«ԳՐԵԹԵՐԹԸ» ԳՐԱԿԱՆ ՆՈՐ ՍԵՐՆԴԻ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ Է ՍՏԵՂԾՈՒՄ»

«Գրեթերթ» գրական գեղարվեստական պարբերականը 5 տարեկան է: Գլխավոր խմբագիրն արձակագիր, դրամատուրգ ԳՈՒՐԳԵՆ ԽԱՆՋՅԱՆՆ է: Այս տարիներին տպագրվել է մոտ 20 համար, թերթի էջերում հանդես է եկել 128 հեղինակ:
«Գրեթերթը» սերնդափոխություն իրականացրեց: Ցաքուցրիվ երիտասարդ ուժերին, որ կային գրական դաշտում և այնքան էլ տեղ չունեին ավագների կողքին (քանի որ կային փակ գրական տարածություններ, չէին տպագրվում հաճախակի), «Գրեթերթը» տվեց տպագրվելու տարածք և ինքնադրսևորվելու հնարավորություն»,- մեզ հետ զրույցում ասաց «Գրեթերթի» խմբագիր, ՀԳՄ երիտասարդական բաժանմունքի ղեկավար, գրաքննադատ ԱՐՔՄԵՆԻԿ ՆԻԿՈՂՈՍՅԱՆԸ` նշելով անուններ, որ աճել ու կայացել են «Գրեթերթի» շնորհիվ` Արամ Պաչյան, Հրաչյա Սարիբեկյան, Կարեն Անտաշյան, Նառա Վարդանյան, Աննա Դավթյան, գրաքննադատներ Հայկ Համբարձումյան, Վահրամ Դանիելյան և այլք: Նրա խոսքով` այսօր գրական դաշտում գրեթե չկան ստեղծագործող երիտասարդ գրողներ (չնչին բացառություններով), որ անցած չլինեն «Գրեթերթի» դպրոցը:
Սակայն «Գրեթերթը» չի կարող մշտապես նույն հեղինակներին տպագրել: Կա տարիքային ցենզ: Գրաքննադատը հույս հայտնեց, որ մի քանի տարի հետո ի հայտ կգան նոր անուններ, և կհաջողվի պահպանել այն բարձր մակարդակը, որ ստեղծել են գրեթերթցիները:
Հարկ է նշել, որ «Հայմամուլի» կրպակներում, երբ «Գրեթերթ» ես հարցնում, կրպակավաճառները նույնիսկ անունը չգիտեն: Հարց է առաջանում` թերթը չի՞ հասնում լայն զանգվածներին, թե՞ չի հետաքրքրում:
«Լայն զանգվածներին ընդհանրապես գրականությունը չի հետաքրքրում,- նկատեց Արքմենիկ Նիկողոսյանը:- Իսկ կրպակավաճառների անտեղյակությունը պայմանավորված է նրանով, որ թերթը տպագրվում է երեք-չորս ամիսը մեկ, բացի այդ, գուցե ընկալելի չէ կրպակավաճառներին»:
Պետք է նշել, որ երիտասարդ գրողների ճանաչումն ավելի շատ համացանցն է ապահովում: Չժխտելով դա` գրականագետ ՀԱՍՄԻԿ ՀԱԿՈԲՅԱՆԸ, այնուամենայնիվ, նկատեց, որ թերթում տպագրված երիտասարդ գրողի հեղինակությունն ավելի բարձր է, որովհետև «Գրեթերթը» գրական սերնդի գրականություն է ստեղծում: «Իսկ գրական շրջանակն այնքան է, որքան վաճառվում է թերթը,- ասաց նա։- Դա միայն «Գրեթերթի» խնդիրը չէ, մենք ողջ գրական դաշտի ընդլայնման խնդիր ունենք»:
Իսկ հաջողվո՞ւմ է երիտասարդական պարբերականին զերծ մնալ «թայֆայականությունից»: Բանաստեղծ, թարգմանիչ ԷԴՈՒԱՐԴ ՀԱՐԵՆՑԻ կարծիքով` փորձում են զերծ լինել, ինչն այնքան էլ տեսանելի չէ կողքից: «Համենայն դեպս, հենց այսօր «թայֆայականություն» չի կարող լինել «Գրեթերթում»,- ասաց նա:- Ավելին ասեմ, այսօր «Գրեթերթը» «թայֆայականություն» կարող է թվալ այնքան, որքան այդպիսին կարող էին լինել «Գարունը»` իր լավագույն ժամանակներում, կամ 60-70-ականների սերունդը, ինչի մասին, սակայն, նույնիսկ մտածելն արդեն ծիծաղելի է»:
Երիտասարդ բանաստեղծը խոսեց նաև նորամուծություների հետ գրականություն ներխուժող գռեհկաբանության մասին: Մեր արվեստագետներից մեկն ասում էր. «Ազատությունից գռեհկաբանություն մեկ քայլ չէ, անդունդ է»: Էդուարդ Հարենցը լրացնում է. «Ես կասեի` գռեհկաբանությունն ինքն է հենց նույն անդունդը: Երբեք էլ չի հաջողվի այդ սահմանը պահել: Իհարկե, ոմանց համար դա PR-ի ձև է, ինչից ելնելով էլ` գուցե և անհրաժեշտ է հույս ունենալ, թե անդունդը գլորվելով ողջ կմնաս: Որովհետև ազատամտությունն անդունդը չի ընկալում. նա թռչում է անդունդի վրայով»:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Մեկնաբանություններ