1920 թվական՝ հայ-թուրքական պատերազմ;
Հիմնական գործողությունները սկսվել են սեպտեմբերի 28-ին:
2020 թվական՝ հայ-ադրբեջանական պատերազմ:
Հիմնական գործողությունները սկսվել են սեպտեմբերի 27-ին:
Երկու պատերազմներում էլ հայկական կողմը կարճ ժամանակում շատ տարօրինակ պարտություն կրեց:
Երկու պատերազմներում էլ ունեցավ բազմաթիվ զոհեր, գերիներ, վիրավորներ՝ ճշգրիտ թվերը ո՛չ ոք մինչ օրս չգիտի:
Առաջին պատերազմում անառիկ համարվող Կարսի ամրոցը առանց կրակոց հանձնվեց թշնամուն:
Երկրորդ պատերազմում թնամուն առանց կրակոց հանձնվեց անառիկ համարվող Շուշին:
Երկու պատերազմներում էլ հայկական կողմը սեփական անհաջողությունների համար մեղավորներ է փնտրում և գնում է թուրքական կողմի հետ հաշտության պայմանագիր կնքելու:
1920 թվականի դեկտեմբերի 2: Մասնագիտությամբ լրագրող Ալեքսանդր Խատիսյանը ստորագրում է Հայաստանի կապիտուլյացիան՝ Ալեքսանդրապոլի պայմանագիրը:
Փաստացի` Հայաստանի բնաջնջումը:
Դատեք ինքներդ՝ առանց բանակ Հայաստանը քանի՞ ամիս կդիմանար թուրքի կրնկի տակ:
2020 թվականի նոյեմբերի 9: Մասնագիտությամբ լրագրող Փաշինյան Նիկոլը ստորագրում է Արցախի բնաջնջման պայմանագիրը:
Առաջին դեպքում Ալեքսանդրապոլի պայմանագիրը չի վավերացվում, Մոսկվայի (հետո Կարսի) պայմանագրերով ուրիշ պայմանագիր է ստորագրվում:
Եթե կգտնվեն մարդիկ ու կասեն, թե Ալեքսպոլի պայմանագիրն անօրինական է եղել կնքված, թող բարի լինեն նաև ասեն՝ ո՞ր պայմանագիրն են օրինական ճանաչել՝ Մոսկվայի՞, թե՞ Ալեքսպոլի:
Երկրորդի դեպքում անհայտ է, թե Հայաստանին ինչ ճակատագիր է սպասվում:
Պատմությունն ուղիղ գիծ չի, այն երբեք չի կրկնվում: Պատմությունը մտածված կրկնում են, վստահ լինելով, որ կրթական համակարգի ավերումով ճնշող մեծամասնությունը սեփական պատմությունից գաղափար չի ունենա:
Իսկ ներկայիս ադիներով ու բուդիներով այնպես «կկրթեն», որ ապագա սեունդն անգամ չի՛ էլ իմանա, որ 1920-ին հայ-թուրքական պատերազմ է եղել:
Աղասի ԻՍԿԱՆԴԱՐՅԱՆ