Հայոց ցեղասպանության ճանաչումն ու Հատուցումը մի՛շտ է եղել հայ ժողովրդի ազգային օրակարգում։ Եվ Պատմական Հիշողությունը ոչ մի րոպե չի լքել հայ մարդու ազգային գիտակցության տիրույթը։ Տասնամյակներ շարունակ Սփյուռքը, որը ձևավորվել է Հայոց ցեղասպանության պատճառով` որպես պատմական իրողություն, պայքարել է որ պետությունները ճանաչեն մարդկության դեմ գործադրված այդ մեծագույն ոճիրը` Հայոց ցեղասպանությունը, որը նախերգանքը դարձավ 20-րդ դարի ամբողջ ընթացքում կատարված մյուս հանցագործությունների:

Հայաստանը հիմա ճիշտ այն վիճակում է, ինչը եղել է Արցախում 90-ականների սկզբին. ընկած Գետաշեն, Շահումյան, Մարտակերտ, շրջափակված Ստեփանակերտ, թշնամու համեմատ և՛ քանակով, և՛ ռազմական առումով տոտալ անհավասարություն։

Մենք զարմանալի վերաբերմունք ունենք մեր ողբերգությունների ու մեր ավելի մանր անհաջողությունների նկատմամբ։ Մենք նկատում ենք դրանք, երբ արդեն կատարված կամ կատարվող փաստեր են լինում...

Առաջնորդներին պախարակելու՝ մեր ժողովրդի մեջ տարածված հիվանդությունն ամեն դեպքում ապշեցնող է։ Ով ոտքի է կանգնում, որ մի օգուտ տա երկրին, դանակները վերցնում ու այդ մարդու վրա են հարձակվում...

Մենք, կարծես, կորցրել ենք սեփական ուղեղով մտածելու ունակությունը և ստեղծագործ ժողովրդից վերածվել ենք կատարող ժողովրդի։ Մենք թութակի նման արտաբերում ենք թշնամու կողմից մեզ հրամցված տեղքստերը...

Նիկոլն ասում է` ձև չկար, որ Արցախը չմնար Ադրբեջանին։ Լավ, ասենք՝ ձև չկար։ Հիմա ես մտածում եմ, թե ո՞նց կվարվեր ցանկացած բարոյական մարդ էդ վիճակում...

Տարեց տղամարդը դժվարությամբ էր քայլում, քայլում էր դանդաղ, մտախոհ, ժամանակ առ ժամանակ շունչ առնում։

Մոսկվայում Ալիևի և Պուտինի հանդիպումը նոր ռազմական գործողությունների մասին է հուշում։

Այդպիսի վկայություն կա, որ 1918 թվի մայիսին, երբ պարզ էր, որ թուրքական զորքը սրընթաց գալիս է Երևանի վրա, զինվորական և աշխարհիկ ղեկավարները Գևորգ 5-րդ կաթողիկոսի մոտ են գնում, առաջարկելով, որ ապահովության համար Մայր Աթոռը թողնի:

Հայաստանն Ադրբեջանին տարածքներ է հանձնում: Դրան զուգահեռ, արտարժույթի (դոլար, եվրո) փոխարժեքները դրամի նկատմամբ սրընթաց նվազում են: