Մի ծնվեք ու չմեռնեք
17.01.2020 | 00:32
Համբերությունը սքանչելի հատկություն է, որ օգնում է ճիշտ որոշումներ կայացնել, բայց ինչ-որ պահից համբերությունը վերածվում է համակերպումի ու դառնում դավաճանություն: Ե՞րբ կգա պահը, որ մեզնից յուրաքանչյուրը ինքնաբուխ, առանց աջ ու ահյակ նայելու, ոչ թե մտքում, այլ բարձրաձայն ճչա՝ հերիք է: Ձեզ պահեք ձեր գավառական բթամտությունը: Չի գա, քանի դեռ ձեր մեծ մասը կարծում է, որ երկրում ինչ անհեթեթություն լինում է, մեղավորը նախարարը կամ նորանշանակ պաշտոնյան է, բայց ոչ ՎԱՐՉԱՊԵՏԸ, որովհետև Նիկոլը մեզ փրկեց: Ինչի՞ց փրկեց:
Սկսվեց «Մերժիր Սերժին»-ով, հետո «Սերժը» դարձավ մեր կյանքի ավելի մեծ մասը, քան իր իշխանության 10 տարիներին. ամեն պահ մեզ խրում են «նախորդ հանցավոր ռեժիմի» խրամատն ու ստիպում օրը 24 ժամ ՀԻՇԵԼ: Մեզ օրը 24 ժամ տանում են ԱՆՑՅԱԼ, մեզնից խլում են ԱՅՍՕՐԸ, ու ձևավորում են ԱՊԱԳԱ, որտեղ իրենք են լինելու այսօրվա «ՍԵՐԺԸ»: Իսկ դա մեզ պետք չէ: Որոշումները կայացնում են՝ առանց կատարման պայմաններ ստեղծելու ու քաոսի մեջ խրում մարդկանց՝ առանց բացառության բոլոր ոլորտներում: Կառավարման անընդունակությունը ներկայացնում են բարեփոխում ու սպասում, որ երախտագիտությունից հալվենք, ապշում են, որ չենք ընկալում իրենց հանճարեղությունն ու մեր հետամնացությամբ պահանջում ենք նորմալ ապրելու հնարավորություն:
Կառչել են աթոռներից ու իրենց համարում են հավերժական՝ կայացնելու մեկը մյուսից հակապետական որոշումներ: Մանկատներն ու ծերանոցները հերթով փակեցին ու փակում են՝ չլուծելով կենսական հարցը՝ ի՞նչ են անելու երեխաներն ու ծերերը: Թղթի վրա լուծումներ կան՝ հերիք է: Իրենք ապրում են թղթերով ու ֆեյսբուքում, ռեալ կյանքը մնացածների համար է: Հասանք ծննդատներին:
Զուգահեռ փակվում են դիահերձարանները: «Դագաղներով» իշխանության գալուց հետո տրամաբանական քայլ է: Ծննդատների փակման պատճառաբանությունը անհեթեթագույն է՝ որակյալ բուժօգնություն ցուցաբերելու անհրաժեշտություն:
Առողջապահության նախարարությունը ե՞րբ է կատարել մատուցվող բուժսպասարկման որակի ուսումնասիրություն, ի՞նչ չափանիշներով է որոշել ՈՐԱԿԸ: Որքան էլ աբսուրդ է՝ ըստ ՔԱՆԱԿԻ: Ծնունդների քանակի: Առողջապահության նախարարի` 2018-ի հուլիսի 30-ի թիվ 1941-Ա հրամանով հաստատված ծննդօգնության բժշկական կազմակերպությունների գնահատման չափանիշների համաձայն՝ առաջին մակարդակի ծննդատան գործունեության համար պետք է տարեկան առնվազն 150 ծնունդ ապահովել։ Ըստ նախարարի՝ 150-ը պատահական չէ՝ պակասի դեպքում ծննդօգնություն իրականացնողի գործունեությունը արդարացված չէ ծախս-արդյունավետության և մայրական ու նորածնային մահացության և հիվանդացության կանխարգելման տեսանկյունից: Արսեն Թորոսյանի փորձը ցույց է տվել, որ ծնունդների փոքր թիվը ժամանակի մեջ հանգեցնում է անձնակազմի մասնագիտական որակի կորստի: Որտե՞ղ էին բժիշկները, իրավապաշտպան ՀԿ-ները, ՄԻՊ-ը, երբ նախարարը սկանդալային հրաման էր արձակում: Եթե Արսեն Թորոսյանը չի հասկանում՝ ինչպես են երեխաները ծնվում ընդհանրապես, ոչ ծնողների, ոչ երեխաների, ոչ բժիշկների մեղքն է: Եթե Արսեն Թորոսյանը չգիտի, որ Հայաստանում կա ժողովրդագրական ճգնաժամ, որ պետությունը պարտավոր է վարել ծնունդների խթանման քաղաքականություն՝ ոչ թե սոսկ փող տալով երեխաների ծննդյան դեպքում, այլ կենսամակարդակ բարձրացնելով ու աշխատատեղ ստեղծելով, որ սեռունակ տարիքի տղամարդիկ արտագնա աշխատանքի չմեկնեն, ոչ թե ծննդատների բժիշկներից ամեն տարի 150 ծնունդ պահանջի, հրաժարական պիտի տա:
Եթե Արսեն Թորոսյանը չի հասկանում, որ չի կարելի ծննդկանին հեռավոր մարզերից Երևան տեղափոխել, որ ոչ բոլոր ծնողներն են իր չափ աշխատավարձ ու պարգևատրում ստանում, որ իրենց ծնվելիք զավակներին Երևան բերեն ու ծախսերի տակից դուրս գան, որ ծննդատունը մարդուն իր հայրենիքին կապող վայր է, ու ծննդատան փակումը նշանակում է մարդկանց տուն ու տեղից կտրել, Նիկոլ Փաշինյանին պետք է բացատրել, որ իր նշանակած նախարարը կյանքից կտրված ու բժշկությունից ոչինչ չհասկացող թղթակեր է:
Ծննդատների փակումից բժիշկների ու բնակիչների ընդվզումներից հետո մամլո ասուլիսում նախարարը, նորից կյանքից կտրված թվերով զինված, պնդեց՝ տարեկան 150-ից պակաս ծնունդ ընդունող ծննդատները կփակվեն։ Դա նրա սկզբունքն է: Բայց դեմագոգիա է՝ նորածինների թվից կառչելու փոխարեն նախարարը պիտի մտածի՝ ինչպես ծնարանները ապահովի բուժտեխնիկայով ու մասնագետներով: Ակնհայտ է, որ առանց վարչապետի համաձայնության ոչ մի նախարար, անգամ ամենագետ Արսեն Թորոսյանը, չէր կարող նման հրաման տալ, և վարչապետի համաձայնությամբ են փակվում Աչաջրի, Մարալիկի, Եղվարդի, Արագածի, Արտենիի, Ծաղկահովիտի, Արծվաբերդի, Քաջարանի ծննդատները: ՈՒ՝ ոչ միայն: Ծաղկահովիտի, որի տեղն էլ Արսեն Թորոսյանը չգիտի, ծննդատունը 22 գյուղ է սպասարկում, բնակլիմայական պայմանները վատն են՝ երբ Երևանում չոր եղանակ է, այնտեղ ձյուն-ձմեռ է, ճանապարհները փակ են: Իր կնոջն այդ ճանապարհներով Արսեն Թորոսյանը տեղից տեղ տանելու ռիսկը կանե՞ր: Կհամաձայնե՞ր, որ իր կինն աշխատեր Ծաղկահովիտի հիվանդանոցում՝ նրա աշխատավարձի համեմատ գրոշներով: Թե՞ ինքն ու իր կինը հպարտ հայեր են, մնացածը պիտի դուխով հաղթահարեն իրենց պաշտոնավարման հետևանքները:
Ի՞նչ էին մտածում Աժ-ում 2020-ի բյուջեի նախագիծը հաստատելիս՝ տեղյա՞կ չէին նախարարի՝ բուժհաստատություններ փակելով փող աշխատելու մտադրություններին: Թե՞ վստահեցին նրա մասնագիտական ու մարդկային որակներին ու ունակություններին: Իշխանամետով ու ընդդիմադիրով: Արսեն Թորոսյանի՝ իմա Նիկոլ Փաշինյանի, մտքով չի՞ անցել, որ որակը բարձրացնում են ոչ թե հիվանդանոց փակելով, այլ հիվանդանոցի պայմանները բարելավելով, նոր բուժտեխնիկա տրամադրելով, բուժանձնակազմին վերապատրաստելով, թե՞ դա ծախսատար է: Կամ էլ՝ Նիկոլ Փաշինյանին հետաքրքրում են միայն ռեստորաններն ու իրենց զուգարանները, ո՞ր զբոսաշրջիկն է գնում ծննդատուն կամ հիվանդանոց: Նիկոլ Փաշինյանը չգիտի որտե՞ղ ծախսի պետության փողերը: Առողջապահության վրա: Թե՞ նպատակը մարզային հիվանդանոցները մասնավորեցնելն է ու պետության հաշվեկշռից հանելը: Իսկ ժողովուրդը այդքան փող արդեն ունի՞: Ո՞վ է որոշել, որ մարզերում աշխատող բժիշկները որակյալ մասնագետներ չեն: Ինչու՞ պիտի անգործ մնան: Մարզերում էլ մարդիկ են ապրում, որ ծնվելու, աշխատելու ու նաև մեռնելու իրավունք ունեն՝ հակառակ արսենթորոսյանների: Պատասխան տալու՞ է Արսեն Թորոսյանը, երբ ծննդկանների ու նորածինների մահացության դեպքեր լինեն իր հրամանի պատճառով, թե՞ այդ նպատակով կան «անորակ» բժիշկներ, որ կրակն են ընկել ԱՆՈՐԱԿ նախարարի ձեռքը:
Փողոց դուրս եկած մարդիկ պահանջում էին նախարարի հրաժարականը, իսկ «Նիկոլին բան ասողի մերը»: Ի՞նչ է պետք, որ նրանք հասկանան՝ ոչ մի նախարար ինքնագլուխ որոշում չի ընդունում: Եղվարդում ցուցարարներից մեկը հարցնում էր՝ «ՈՒ՞մ եք ծախել էդ շենքը, կերաք ժողովրդին, կերաք», մյուսը՝ ավագանիներին էր պահանջում, երրորդը՝ աշխատատեղ, որ երեխաներ ծնվեն: Մեկն էլ բղավում էր. «Էրկու տարի առավոտից իրիկուն Ռոբերտ Քոչարյանի դատավարություն, դե զզվացրիք, էլի, եկեք էս խնդիրները լուծեք, ոչ թե գլուխներս հարթուկեք»: Սխա՞լ էր: Սխա՞լ է միջին վիճակագրական հայը, որ հոգնել է քաղաքական խաղերից ու ուզում է՝ նոր իշխանությունը իր կյանքը փոխի՝ ինչպես խոստացել է: Նոր իշխանությունը, ում հավատացել է, սպասելիքներ ունի ու այնքան շատ սպասելիքներ, որ չի կարողանում ընկալել՝ նոր իշխանությունն իր խնդիրներն ունի, ինքն՝ իր: Իշխանության խնդիրը ինքնապահպանությունն է՝ ինչպես բոլոր իշխանությունների ու բոլոր ժամանակներում: Այդ հարցում հին ու նոր չի լինում:
Իշխանությունը շարունակում է առաջին դեմքի ու մնացածների մակարդակով ասպարեզ նետել սոսկ կարգախոսներ՝ «Հարստացեք ու հարստացրեք», «Աղքատությունը գլուխներում հաղթահարեք»… Մամուլը գրում է, որ Նիկոլ Փաշինյանը մտադիր է … ցրել խորհրդարանը՝ «ֆրակցիան անվերջ «պադստավա» է անում նրան»: Եթե առաջ Նիկոլը զգուշացրել էր` ֆրակցիայից դուրս եկողը մանդատը պետք է վայր դնի, այլապես պառլամենտը կցրի, հիմա սպասում է կուսակցությունների ու Ընտրական օրենսգրքի փոփոխություններին։ Եվ՝ հակված չէ 88 պատգամավոր ունենալ, փորձելու է ադեկվատ, մոբիլ թիմ ձևավորել: Եթե տեղեկությունը հավաստի է, Նիկոլ Փաշինյանը հանդիպելու է թիմի դաժան դիմադրությանը՝ «մանկապարտեզն» արդեն սովորել է կյանքի հաճույքներին՝ բարձր աշխատավարձով + անկապ պարգևատրումներով, 1 շաբաթ Երևանում, 2 շաբաթ գործուղումներում, պետության հաշվին ֆլեշմոբերով ու ԿՐԵԱՏԻՎ քայլերով: Կկարողանա՞ ՔՊ նախագահը հաղթահարել ՔՊ-ին: Թե՞ ՔՊ-ն նրան կփոխարինի, ասենք, Տիգրան Ավինյանով: Կամ՝ Աննա Հակոբյանով: Ծայրահեղ դեպքում՝ Մարիամ Փաշինյանով: Խորհրդարանը ցրելուց առաջ Նիկոլ Փաշինյանը պարտավոր է պետությունն ազատել իր սկսած անհեթեթ ու աննպատակային դարձած դատավարություններից, որ վերածվել են փաստաբանների խրախճանքի ու գնալով հեռանում են բուն խնդրից: ՀՀ հպարտ ու ոչ հպարտ հայերի համար սոսկ իշխանական խնդիր է ՍԴ-ի մի կաթիլ մեղր դառած պատմությունը: Գաղտնիք չէ, ու վաղուց, որ Նիկոլ Փաշինյանն ուզում է Հրայր Թովմասյանից ու «ընկերությունից» ազատվել, որ նրանք էլ իրենց հերթին ազատություն չտան Ռոբերտ Քոչարյանին: Այսինքն՝ Նիկոլ Փաշինյանն ընդունել է պետական մեղադրողի պարտությունը դատավարությունում ու փորձում է կանխել փաստաբանների հաղթանակը ՍԴ-ում: Նիկոլ Փաշինյանն ընդունել է, որ 2008-ի մարտի 1-ի 10 սպանությունների բացահայտումն ու մեղավորներին պատժելը ապրիորի է, որ այդ դատավարությունը վերածվել է Ռոբերտ Քոչարյանի «հերոսացման» գործընթացի, ու դա իրենից այլևս կախված չէ: Նիկոլ Փաշինյանը, ԱԺ-ն ցրելուց առաջ ու նոր ԱԺ-ում ՔՊ-ի հաղթանակի համար, պարտավոր է վերականգնել նորմալ հաղորդակցության մթնոլորտը երկրում: ՈՒ նաև ներողություն խնդրել իր կադրերի ավերածությունների համար: Ներողություն խնդրել, որ իր նշանակած Արթուր Վանեցյանը վարկաբեկում էր ԵԿՄ-ին, իր նշանակած Արայիկ Հարությունյանը ուզում էր հայ գրականությունն ու հայոց պատմությունը ոչ պարտադիր դարձնել բուհերում, իսկ դպրոցներից հանել Հայ առաքելական եկեղեցու պատմությունը: Որ իր կառավարման օրոք Ամենայն հայոց կաթողիկոսի հրաժարականն էին պահանջում, իսկ իր բանագնացները օրը մեկ Անթիլիաս էին գնում: Որ իր կառավարման օրոք Հայաստան ներդրումներ չեկան, բայց գալու էին, եթե ինքը խելամիտ ու հավասարակշիռ քաղաքականություն վարեր: Որ անփորձության ու անտեղյակության պատճառով պետական կառավարումը վերածվել է մեկ մարդու քմահաճույքների բավարարման, որ չուներ ու չունեցավ պետականության զգացում ու իր պաշտոնի գիտակցում: Արեց՝ ինչ կարող էր: Ինչ չարեց, թող ներեն ու չմեղադրեն՝ զի կար իր այդքան էր: Հերթական, թե արտահերթ ընտրություններից առաջ Նիկոլ Փաշինյանն ու ՔՊ-ն ունեն անսահմանափակ իշխանություն ու սահմանափակ ժամանակ: Կեղծ օրակարգերից հրաժարվելու, մարդկանց սկանդալներով սնելու փոխարեն պետության ԻՆՔՆԻՇԽԱՆՈՒԹՅԱՆ, քաղաքական ու տնտեսական անվտանգության ու ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ քայլեր անելու: Այլապես, եթե Ֆրանսիայում հեղափոխությունը խժռեց իր զավակներին, Հայաստանում զավակներն են խժռում հեղափոխությունը: Իսկ մարդիկ սովորել են ճանապարհներ փակել ու կարծում են, թե իրենք են տերն իրենց երկրի: Հետևանքները ոչ միայն հինգշաբթի Հանրապետության հրապարակում են երևում, այլև ամեն շաբաթ հերթական նախարարի հերթական սկանդալային որոշումով՝ Բաթոյանից Պապիկյան ու Ռուստամյան, Հարությունյանից՝ Թորոսյան և այլք: «Փրկչի» ու «12 առաքյալների» «խորհրդավոր ընթրիքը» շարունակվում է: ՈՒ ի՞նչ: Ոչինչ: Երկիրն է ափսոս: Մարդիկ են մեղք: Ժամանակն է սպանվում:
Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ
Հ.Գ. Ժողովրդավար Աթենքում Սոկրատեսն ասում էր ճշմարտությունը, իսկ բարեկամները նրան ցիկուտա տվեցին, որ ինքնասպան լինի: Հանուն ժողովրդավարության:
Հեղինակի նյութեր
Մեկնաբանություններ