Նա, ով այսօր անուններ է ուզում, իբր այդ ամենը չի եղել, անհայրենիք, անազգ մանկուրտ է, ավելին չասեմ

Մեծ տատս ու մեծ պապս են՝ ցեղասպանության զոհեր: Հորական տատիս ծնողներն են: Աբրահամ Ճեպեճյանն ու Գայանե Կարմիրլյանը բախտ չունեցան գոնե սովալլուկ ու անջուր անցնելու գաղթի ճամփաներով. թուրքերը նրանց սպանեցին հայրենի Կեսարիայում ու տիրացան մեծահարուստ Ճեպեճիների ողջ ունեցվածքին:

Հինգ տարեկան տատս իր տատի ու մորաքրոջ հետ սովի և վտանգների ճամփաներով հասավ Հունաստան, որտեղ տարիներ անց նրան ամուսնացրին պապիս՝ Մարտիրոս Խաչատրյանի հետ: Խաչատրյանների ընտանիքը ևս հայրենի Էրզրումում ու մազապուրծ փախուստի ճամփաներին կորուստներ էր տվել. պապս հասել էր Ֆրանսիա, հետո՝ Հունաստան:

Նրա ծնողները փախեփախի ժամանակ իրար կորցրել էին, հայրը՝ Հարություն Խաչատրյանը, վիրավոր վիճակում Թիֆլիս էր հասել, իրեն խնամած կնոջ հետ նոր ընտանիք կազմել, մայրը Գյումրիում էր ամուսնացել:

Տարիներ հետո, երբ տեղեկացել էին միմյանց ողջ լինելու մասին, չէին քանդել իրենց նոր ընտանիքները:

Տատս ու պապս իրենց նորակազմ ընտանիքով Հունաստանից Արևելյան Հայաստան եկան ու մնացին. պապս իր ծնողներին էր փնտրում:

Այս երկու գերդաստանների մեջ զոհերի բազմաթիվ անուններ էին պտտվում զարհուրելի օրերը հիշող մեր մեծերի զրույցներում: Սիլաչիում, Վարդաշենում, Սարի Թաղում հաստատված մեր բոլոր ազգականները հայրենիքում ու գաղթի ճամփաներին ցեղասպանված բազմաթիվ նվիրական անուններ ունեին: Եվ նա, ով այսօր անուններ է ուզում, իբր այդ ամենը չի եղել, անհայրենիք, անազգ մանկուրտ է, ավելին չասեմ:

Ռուզաննա ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ

Մեկնաբանություններ