Տուրիզմն էլ՝ «բիզիմդիր», կամ «քերել, քերել մինչև վերջ»

Հայաստան եկող տուրիստների մի զգալի մասը լեռնային կամ այլ էքստրեմալ տուրիզմի համար է գալիս, դա նշանակում է՝ հատուկ հանդերձանք, գործիքներ ու սարքավորումներ: Տուրիստների մ ի մասն էլ գալիս է ոչ թե Երևանի կենտրոնում տիեզերական գներով սենյակ վարձելու, այլ երկրով մեկ ճանապարհորդելու համար: Այդ դեպքում էլ նրան անհրաժեշտ է անձնական իրերի որոշակի կոմպլեկտ՝ հագուստից սկսած, ճամբարային պարագաներով վերջացրած:

Բայց արի ու տես, որ եթե մինչև 2024 թվականի օգոստոսի 18-ը ներառյալ ցամաքային տրանսպորտով և հետիոտնային եղանակով առանց մաքսատուրքերի, հարկերի վճարման Հայաստանի Հանրապետություն կարող էր տեղափոխվել 500 եվրոյին համարժեք դրամ և (կամ) 25 կիլոգրամը չգերազանցող անձնական օգտագործման ապրանքներ, ապա 2024 թվականի օգոստոսի 19-ից այդ չափաքանակը չի կարող գերազանցել 200 եվրոյին համարժեք դրամը և (կամ) 10 կիլոգրամը: Խոսքը չի վերաբերում ԵԱՏՄ անդամ հանդիսացող երկրներից Հայաստան եկողներին:

Ընդամենը 10 կիլոգրամ, գրողը տանի:

Այսինքն, Հայաստան եկող տուրիստը պետք է ոչ միայն տրանսպորտային ծախսեր կատարի, որոնք առանց այդ էլ շատ թանկ են, այլև իրեն անհրաժեշտ պարագաների մի մասը ստիպված է գնել տեղում: Դեռ ոչինչ, որ դրանք Հայաստանում Իլոն Մասկի տիեզերական հրթիռներից մի քիչ են էժան: Իսկ ի՞նչ անել այն դեպքում, երբ դրանց մի մասը Հայաստանում ուղղակի չի ճարվում:

Տեսեք՝ ինչ է կատարվում.

Նախ՝ Հայաստանը սահմանակից չէ ԵԱՏՄ անդամ որևէ երկրի, այսինքն, կառավարության որոշման մեջ այդ բացառությունը գրեթե ոչինչ չի փոխում: Ավելին, եթե պայմանական եվրոպացին կամ իրանցին ու վրացին ցանկանում են իրենց ալպինիստական, ձկնորսական կամ ճամփորդական ծանր ուասպարկով գալ Հայաստան, կա՛մ պետք է դա անեն օդային ճանապարհով, կա՛մ պետք է գնան Ռուսաստան, Ղազախստան ու նոր այնտեղից մուտք գործեն Հայաստան:

Սա նշանակում է՝ խաչ քաշել Հայաստանի, դեռևս կենդանության նշաններ ցույց տվող, տուրիզմի ոլորտի մի ծանրակշիռ հատվածի վրա: Բայց դե արտասահմանցիների գլուխը՝ քարը, թող գնան Վրաստանի, Թուրքիայի կամ Դաղստանի լեռները չափչփեն:

Իսկ ի՞նչ անեն մեր այն համաքաղաքացիները, ովքեր ծաղկաձորների ու դիլիջանների թանկությունից փախել են հանգստանալու, օրինակ, Վրաստանում: Կա՞ իրեն հարգող մեկը, ով, մեկ շաբաթով Քոբուլեթի գնալուց, ընդամենը 10 կգ բեռ է վերցնում, իսկ վերադառնալիս էլ հետը գոնե մի հուշանվեր չի բերում (Վրաստանից առած ձեթն ու լվացքի փոշին չեմ հաշվում):

Լավ, սա ին՞չ նպատակով է արվում՝ եթե տուրիզմին վնասում է, քաղաքացու վրա լրացուցիչ մաքսային բեռ է ավելացվում, սոցիալական լարվածություն է առաջացնում, կառավարությանը հայհոյողների թիվն է ավելացնում, կոռուպցիայի համար պարարտ հող է պատրաստում և այլն: Այսինքն, ոչ մի լավ բան շարքային քաղաքացուն չի տալիս:

Իհարկե, առաջին միտքը, որ ծագում է, վերջին՝ կոռուպցիայի, գործոնն է: Իսկ այստեղ շատ հետաքրքիր նրբություն կա. այն ինչ վնաս է շարքային քաղաքացուն, ձեռնտու է կոռումպացված համակարգին: Հեռու եմ այն մտքից, թե հիմա ինչ-որ մաքսային ծառայող կարող է այսպիսի որոշում անցկացնել տալ կառավարությունում՝ ինչ է, թե մի քանի կոպեկ «քերի» իր հերթափոխի ժամանակ: Սա արվում է կառավարության ամենաբարձր օղակների մասնակցությամբ՝ հենց Փաշինյանից մինչև Բադասյան:

Էդուարդ Սարիբեկյան

Մեկնաբանություններ