Ալիևի հերթական «կապրիզներին» ի պատասխան

Մինչ մեր «սպորտսմեն տղա» վարչապետը լույսը չբացված «հեծոշոու» է անում Երևանի փողոցներում՝ ցույց տալով նախ իր «փարթամ բարեմասնությունները», անվախ տղա լինելը, մարդամեջ դուրս գալու պրոբլեմ չունենալը, Ալիևը, վերջինիս վախը բռնած, բարձրաձայնեց իր հերթական պահանջները:

Ինչպես և կանխատեսել էի, Ալիևն իր առաջ քաշած պայմաններով Տավուշում անցկացված «սահմանազատումն» անվանելով հերթական հաղթանակ, «խաղաղության պայմանագրի» կնքման համար, բոլոր հայտնի պայմաններից զատ հիմա էլ առաջ քաշեց ևս երկու պայման:

Վերջինս հայտարարեց.

* անհնար է խաղաղության պայմանագիր կնքել, եթե Հայաստանի սահմանադրությունը չփոխվի:

* Բաքուն դիմել է Երևանին, որպեսզի համատեղ ԵԱՀԿ-ին խնդրեն լուծարել Մինսկի խումբը։

Եթե Հայաստանը դա չանի, ապա նշանակում է, որ շարունակում է տարածքային պահանջներ ունենալ Ադրբեջանից։

Ի դեպ, Ալիևը հայտարարեց նաև, որ սեպտեմբերից Բաքուն կսկսի ադրբեջանցիներով բնակեցնել Ստեփանակերտը:

(Այս մասով հանդես կգամ առանձին հոդվածով):

Կարծիքս ու դիրքորոշումս ժամանակին հայտնել եմ հնչեցված բոլոր, այդ թվում այս վերջին պահանջների և դրանից բխող պատճառահետևանքների մասին:

(Կից՝ «Ալիևյան լայաղն ու չափալաղը» վերտառությամբ հոդվածիս հղումը)

https://www.facebook.com/share/p/124QtQRM7QWK8Hnc/?mibextid=WC7FNe

Այդուհանդերձ, տեղին է վերստին հիշեցնել հանրությանը, որ այս մասին նա հայտարարել էր երեք շաբաթ առաջ՝ ասելով, որ «Հայ-ադրբեջանական հակամարտությունն արդեն պատմություն է, և եկել է «ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը» և դրա հետ կապված բոլոր ինստիտուտները վերացնելու ժամանակը։

Չկա որևէ պատճառ, որ հայկական կողմը համաձայն չլինի այս որոշման հետ»:

Ինչ խոսք, սպասելի էր, որ Ալիևի հաջորդ պահանջը լինելու է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ապալեգիտիմացումն ու լուծարումը:

Սա այն մեխն է, որն ուզում է խփել Ալիևն Արցախի հակամարտության «դագաղի» վրա՝ առհավետ «հուղարկավորելով» կոնֆլիկտն ու տապանաքար դնելով «Մինսկի խմբի» վրա:

Իսկ դրա համար անհրաժեշտ է Հայաստանի համաձայնությունը:

Մնացածը՝ տեխնիկական հարցեր են:

Տեղին է նաև հիշեցնել, որ եթե Հայաստանը համաձայնի և բավարարի Ալիևի պահանջը, ապա Արցախի կոնֆլիկտի հանգուցալուծման գործառույթ ստանձնած, միջազգային իրավունքով և հակամարտության կողմերից մանդատով օժտված միակ օրինական կառույցը կլուծարվի:

Դրանով «Արցախյան կոնֆլիկտ» եզրույթն ու իրավաքաղաքական գործիքն իսպառ կվերանա միջազգային ասպարեզից:

Ընդ որում, Եռանախագահող երկրները «դոշ չեն տալու» Մինսկի խումբը պահելու համար:

Մանավանդ, որ համանախագահող երեք երկներն էլ ընդունել ու հարմարվել են ներկայիս ստատուս քվոյի հետ:

Այսպիսով Ալիևի պահանջը հստակ է, մեկնարկը տրված է:

Մնում է Հայաստանը համաձայնի:

Իսկ ի՞նչ պատասխան պետք է տան ՀՀ գործող իշխանություններն Ալիևին:

Համենայն դեպս, ՀՀ Արտգործնախարարությունը, ի զարմանս ինձ, բավականին հաջող պատասխան է տվել, իհարկե, ինչպես միշտ՝ էլի ո՛չ անթերի, ո՛չ ամբողջական և ո՛չ դիպուկ:

(ՀՀ ԱԳՆ հղումը՝ ստորև https://www.facebook.com/share/p/2WVkFK1EosPDraX9/?mibextid=WC7FNe

Ըստ իս՝ պաշտոնական հայտարարության մեջ (ի հավելումն) հստակ ձևակերպումներ պետք է լինեին, ինչպիսիք են.

* Նույն սկզբունքով ՀՀ-ն խնդիր է տեսնում Ադրբեջանի Սահմանադրության մեջ, որի հիմքը Մուսաֆաթական Ադրբեջանի Սահմանադրությունն է, ըստ որի ներկայիս Ադրբեջանը տարածքային հավակնություններ ունի ներկայիս ՀՀ ողջ սուվերեն տարածքի վրա:

Ավելին՝ Ադրբեջանի նախագահի և այլ պաշտոնատար անձանց կողմից որպես պահանջ բազմիցս բարձրաձայնվել է այսպես կոչված «Արևմտյան Ադրբեջանի» վերականգման անհրաժեշտությունը: Հետևաբար՝ Հայաստանը ևս կարող է հանդես գալ Ադրբեջանի սահմանադրության փոփոխության պահանջով:

* Քանի դեռ «խաղաղության պայմանագիրը» ստորագրված չէ, նոր բնագծերով հայ-ադրբեջանական սահմանը հստակ և երկուստեք հաստատված քարտեզներով դելիմիտացված ու դեմարկացված չէ, քանի դեռ Ալմա-Աթայի հռչակագիրը որպես այդ ամենի հիմք նշված չէ և Ադրբեջանի կողմից ևս հաստատված չէ, կոմունիկացիաների ապաշրջափակման հարցը կարգավորված չէ, արցախահայերի վերադարձի, սեփականության իրավունքի վերականգման ու անվտանգ ապրելու իրավունքը գործադրված չէ՝ չկան նաև «Մինսկի խմբի» լուծարման հարցով բավարար հիմքեր ԵԱՀԿ-ին դիմելու։

* Եվ հետո, սա որևէ կապ չպետք է ունենա «խաղաղության պայմանագրի» հետ, առավել ևս՝ լինի նրա բաղադրիչ մասը: Սա առանձին գործառույթ է, որն ունի այլ բովանդակություն ու ընթացակարգ:

Ի դեպ.

համանախագահող երկրները, որքան էլ որ համակերպվել են ստեղծված ստատուս-քվոյի հետ, միևնույն է՝ խմբի լուծարման մասին պաշտոնական հարտարարությամբ հանդես չեն եկել, կարծում եմ՝ չեն էլ գալու:

Ընդ որում, այդ խմբի ստեղծման որոշումը կայացվել է ԵԱՀԿ միջոցով, առանց Հայաստանի և Ադրբեջանի խնդրանքի, հետևաբար՝ անտրամաբանական է համատեղ որևէ խնդրանք՝ խումբը լուծարելու առումով:

Ավելին՝ միջազգային այդ ձևաչափը լուծարելուց առաջ պետք է լսվի այդ խմբի աշխատանքների ամփոփում-հաշվետվությունը՝ պարզելու համար, թե արդյոք խումբը կատարե՞լ է իր առաքելությունն ու գործառույթները, լուծե՞լ է իրեն վերապահված խնդիրները:

Եթե այո, ապա ինչպե՞ս է լուծել, ի՞նչ արդյունք է գրանցել: Այդ ամենից հետո միայն խումբը ստեղծողները կարող են որոշել՝ այն լուծարվելու՞ է, թե՞ ոչ:

Եվ դեռ հարց է, այն կարո՞ղ է լուծարվել, եթե անդամ երկներից որևէ մեկը դրան վետո դնի:

Ալիևը սարսափում է ինչպես ռևանշիզմից, այնպես էլ այդ խմբի առկայությունից, քանի որ գիտի՝ համանախագահության եռյակի մանդատը դե յուրե չլուծարելու պարագայում, այն ինչ որ պահից կարող է «վերակենդանանալ»:

Այնպես որ, սա այլ բան չէ, քան պարզապես հերթական շանտաժ ու վերջնագիր Հայաստանին:

Ալիևը փորձում է քաղել մաքսիմալը, այդ թվում Երևանին ներգրավել խումբը փակելու «խնդրանքի» մեջ՝ նվազագույնը մեր «վզից կախելով» Դամոկլեսյան մի նոր սուր:

Իհարկե, հասկանալի է, որ նման բան պահանջելու հնարավորություն Ալիևին ընձեռել է հենց Փաշինյանը՝ թե՛ իր արկածախնդիր քաղաքական կուրսով և թե՛ առավելագույնս նպաստելով այն վտանգավոր ստատուս-քվոյին, երբ բանակցություններում միջնորդներ չկան:

Հայաստանը չպետք է մտներ Ադրբեջանի հետ երկկողմ՝ առանց միջնորդների գործընթացի մեջ, որպեսզի այսօր նվաստացման ու ստորացման, միակողմանի զիջումների ականատեսը չդառնայինք, ցանկացած ճնշում, քմահաճույք ու կապրիզ չբավարարվեր:

Իհարկե, միջնորդությունն այդ ամենը բացառելու 100 % երաշխիք չէ, սակայն, անաչառության ու անկողմնակալության համատեքստում զսպելու, ախորժակը սահմանափակելու, որոշակի հավասարություն հաստատելու, ձեռք բերված պայմանավորվածությունները ֆիքսելու, գործադրելու գործիքակազմ ու նախադրյալներ ունի:

Հասկանալի է նաև այն, որ կապիտուլյացիան ինքնին ենթադրում է, որ դու պետք է կատարես հակառակորդի բոլոր պայմանները, եթե նույնիսկ դրա դիմաց չես ստացել խաղաղության պայմանագիր կամ խաղաղության մինիմալ երաշխիքներ:

Իսկ Ադրբեջանն իր հստակ քաղաքականությամբ ցույց է տվել, որ ոչ մի պայմանագիր էլ չի ստորագրելու:

Ամեն անգամ պատճառ բերելով հազար ու մի պատրվակ՝ Ալիևը ձգձգում է այդ պայմանագրի կյանքի կոչումը:

Եվ ամեն հաջորդ կատարված երազանքից հետո նորն է «դեմ տալու» և այդպես շարունակ՝ մինչև վերջին պահանջի բավարարումը:

Է՛լ Խոջալու, է՛լ Սյունիքով արտատարածքային միջանցք, է՛լ 250 հազար ադրբեջանցիների վերադարձ «Արևմտյան Ադրբեջան», է՛լ ռեպարացիաներ ու կոնտրիբյուցիաներ…

ՈՒ՞մ պարզ և հասկանալի չէ, որ այդ պետության նպատակը Հայաստանի չգոյելը կամ առնվազն ոչ կենսունակ լինելն է:

Իսկ շատերը պետք է ինքնախաբեությամբ շարունակեն հավատալ կամ շատերի ուղեղներն իշխանականներն ու որոշ «վերլուծագանգեր» պետք է լվանան, որ ուր որ է մի հրաշք թուղթ կլինի, որը մեզ բոլոր խնդիրներից կազատի, պատերազմն ու էքսպանսիաները կբացառի, Հայաստանի սահմաններն էլ անվտանգ ու անառիկ կպահի, թուրք-ադրբեջանական ծավալապաշտական նկրտումներից էլ մեզ կձերբազատի:

Ի դեպ, նույն այդ իշխանական սազանդարները չեն վարանի ասել, թե Արցախի հարցով «ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը» «նախկիններից» մնացած գլխացավանք է, որը խանգարում է հայ և ադրբեջանցի ժողովուրդների բարեկամության հաստատմանը:

Ավելին՝ որ ադրբեջանցիների հետ հարատև և մշտնջենական խաղաղության, ինչպես նաև իրական Հայաստանի կայացման համար այդ կառույցն է խանգարում:

Եթեչեն ասել, ուրեմն՝ կասեն, չզարմանաք:

Դավիթ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մեկնաբանություններ