Մե­ծե­րի կող­քին ու մե­ծե­րի հետ

ՅՈՒ­ՐԻ ԴԱՎ­ԹՅԱ­ՆԸ ՀԽՍՀ ժո­ղովր­դա­կան ար­տիստ էր, ե­ղել էր հե­ռուս­տա­տե­սու­թյան և ռա­դիո­հա­ղոր­դում­նե­րի պե­տա­կան կո­մի­տեի սիմ­ֆո­նիկ նվա­գախմ­բի և Երևա­նի օ­պե­րա­յին թատ­րո­նի գլ­խա­վոր դի­րի­ժո­րը։ Վեր­ջին տա­րի­նե­րին նա Հ. Պա­րո­նյա­նի ան­վան ե­րաժշ­տա­կան կո­մե­դիա­յի պե­տա­կան թատ­րո­նի գլ­խա­վոր դի­րի­ժորն էր։

2005-ին հա­ղոր­դում պատ­րաս­տե­ցի նրա մա­սին, ո­րի տեքս­տը ներ­կա­յաց­նում եմ ձեր ու­շադ­րու­թյա­նը։
ԳԱ­ՐԻԿ ՂԱ­ԶԱ­ՐՅԱՆ - Խոր­հր­դա­յին դպ­րոցն ու­ներ գե­ղե­ցիկ և բա­րի ա­վան­դույթ­ներ` ա­մի­սը մեկ կամ եր­կու ան­գամ դպ­րո­ցա­կան­նե­րը գնում էին թատ­րոն և դի­տում ներ­կա­յա­ցում­ներ, ին­չը մենք ան­վա­նում էինք культпоход։ Դա նպաս­տում էր ա­շա­կերտ­նե­րի գե­ղա­գի­տա­կան դաս­տիա­րա­կու­թյա­նը։ Հի­շում եմ, 1956 թվա­կանն էր, մենք դա­սա­րա­նով գնա­ցել էինք օ­պե­րա­յին թատ­րոն։ 1956 թվա­կա­նը Մոսկ­վա­յում հայ­կա­կան ար­վես­տի և գրա­կա­նու­թյան 2-րդ տաս­նօ­րյա­կի տա­րին էր։ Այդ օ­րը դի­տե­ցինք Գրի­գոր Ե­ղիա­զա­րյա­նի «Սևան» բա­լե­տը, ո­րի ըն­թաց­քում ա­ռա­ջին ան­գամ դի­րի­ժո­րա­կան վա­հա­նա­կի առջև տե­սա դի­րի­ժոր Յու­րի Դավ­թյա­նին։
ՅՈՒ­ՐԻ ԴԱՎ­ԹՅԱՆ - Հի­շում եմ 53 թվին իմ մուտքն օ­պե­րա­յին թատ­րոն։ Երբ Մոսկ­վա­յից ե­կա, պե­տա­կան սիմ­ֆո­նիկ նվա­գախմ­բի ստա­ժոր էի։ Չնա­յած դա ե­րի­տա­սարդ դի­րի­ժո­րի հա­մար բարձր կո­չում էր, բայց Թավ­րի­զյանն ա­սաց, որ ես պետք է մաս­նակ­ցեմ մր­ցույ­թի, որ ճիշ­տը դա է։ Ես իմ մի քա­նի կո­լե­գա­նե­րի հետ մաս­նակ­ցե­ցի այդ մր­ցույ­թին։ 1952-ի դեկ­տեմ­բե­րին էր։ Կոն­կուր­սից հե­տո գե­ղար­վես­տա­կան խոր­հուր­դը ո­րո­շեց, որ ես պետք է մնամ օ­պե­րա­յին թատ­րո­նում որ­պես դի­րի­ժոր, և ինձ տր­վեց ա­ռա­ջին ներ­կա­յա­ցու­մը։ Գլ­խա­վոր դի­րի­ժո­րը` Թավ­րի­զյա­նը, պետք է ղե­կա­վա­րեր «Իո­լան­տան», իսկ ես պետք է ղե­կա­վա­րեի հենց նույն օ­րը «Շե­հե­րա­զա­դա» բա­լե­տը։ Այդ եր­կու ներ­կա­յա­ցու­մը գնում էին մի ե­րե­կո։ Նա ա­սաց` այդ օ­րը կլի­նի ա­մե­նաե­րի­տա­սարդ դի­րի­ժո­րը և ա­մե­նա­մեծ, գլ­խա­վոր դի­րի­ժո­րը, դա իր հե­տաք­րք­րու­թյունն ու­նի` ես և դու, միա­սին։ Պետք է ա­սեմ, որ «Շե­հե­րա­զա­դան» մինչ ինձ տալն ինքն էր ղե­կա­վա­րում, բայց քա­նի որ նա վա­տա­ռողջ էր, չէր կա­րող «Իո­լան­տա­յից» հե­տո չափ տալ։ Պետք է հան­գս­տա­նար։ Եվ ես շատ հան­գիստ էի. հուն­վա­րին պետք է փոր­ձե­րը լի­նեին, փետր­վա­րին` ներ­կա­յա­ցու­մը։ Հուն­վա­րյան ձմե­ռա­յին ար­ձա­կուր­դի օ­րե­րին, ի զար­մանս ինձ, կան­չում է ինձ դի­րեկ­տո­րը` Ա­շոտ Տո­նի­կյա­նը, և ա­սում.
-Յու­րա, դու պետք է ղե­կա­վա­րես «Դոկ­տոր Այ­բո­լիտ» ներ­կա­յա­ցու­մը։
-Ո՞նց պետք է ղե­կա­վա­րեմ։
-Ներ­կա­յաց­ման դի­րի­ժո­րը` Դմիտ­րի Շի­կա­նյա­նը, բա­լե­տա­յին դի­րի­ժո­րը, հի­վան­դա­ցել է, իսկ տոմ­սե­րը վա­ճառ­ված են։ Փո­խել չենք կա­րող, սկան­դալ կլի­նի։ Ժո­ղո­վուր­դը պետք է գա, ու դու պի­տի ղե­կա­վա­րես այդ ներ­կա­յա­ցու­մը։
Պատ­կե­րաց­րեք, խո­սակ­ցու­թյու­նը հուն­վա­րի 10-ին է, իսկ ներ­կա­յա­ցու­մը հա­ջորդ օ­րը` 11-ին։ Հի­շում եմ` ընդ­հար­վե­ցինք, և Թավ­րի­զյանն ա­սաց. «Չի կա­րե­լի ե­րի­տա­սարդ դի­րի­ժո­րին նման բան ա­ռա­ջար­կել»։ Տնօ­րենն էլ պա­տաս­խա­նեց. «Մեկ­նու­մե­կը պետք է ղե­կա­վա­րի նվա­գա­խում­բը։ ՈՒ­րիշ տար­բե­րակ չկա»։ Ոչ ոք դի­րի­ժոր­նե­րից հա­մա­ձայ­նու­թյուն չտ­վեց։ ՈՒ ես ղե­կա­վա­րե­ցի։
Ներ­կա­յաց­ման օ­րը ե­կան իմ պրո­ֆե­սո­րը` Սա­րաջևը, Թավ­րի­զյա­նը, Բու­դա­ղյա­նը, Ռու­բեն Ստե­փա­նյա­նը, չորս դի­րի­ժոր ե­կել էին նա­յե­լու, թե ես ինչ պետք է ա­նեմ։ Ես էլ, կա­տա­կով եմ ա­սում, թար­սի պես լավ ղե­կա­վա­րե­ցի։ Եվ ինձ թվում է, որ իմ մուտքն օ­պե­րա ոչ թե մր­ցույթն էր կամ «Շե­հե­րա­զա­դան», որ տվե­ցին ինձ, այլ «Դոկ­տոր Այ­բո­լի­տը», ո­րից ոչ մի տակտ չգի­տեի, ոչ էլ գա­ղա­փար ու­նեի, ոչ էլ կյան­քում բա­լետ էի ղե­կա­վա­րել։ Բայց փո­խա­րի­նե­ցի իմ հի­վան­դա­ցած կո­լե­գա­յին, և այդ­պես կա­յա­ցավ իմ մուտ­քը օ­պե­րա­յին թատ­րոն։
Գ. Ղ. -Ժո­ղովր­դա­կան ար­տիստ Յու­րի Դավ­թյա­նը հան­րա­ճա­նաչ Կոնս­տան­տին Սա­րաջևի ա­շա­կերտն է։ Նա գլ­խա­վո­րել է Սա­րա­տո­վի, Երևա­նի օ­պե­րա­յին թատ­րոն­նե­րը, ե­ղել է հե­ռուս­տա­տե­սու­թյան և ռա­դիո­հա­ղոր­դում­նե­րի պե­տա­կան կո­մի­տեի նո­րաս­տեղծ սիմ­ֆո­նիկ նվա­գախմ­բի գլ­խա­վոր դի­րի­ժո­րը։ Եվ այ­սօր նա օ­պե­րա­յին թատ­րո­նի դի­րի­ժո­րա­կան կո­լե­գիա­յի նա­խա­գահն է։
Յ. Դ. -Երևա­նում ե­րաժշ­տա­կան տաս­նա­մյակն ա­վար­տե­լուց հե­տո շատ էի ու­զում դառ­նալ դի­րի­ժոր։ Եվ այն ժա­մա­նակ­վա ա­ռա­ջին ե­րա­ժիշտ հե­ղի­նա­կու­թյա­նը դի­մե­ցի` Կոնս­տան­տին Սա­րաջևին` խնդ­րե­լով ստու­գել, թե ու­նե՞մ ես այն հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­րը, որ ըն­դուն­վեմ դի­րի­ժո­րա­կան ֆա­կուլ­տետ։ Նա ինձ քն­նեց 1,5 ժամ` սկ­սած լսո­ղու­թյու­նից մինչև թեո­րիա­յի հար­ցեր։ Ա­սաց. «Կա­րող ես ըն­դուն­վել, բայց դի­րի­ժո­րու­թյու­նը հիմ­նա­կան մաս­նա­գի­տու­թյուն չէ։ Կա մարդ, որ բախտ ու­նի` դառ­նում է դի­րի­ժոր, կա մարդ, որ չի ստաց­վում։ Եր­բեմն ըն­դուն­վում են, բայց ան­կա­րող են լի­նում, դուրս են մնում, այն­պես որ շա­րու­նա­կիր քո գոր­ծի­քը (ես ջու­թակ էի նվա­գում) և խոր­հուրդ կտամ նաև սո­վո­րես թեո­րիա­յի բաժ­նում»։ Այդ­պես էլ ա­րե­ցի։ Ես նվա­գում էի սիմ­ֆո­նիկ նվա­գախմ­բում, ո­րի գլ­խա­վոր դի­րի­ժո­րը Մի­քա­յել Մա­լուն­ցյանն էր, նա ինձ միշտ հրա­վի­րում էր։
Եր­կար տա­րի­ներ աշ­խա­տե­ցի մեր օ­պե­րա­յին թատ­րո­նում, հե­տո ինձ հրա­վի­րե­ցին Ռու­սաս­տան, ես 3 տա­րի գլ­խա­վո­րե­ցի Սա­րա­տո­վի օ­պե­րա­յին թատ­րո­նը որ­պես գլ­խա­վոր դի­րի­ժոր։ Իսկ մինչ այդ աշ­խար­հահռ­չակ դի­րի­ժոր Ի­գոր Մարկևի­չի մոտ ան­ցա 6-ամ­սյա դի­րի­ժո­րա­կան բարձ­րա­գույն դա­սըն­թաց­ներ։
Երևա­նում կազ­մա­կեր­պում էին ռա­դիո­յի սիմ­ֆո­նիկ նվա­գա­խումբ, և ինձ հրա­վի­րե­ցին Սա­րա­տո­վից ղե­կա­վա­րե­լու այդ նվա­գա­խում­բը որ­պես գլ­խա­վոր դի­րի­ժոր, հա­մա­տե­ղում էի նաև օ­պե­րա­յին թատ­րո­նում, բա­ցի այդ ժա­մեր ու­նեի կոն­սեր­վա­տո­րիա­յում։
Իմ ծա­նո­թու­թյու­նը Մե­լիք-Փա­շաևի հետ տե­ղի ու­նե­ցավ 1952 թվա­կա­նին։ Միշտ ա­սում էր` մո­տե­ցիր, ինչ-որ քեզ պետք է, հարց­րու։ Պարզ է, ին­քը հնա­րա­վո­րու­թյուն չու­ներ` թատ­րոնն էր ղե­կա­վա­րում։ Էդ­պես էլ ա­նում էի։ Դրանք ա­ռա­ջին քայ­լերն էին մո­տե­նա­լու։ Հե­տա­գա­յում Մե­լիք-Փա­շաևը ե­կավ Երևան ղե­կա­վա­րե­լու Մոսկ­վա­յում կա­յա­նա­լիք տաս­նօ­րյա­կի ե­րաժշ­տա­կան մա­սը` և՛ օ­պե­րա­յին թատ­րո­նի, և՛ ֆիլ­հար­մո­նի­կի։ Այդ ա­միս­նե­րի ըն­թաց­քում ես նրա կող­քին էի, նրա ա­սիս­տեն­տի դերն էի կա­տա­րում։ Կա­պում էի բո­լոր օ­ղակ­նե­րը, որ­տեղ նա պետք է լի­ներ, պետք է փոր­ձեր, խոր­հուրդ­ներ տար։ Բա­ցի դրա­նից, նա մեր թատ­րո­նում ղե­կա­վա­րել է «Աի­դան» և «Տրա­վիա­տան», և ես է­լի նրա կող­քին էի։ Նա ինձ հանձ­նա­րա­րել էր հետևել «Աի­դա­յի» բե­մա­կան փո­ղա­յին նվա­գախմ­բին և «Տրա­վիա­տա­յի» կու­լի­սա­յին հար­ված­նե­րին։ Եվ ես շատ ու­րախ եմ, հպարտ, որ շփ­վել եմ, աշ­խա­տել եմ այդ հա­մաշ­խար­հա­յին ա­նուն ու­նե­ցող դի­րի­ժո­րի հետ։ Էլ չեմ ա­սում, որ երբ Մեծ թատ­րո­նը ե­կավ Երևան հյու­րա­խա­ղե­րի մեկ ամ­սով, ինքն իր ներ­կա­յա­ցում­ներն էր չափ տա­լիս և վեր­ջում ղե­կա­վա­րեց Բեթ­հո­վե­նի 9-րդ սիմ­ֆո­նիան։
Մեզ հա­մար սո­վո­րա­կան երևույթ էր, ա­մեն ա­միս 2-3 գաստ­րո­լյոր էր գա­լիս։ Ա­ռա­ջին ան­գամ, երբ Երևան ե­կան Կար­պիս Զո­բյա­նը և Զի­նաի­դա Պալ­լին, կար­ծես ռումբ պայ­թեց։ «Կար­մե­նը» նրանց մաս­նակ­ցու­թյամբ վա­րում էր մեր լա­վա­գույն դի­րի­ժոր­նե­րից մե­կը` Սու­րեն Չա­րե­քյա­նը։ Դրա­նից հե­տո Զո­բյա­նին մենք տա­րին մեկ ան­գամ գո­նե հրա­վի­րում էինք, նաև` Պալ­լիին, է­լի ու­րիշ մե­ծա­նուն եր­գիչ­նե­րի։ Բայց հա­յազ­գի ա­մե­նա­ճա­նաչ­վա­ծը Կար­պիս Զո­բյանն էր։ Հի­շում եմ Էս­տո­նիա­յի մե­ծա­գույն բա­րի­տոն Տիյտ Կուու­զի­կին, Օտ­սին` նրա ա­շա­կեր­տին։ Ե­կավ բա­րի­տոն Վոր­վու­լյո­վը, չտեսն­ված տա­ղան­դա­վոր մարդ, Գու­տի­րա­սը։ Պա­վել Լի­սի­ցյա­նը հա­ճախ էր գա­լիս, հա­ճախ էին լի­նում Մեծ թատ­րո­նի և մյուս ար­տիստ­նե­րը` Շպիլ­լե­րը, Կրուգ­լի­կո­վան, հե­տո ա­վե­լի ե­րի­տա­սարդ­նե­րը` Ար­խի­պո­վան, Օբ­րազ­ցո­վան, Ատ­լան­տո­վը և է­լի շատ հե­տաքր­քիր եր­գիչ-երգ­չու­հի­ներ։
ԻՆ­ՆԱ ԴԱՎ­ԹՅԱՆ (Յու­րի Դավ­թյա­նի տի­կի­նը) -Դի­րի­ժո­րու­թյու­նը բարդ ար­վեստ է։ Եվ թե ինչ­պի­սին է դի­րի­ժո­րը, միայն նվա­գա­խում­բը կա­րող է ա­սել։ Իմ կող­մից ա­սեմ, որ Յու­րան իր մաս­նա­գի­տու­թյան մեջ միշտ օր­գա­նա­կան է ե­ղել, ա­ռանց պրոբ­լե­մի` մար­դը գնում է իր աշ­խա­տան­քին, ոչ մի գերբ­նա­կա­նու­թյուն։
Մի օր հե­ռա­խո­սի զանգ է հն­չում` Ար­տե­մի Այ­վա­զյանն է։
-Ին­նա, կա­րո՞ղ եմ խո­սել Յու­րա­յի հետ։
Իսկ Յու­րան զգու­շաց­նում էր` երբ ես հան­գս­տա­նում եմ, ոչ մի զանգ։
-Գի­տե՞ք, նա հան­գս­տա­նում է, ե­թե դժ­վար չէ, զան­գա­հա­րեք մեկ ժա­մից։
Զան­գա­հա­րեց մեկ ժամ անց։
-Գի­տե՞ք, նա դեռ քնած է։
-Ես ձեզ շատ եմ խնդ­րում, ե­թե կա­րե­լի է...
-Ի­հար­կե, կա­րե­լի է...
Զար­թեց­րի Յու­րա­յին։
Յու­րան խո­սեց, իս­կույն հագն­վեց և դուրս ե­կավ տա­նից։ Ար­դեն ժա­մը 5-ն էր։
Ի՞նչ էր կա­տար­վել։ Թատ­րո­նում բե­մադ­րում էին Ար­տե­մի Այ­վա­զյա­նի «Մոր­գա­նի խնա­մին» օ­պե­րան։ Դի­րի­ժորն ու­րիշ էր, Յու­րան եր­բեք չէր ե­ղել փոր­ձե­րին և ընդ­հան­րա­պես ծա­նոթ չէր այդ օ­պե­րա­յին։ Պրե­միե­րա­յից ա­ռաջ դի­րի­ժորն էր հի­վան­դա­ցել։ Եվ Յու­րան չափ էր տվել ներ­կա­յա­ցու­մը։ Թե ինչ­պես է ա­րել, ես չգի­տեմ, բայց ներ­կա­յա­ցու­մը Յու­րա­յի ղե­կա­վա­րու­թյամբ կա­յա­ցել է։ Ստաց­վել էր այն­պես, ինչ­պես «Այ­բո­լի­տի» ժա­մա­նակ։
Գ. Ղ. -Յու­րի Դավ­թյա­նը ղե­կա­վա­րել է նվա­գախմ­բեր և օ­պե­րա­յին ներ­կա­յա­ցում­ներ ԽՍՀՄ տար­բեր հան­րա­պե­տու­թյուն­նե­րում, ինչ­պես նաև ար­տա­սահ­մա­նում, աշ­խա­տել է լա­վա­գույն եր­գիչ-երգ­չու­հի­նե­րի, այս­պես կոչ­ված աստ­ղե­րի հետ։
Յու. Դ. -Չեմ կա­րող չհի­շել հա­մաշ­խար­հա­յին մե­ծա­գույն դաշ­նա­կա­հար հուն­գա­րա­ցի Ան­նի Ֆի­շե­րին։ Հուն­գա­րա­կան դեպ­քե­րի ծանր տա­րի­ներն էին։ Ա­սա­ցին` ու­շա­դիր կլի­նեք, քմա­հաճ տի­կին է։ Ես շատ ե­րի­տա­սարդ էի, նա վերևից նա­յեց վրաս` թե այս տղա՞ն պետք է ղե­կա­վա­րի։ Երբ սկ­սե­ցինք, 15-20 րո­պեից այլ աչ­քե­րով էր նա­յում ինձ, բռ­նեց ձեռքս և ա­սաց. «Մաեստ­րո, ձեր վա­րե­լու ա­ռա­ջին տար­բե­րա­կը ինձ ա­վե­լի դուր ե­կավ, այդ­պես ա­րեք»։
ՈՒ­նե­ցանք հո­յա­կապ ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան պա­հեր։ Ան­կախ ինձ­նից տար­վում էի ե­րաժշ­տու­թյամբ (իսկ դի­րի­ժո­րը դրա ի­րա­վուն­քը չու­նի). ին­քը կա­խար­դի նման էր նվա­գում, ես գնում էի նրա հետ և հե­տո դժ­վա­րու­թյամբ ինձ ա­սում էի` հան­գիստ։
Գ. Ղ. -Յու­րի Դավ­թյա­նի ման­կա­վար­ժա­կան գոր­ծու­նեու­թյու­նը սկս­վել է Սա­րա­տո­վում, պե­տա­կան կոն­սեր­վա­տո­րիա­յում, այ­նու­հետև մոտ 50 տա­րի նա աշ­խա­տում է Երևա­նի պե­տա­կան կոն­սեր­վա­տո­րիա­յում, կոն­սեր­վա­տո­րիա­յի պրո­ֆե­սոր է։ Նա ղե­կա­վա­րել է օ­պե­րա­յի պատ­րաստ­ման ամ­բիո­նը։ Յու­րի Դավ­թյանն ու­նի բազ­մա­թիվ ա­շա­կերտ­ներ և ա­ռա­ջի­նը ու­զում եմ նշել նրա որ­դուն` Հայ­կին։
Յու. Դ. -Ո­րը որ­պես ջու­թա­կա­հար լաու­րեատ է, լավ ե­րա­ժիշտ է` մի քա­նի կոն­կուրս­նե­րի մաս­նակ­ցած։ Ղա­զա­րոս Սա­րյա­նի պնդ­մամբ նա սկ­սեց զբաղ­վել դի­րի­ժո­րու­թյամբ։ Ման­կուց շատ բան է տե­սել, մե­ծա­ցել է օ­պե­րա­յին թատ­րո­նում, սիմ­ֆո­նիկ նվա­գախմ­բում։ Ե­թե ես ան­գամ պաշ­տո­նա­կան չդա­սա­վան­դեի, նա այդ բո­լո­րը վերց­րել է։ Աղ­ջիկս պատ­մում է, որ երբ գտն­վում էր Ֆրան­սիա­յում, Հայկն ա­սել է. «Ես չեմ կա­րող այս օր­կեստ­րանտ­նե­րի հետ պա­պա­յի պես խո­սել, էս­տեղ ֆրան­սիա­ցի­ներ են, չափ­ված, ձևված պետք է խո­սել (այն­տեղ է­տի­կետն այլ է)։ Բայց, պատ­մում է քույ­րը, մի օր փոր­ձի ժա­մա­նակ չի դի­մա­ցել, կոն­ցերտ­մայս­տե­րի ձեռ­քից վերց­րել է գոր­ծի­քը և ա­սել. «Էս­պես նվա­գեք...»։ Եվ այդ­տեղ դառ­նում էր հայ։ Բայց այդ պա­հը ֆրան­սիա­ցի­նե­րին դուր է գա­լիս, տես­նում են, որ ա­մեն ինչ կա­րող է նվա­գել, ա­մեն ինչ գի­տի։ Ես որ էն­տեղ էի, ինձ մո­տե­ցան ե­րա­ժիշտ­ներ ու ա­սա­ցին. «Այս քա­ղա­քում, այս ռե­գիո­նում ա­մեն օր մոմ պի­տի վա­ռեն, որ էս­տեղ նման ե­րա­ժիշտ կա։ Մեզ հա­մար դա մեծ եր­ջան­կու­թյուն է»։
Իսկ այս տար­վա­նից` սու­պեր կոն­սեր­վա­տո­րիա Ստ­րաս­բուր­գում. Հայ­կը այն­տեղ պրո­ֆե­սոր է և ոչ միայն կա­մե­րա­յին նվա­գա­խումբ է ղե­կա­վա­րում, այլ նաև մեծ սիմ­ֆո­նիկ նվա­գա­խումբ, մյուս տա­րի էլ ու­զում են օ­պե­րա­յին ստու­դիան տալ Հայ­կին։
Եվ ու­րեմն, Երևա­նի դի­րի­ժոր­նե­րի մեծ մասն իմ ա­շա­կերտ­ներն են և ե­թե իմն էլ չեն, ա­պա, ինչ­պես ա­սում են, կող­քից ան­ցել են։ Ռու­սաս­տա­նում Է­դուարդ Համ­բար­ձու­մյանն է` Բրյանս­կի սիմ­ֆո­նիկ նվա­գախմ­բի գլ­խա­վոր դի­րի­ժո­րը, ո­րը վեր­ջերս կո­չում ստա­ցավ։ Նրան հա­ճախ են հրա­վի­րում հա­մերգ­նե­րի։ Մյուս ա­շա­կերտս` Դա­վիթ Թեր­զյա­նը, Մեք­սի­կա­յում է, էն­տե­ղի մայ­րա­քա­ղա­քի երկ­րորդ դի­րի­ժորն է։
Ի. Դ. -Ես ու­րախ եմ, որ մեր որ­դին ընտ­րեց հոր ու­ղին։ Եվ ցան­կա­նում եմ, որ նա հոր նման օր­գա­նա­կան լի­նի, որ նրա հա­մար դա լար­վա­ծու­թյուն չլի­նի, այլ լի­նի սո­վո­րա­կան աշ­խա­տանք։
Գ. Ղ. -Յու­րի Դավ­թյա­նի պա­պի­կը` Ղու­կաս Դավ­թյա­նը, ա­վար­տել է Թիֆ­լի­սի Ներ­սի­սյան դպ­րո­ցը, այդ նույն դպ­րոցն ա­վար­տել է նաև նրա հայ­րը` Հայկ Դավ­թյա­նը։
Յու. Դ. -Հայրս եր­կար տա­րի­ներ ե­ղել է քի­միա­յի դա­սա­խոս հա­մալ­սա­րա­նում։ Մաս­նակ­ցեց Մեծ հայ­րե­նա­կան պա­տե­րազ­մին, ո­րից հե­տո աշ­խա­տեց լու­սա­վո­րու­թյան նա­խա­րա­րու­թյու­նում որ­պես քի­միա­յի ու ֆի­զի­կա­յի գլ­խա­վոր մաս­նա­գետ և մաս­նակ­ցում էր հա­մալ­սա­րա­նա­կան բո­լոր պե­տա­կան քն­նու­թյուն­նե­րին։ Մինչ այ­սօր դպ­րոց­նե­րի քի­միա­յի դա­սա­գիր­քը հորս թարգ­մա­նածն է։ Հայրս վաս­տա­կա­վոր ու­սու­ցիչ էր։ Մայրս նույն­պես վաս­տա­կա­վոր ու­սու­ցիչ էր` ՈՒ­լու­խա­նյան Ա­նիկ։ Դա­սա­վան­դում էր հա­յոց լե­զու և գրա­կա­նու­թյուն։
Ի. Դ. -Իմ բախ­տը շատ է բե­րել, որ ես հան­դի­պել եմ Յու­րի Հայ­կո­վի­չին։ 40 տա­րուց ա­վե­լի միա­սին ենք և պետք է ա­սեմ` նա շատ լավ հայր է։ Մենք եր­կու ե­րե­խա ենք մե­ծաց­րել։

Գա­րիկ ՂԱ­ԶԱ­ՐՅԱՆ