Финансы поют романсы

ԼԱՎ Է ՈՒՇ, ՔԱՆ ԱՎԵԼԻ ՈՒՇ
Թեև ՀՀ կառավարությունը չի ընդունում այն իրողությունը, որ բյուջեի 131 մլրդ դրամի ծախսերը չորրորդ եռամսյակ տեղափոխելու որոշումը փաստացի ծախսային մասի կրճատում է, այնուամենայնիվ, դա այդպես է:
Եթե գործադիրը կարծում է, որ հաստատված բյուջեի վերանայումը կարող է հանրության մեջ այնպիսի տպավորություն ստեղծել, թե ինքն անկարող է առկա տնտեսական դժվարությունները հաղթահարել, ինչն էլ կդիտվի որպես թուլության նշան, ապա չարաչար սխալվում է: Անցյալ շաբաթ, երբ ՌԴ Պետդուման վերահաստատեց 2009-ի փոփոխված բյուջեն, և արձանագրվեց, որ այն այս տարի 3 տրլն ռուբլու դեֆիցիտ է ունենալու, դա ոչ մի արտառոց արձագանքի էլ չարժանացավ: Սակայն Հայաստանում բյուջեի արդեն իսկ նշմարվող պակասուրդի իրողությունը, չգիտես ինչու, Ազգային ժողովում չի վերանայվում, և այն չի ընդունվում որպես այս տարվա պաշտոնական հարկաբյուջետային քաղաքականության հիմք:
Իսկ ի՞նչ կտա դա ՀՀ հարկատուներին, մասնավորապես, փոքր և միջին բիզնեսին: Այդ պարագայում կարելի է ենթադրել, որ ներկայիս պրկված հարկային «գոտին» կարող է թուլանալ, քանի որ ինչքան էլ կառավարությունը հայտարարի, թե հարկերի հավաքագրման հիմնական ծանրությունն ընկնելու է խոշոր բիզնեսի ուսերին, դա չի համապատասխանում իրականությանը: Փոքր ու միջին բիզնեսի բազմաթիվ ներկայացուցիչներ կհաստատեն, թե օրական ինչքան զանգեր են ստանում իրենց հարկային տեսուչներից հավելյալ գերավճարներ ու այլ զանազան մուծումներ կատարելու մասին, և եթե առաջ էլ էին այդպիսի ռեժիմով հարկեր վճարում, ապա խորացող ճգնաժամի պայմաններում օրեցօր դժվարանում է իրականացնել այդ պահանջները:
Ի դեպ, այն 131 մլրդ դրամը, որը պետք է ծախսվեր նախարարությունների համար թանկարժեք նոր մեքենաներ, գույք և այլ «մանր-մունր» բաներ ձեռք բերելու կամ պարգևավճարների վրա, ապա կպարզվի, որ բյուջեի 131 մլրդ ծախսային մասը ոչ թե պետք է հետաձգել, այլ պարզապես հանել, քանի որ, ըստ 2009 թ. ընդունված պետբյուջեի, գործադիր և օրենսդիր իշխանությունների համար նախատեսված ծախսերը, ի տարբերություն 2008-ի, ավելացել են 9 մլրդ, իսկ դատարաններին հատկացված գումարները` 3 մլրդ դրամով: Իսկ ահա տնտեսական հարաբերությունների համար հատկացումները ռեալ աճ չեն արձանագրել, ընդամենը 3 մլրդ դրամ, թեև պարզ է, որ այս բաժնով հատկացված գումարներն ինչ-որ ձևով նպաստում են տնտեսական զարգացմանն ու ենթակառուցվածքների բարելավմանը: Կամ պետական բնակարանային շինարարության և կոմունալ ծառայությունների գծով 2009-ի բյուջեն, ի տարբերություն 2008-ի, որևէ աճ չի գրանցել:
Կարծում ենք` բյուջեի ծախսային մասի կրճատումն այս պարագայում այնքանով է հրատապ, որ առկա է պետական եկամուտների հավաքագրման լուրջ խնդիր: Ըստ ֆինանսների նախարարության տվյալների, հունվար-փետրվար ամիսներին պետբյուջեի եկամուտները կազմել են 84,6, իսկ ծախսերը` 98,9 մլրդ դրամ, և անցյալ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ պետբյուջեի եկամուտները նվազել են 14,6 տոկոսով: Մասնավորապես, 17,5 տոկոսով կամ 14,3 մլրդ դրամով նվազել են հարկերն ու տուրքերը, իսկ պարտադիր սոցիալական ապահովության վճարները` 5,4 տոկոսով կամ 729,9 մլն դրամով:
Ինչպես ասում են, «տխուր» թվաբանություն է։
Արտակ ՄԱՐԿՈՍՅԱՆ

Մեկնաբանություններ