է ոչ միայն ՈՒկրաինա-Մոլդովա տանդեմի, այլև Հայաստանի մասով. Ռուսաստանը գեշ կնոջ նման` վարագույրի հետևից ակնդետ հետապնդում է` կստորագրի՞ Հայաստանը որևէ փաստաթուղթ, թե՞ ոչ: Մեր տեղեկություններով` մեկ շաբաթ առաջ ՀՀ վերնախավը ևս մեկ անգամ (ԱԽ նիստից հետո) քով քովի է եկել մաքսա-ասոցացման` «ճանապարհային» քարտեզի նրբերանգների «մասով», որովհետև ակնհայտ ցանկություն կա յուրոփյան և հայաստանյան կողմերի միջև ինչ-որ փաստաթուղթ (լինի հուշագիր, հայտարարություն` մինիմում, ասոցացման պայմանագիր քաղաքական բաղադրիչով` մաքսիմում) ստորագրելու:

1819 թ. սեպտեմբերի 14-ին Ռուսական կայսրության առանձին կովկասյան կորպուսի գլխավոր հրամանատար գեներալ Ա. Երմոլովի հրամանով գրոհի ենթարկվեց Թերեք գետի ափին գտնվող չեչենական ամենախոշոր գյուղերից մեկը։ Գրոհի ընթացքում Դադի-յուրտ գյուղը հողին հավասարեցվեց, բնակչությունը գրեթե լիովին ոչնչացվեց։ Գերված կանանց մի մասը (որոշ տվյալներով` 46 հոգի) Թերեք գետն անցնելիս ջուրը նետվեց` հետները տանելով ուղեկցորդներին։

Թեև քանակը միշտ չէ, որ որակ է ապահովում, սակայն ռուս քաղգործիչներն ու ամեն կարգի փորձագետները, ասես սրբազան հմայախոսք, չեն հոգնում շարունակ կրկնելուց. «Ահա կընդլայնենք աշխարհագրությունը, նոր միություններ կստեղծենք, քաղաքական առանցքներ կքաշենք, Ռուսաստանը կդառնա առանցքային դերակատար և, իհարկե, շատ լուրջ օգուտներ կքաղի»։

Վաղը կնշվի Երևանի 2795-ամյակը, ի թիվս այլևայլ իրողությունների` բոլորս նորից կհիշենք, որ Երևանը 29 տարով մեծ է Հռոմից: Հավերժական քաղաք Հռոմից, որ մայրաքաղաքն էր Հռոմեական կայսրության, որի գրպանից մանրադրամի պես թափված տարածքները հետո դարձան Եվրոպայի, Ասիայի, Աֆրիկայի անկախ պետություններ: Կհիշենք կեսօրին, երեկոյան կմոռանանք: Մինչև հաջորդ տարի: Իսկ հռոմեացիները չեն էլ հիշում, թե քանի տարեկան է իրենց քաղաքը, ոչ էլ հիշեցնում են. նրանք պահպանում են Հավերժական քաղաքը, ապրում են ու ապրեցնում են Տիբերի ափին յոթ բլուրների վրա երկվորյակներ Հռեմոսի ու Հռոմուլոսի կառուցած քաղաքը` վեստալուհիների ու Մարս աստծո որդիների, ու կերակրեցին փայտփորիկն ու գայլուհին: Վեստալուհիները ամուսնության իրավունք չունեին` մահվան սպառնալիքով, ուրեմն և մահապարտներ էին նրանց զավակները: Բայց ապրեցին ու քաղաքը կառուցվեց, և քաղաքն ինքը իր հազարամյակների պատմության վկայությունն է: