«Մենք մեր ձեռքով մեր պետականությունը ոչ միայն թուլացնում, այլև վտանգում ենք»

«ՈՉ ՄԻ «ՈԶՆԻ» ՉԻ ՀԱՅՏՆԱԲԵՐՎԵԼ»
Շարունակվում են մարտի 1-2-ի իրադարձություններից հետո կալանավորվածների դատավարությունները, որոնց ընթացքը, մեղմ ասած, ոչ միայն անհաջող ներկայացում է հիշեցնում, այլև իրականությունը կոծկելու տպավորություն է ստեղծում: Դատական գործընթացների շուրջ էլ ծավալվեց մեր զրույցը փաստաբան ՀՈՎԻԿ ԱՐՍԵՆՅԱՆԻ հետ:
-Ինչո՞ւ է միջնորդությունների գերակշիռ մասը մերժվում։ Արդյո՞ք դատական գործընթացները երկարաձգելու միտում կա:
-Վերջերս, ղարաբաղյան խնդրի լուծման հետ կապված, շատ է խոսվում, այսպես կոչված, հայի վերջին խելքի մասին, այսինքն` այնպիսի ծայրահեղ վիճակում ենք, որ անընդհատ այդ միտքը կրկնվում է: Նույնը կարող ենք ասել նաև «7-ի գործի» շրջանակներում ստեղծված իրավիճակի առնչությամբ: Պաշտպանական կողմը միջնորդել էր, որ այդ նյութերի ուսումնասիրման ժամկետը երկարացվի մինչև դեկտեմբերի 1-ը, ինչը վարույթ իրականացնող մարմինը բավարարեց: Այսօր դեռ դատական փուլի մասին խոսելը վաղաժամ է: Պաշտպանական կողմը վկայում է, թե օբյեկտիվորեն գոյություն չունի այն փաստը, որ մեր պաշտպանյալները քրեորեն հետապնդելի արարք են թույլ տվել, և հնարավոր չէ որևէ հանցակազմով նրանց վրա հոդված դնել: Այդ իսկ պատճառով մենք վարույթ իրականացնող մարմնին միջանկյալ միջնորդություններ էինք ներկայացրել: Դժբախտաբար, որպես կանոն, միջնորդությունները մերժվեցին, որոնց վերաբերյալ բողոք ներկայացրինք գլխավոր դատախազությանը: Մասնավորապես, այդ միջնորդությունները հետևյալն էին` ինչո՞ւ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի նախընտրական շտաբի անդամները չեն հարցա-քննվել, այդ թվում՝ Լևոն Զուրաբյանը, ով միակն էր, որ մարտի 1-ին Մյասնիկյանի արձանի հարևանությամբ ելույթ ունեցավ շտաբի անունից: Պատահական չէ, որ ԱԺ ժամանակավոր հանձնաժողովն էլ է պահանջում այդ մարդկանց կանչել հարցաքննության:
-Իսկ ինչո՞ւ շտաբի անդամներին չեն հարցաքննում:
-Ակնհայտ է, որ կանխամտածված ձևով օբյեկտիվ հարցաքննություն չի տարվել, այլ ամեն ինչ արվել է մեղադրական հակվածությամբ: Երբ գլխավոր դատախազը ԱԺ միջնորդություն ներկայացրեց պատգամավորներին անձեռնմխելիությունից զրկելու և ձերբակալելու վերաբերյալ, նրա խոսքում կային մտքեր, որոնք այդ պահին քրեական գործի նախաքննությամբ ձեռք բերված նյութերի շրջանակներում հաստատված չէին: Ցուցմունքներն ամեն ինչ ավելի են հստակեցնում: Ցուցմունք տալիս մեկն ասում է, որ Մալխասյանը ելույթ էր ունենում բարձրախոսով և միկրոֆոնով (կարծես թե տարբեր բաներ են) ու թալանի, բռնությամբ իշխանությունը զավթելու կոչեր էր անում: Մինչդեռ վարույթ իրականացնող մարմնի տրամադրության տակ կա սղագրություն, որը կցված է քրեական գործին, որտեղ Մալխասյանն ասել է ճիշտ հակառակը` սադրանքի մի ենթարկվեք: Սա նշանակում է, որ կեղծ, շինծու ցուցմունք են վերցնում: Ցուցմունք են վերցրել ոստիկաններից, ովքեր ասում են, թե երբ մարդիկ հեռանում էին Ազատության հրապարակից, լսելի էր, որ նրանք ասում են, որ գնում են ֆրանսիական դեսպանատան մոտ հավաքվելու, այսինքն` ինքնաբուխ են գնացել, շտաբը կազմալուծված է եղել: Էլ ի՞նչ կազմակերպիչների մասին է խոսքը: Իսկ եթե խոսքը հետոյին է վերաբերում, ապա մեղադրանքի մեջ գրված է, որ զանգվածային անկարգությունների մասնակիցները փորձել են Պռոշյան փողոցով Բաղրամյան բարձրանալ, որտեղ գտնվում են նախագահականը, Ազգային ժողովը: Սրանով ի՞նչ են ուզում ասել, իբր, ուզում են գնալ գրավե՞լ այդ շենքերը: Չեն համարձակվել այդ մասին գրել: Սրա փոխարեն քրեական գործում իրենք են հարցաքննել ոստիկաններին, ովքեր ցուցմունք են տվել, թե մարտի 1-ի երեկոյան ժամը 22:00-ի սահմաններում Կոնդի թաղամասից հազարավոր մարդիկ փորձել են Պռոշյան և Լեոյի խաչմերուկում գտնվող ոստիկանական վերակարգը տապալել կամ նրանց «վրայից անցում կատարելով» միանալ Մյասնիկյանի արձանի մոտ հավաքված քաղաքացիներին: Այսպիսով, սա օբյեկտիվ ապացույց է, բայց ասելիքը կանխամտածված, իրենց ցանկությամբ ձևակերպված` առանց քրեական գործով ձեռք բերված փաստական տվյալների: Իրենց համար ցանկալին փորձել են իրականություն դարձնել` նման մեղադրանք առաջադրելով:
-Մինչև դեկտեմբերի 1-ը երկարացվել է քրեական գործերին ծանոթանալու ժամկետը: Այս ժամանակահատվածը բավարա՞ր է նման ծավալի նյութերն ուսումնասիրելու համար: Քառասուներկու հատորանոց գործերն ուսումնասիրելիս ի՞նչ եզրակացության եք հանգել:
-Ինձ համար անհասկանալի է երեք քաղբանտարկյալներին` Գևորգ Ղազարյանին, Գաբրիել Ղազարյանին, Կարեն Թարխանյանին, մեղավոր ճանաչելն այն բանում, որ նրանք 2008 թվականի մարտի 1-ին Մյասնիկյանի արձանի հարևանությամբ զանգվածային անկարգություններ են կազմակերպել և դրա համար դատապարտվել են: Իսկ մեր պաշտպանյալներին մեղադրանք է առաջադրվել` որպես զանգվածային անկարգությունների կազմակերպիչների, բայց արդեն հոդվածի 3-րդ մասով` զուգորդված սպանություններով: Է՜, նրանք մի կարգի զանգվածային անկարգություններ են կազմակերպել, մյուսները` ա՞յլ: Ո՞Ւր է տրամաբանությունը: Բա մեզ հայ են ասում, մենք քիչ ենք, մեզ գովում ենք, խելոք ենք, բա մեր խելքն ո՞ւր մնաց, որ մեր հարցերը չենք կարող լուծել: Անընդհատ ասում են եվրադատարաններ և այլն, և այլն: Ե՞րբ պիտի խելք հավաքենք, ուշքի գանք:
-Տրամաբանությունը չի աշխատում, քանի որ չե՞ն ուզում իրականությունը ջրի երես դուրս գա:
-Կուզենայի այդ գործերում տեսնել, թե ոստիկանները ժողովրդի նկատմամբ ինչ հատուկ միջոցներ են կիրառել: Միշտ ասում են` նրանց ձեռքներին եղել է մահակ ու վահան, գլխներին՝ սաղավարտ: Իսկ ո՞ւր են այն հատուկ միջոցները, որոնք փորձել են գործարկել: Խոսքը հատկապես արցունքաբեր գազի, ձայնային նռնակների մասին է: Ակնհայտ է մի բան, որ ոստիկանական զորքերից տուժած անձինք միանշանակ բեկորային վնասվածքներ են ստացել պայթուցիչների բեկորներից, ոչ թե մարտական նռնակներից, որոնք ընդհանրապես չեն կիրառվել: Ասում են, թե «ոզնիներ» են գործադրվել, սակայն Ազատության հրապարակից դուրս գալուց հետո ոչ մի տեղ գեթ մի «ոզնի» չի հայտնաբերվել: Ըստ էության, արհեստածին էր նաև Ազատության հրապարակում «ոզնիներ» գցելը: Էդ ո՞նց եղավ, որ այնտեղ, որտեղ ժողովուրդն է կանգնած եղել, տեղազննության արդյունքում մի պարկուճ չի հայտնաբերվել, մի քաղաքացի բեկորային վնասվածք չի ստացել, իսկ որտեղ ոստիկանական զորքերը կամ վերակարգն է կանգնած եղել, այնտեղ փամփուշտներ են հայտնաբերվել, այսինքն` կրակել են հենց այնտեղից: Իսկ որ Ռոբերտ Քոչարյանը մարտի 1-ի երեկոյան Հ1-ով ասում էր, որ ավտոմեքենայի հետևից են կրակել, նա պետք է դրա համար պատասխան տա: Սրանով վտանգել է և մեր պետության, և քաղաքացիների անվտանգությունը` իրավիճակն արհեստականորեն հասցնելով նրան, որ արտակարգ դրություն հայտարարվի:
-ԱԺ ժամանակավոր հանձնաժողովի աշխատանքներն օգնո՞ւմ են, որ կատարվածի պատկերն առավել ամբողջական դառնա:
-Հանձնաժողով ստեղծել են ընդամենը հասարակական կարծիք ձևավորելու և քաղաքական գնահատականներ տալու համար: Մի կողմից վարույթ իրականացնող մարմինն ասում է` քաղաքացիների և ոստիկանների վնասվածքների, մահվան հանգամանքների ուղղությամբ գործից անջատված է մաս (այսինքն՝ հանգամանքները դեռ պարզված չեն), մյուս կողմից` մեր յոթ պաշտպանյալների վրա հոդված է դրված` զանգվածային անկարգությունների կազմակերպում` սպանություններով զուգորդված: Աբսուրդ է: Սա մենք նոր ենք ասում, քանի որ պաշտպանական կողմին նոր են այս նյութերը տվել: Իսկ քանի՞ ամիս է ժամանակավոր հանձնաժողովն աշխատում, և ի՞նչ: Գլխավոր դատաբժիշկ Շոթա Վարդանյանը հայտարարեց, որ հայտնաբերվածը խոճկորի գանգ է, հորթի լեզու, բայց չէ՞ որ դրա շարունակությունը կար` արնաթաթախ որսորդական պարկուճներ: Այ, սրան պետք է ուշադրություն դարձնեին, դա ի՞նչ էր: Դա գազային նռնակ էր, որն օգտագործվում է որպես հատուկ միջոց ոստիկանական զորքերի կողմից: Այն 40 աստիճանի անկյան տակ և 40 մետր հեռավորությունից պետք է մասսայի վրա արձակել, որպեսզի նռնակը բացվի: Սակայն այն կամ սխալ են կիրառել, կամ չեն կարողացել կիրառել, կամ ժամկետանց է եղել: Որքան ինձ հայտնի է՝ հրազեն է եղել՝ կարաբին տեսակի։ Ո՞Ւմ են ամրացված եղել դրանք, ո՞վ է կրակելու հրաման տվել:
-Փաստահավաք խումբն ինչքանո՞վ կօգնի գործընթացին:
-Չեմ կարող ասել: Իրավաբանական տեսանկյունից սա անհույս պրոցես է, որովհետև դատավճիռներ են արձակվել, որոնք անհիմն են եղել: Եթե փաստահավաք խումբն ինչ-որ եզրահանգման եկավ, ի՞նչ է, կարողանալո՞ւ է կայացված դատավճիռները բեկանել:
-Հետևելով դատական գործընթացներին` Ձեր դիտարկմամբ` այսօր ի՞նչ մակարդակում է Հայաստանի դատաիրավական համակարգը:
-Մակարդակ չկա, ի՞նչ մակարդակի մասին է խոսքը: Ասում են մի բան, անում՝ մեկ այլ: Պետք է օրենքը գերակա ուժ ունենա և իրականության մեջ աշխատի: Գնում են Եվրոպայում ինչ-ինչ համաձայնագրեր կնքում դատախազական բարեփոխումներին առնչվող, բայց գալիս են էստեղ և հակառակ գործողությունները կատարում:
-Հավատո՞ւմ եք, որ մարտի 1-2-ի դեպքերը լիովին կբացահայտվեն, քաղբանտարկյալների նկատմամբ էլ համաներում կհայտարարվի:
-Հավատում եմ մեր ազգի ողջամտությանը: Ով ուզում է իշխանության գալ, պետք է հիշի, որ հայ է: Մեր դժբախտությունն այն է, որ մոռացել ենք այս հանգամանքը: Չպետք է այդքան կույր լինել, իրենց աթոռից բացի, չնկատելու համար, որ վտանգվում է ողջ ազգը: Այդքան անհանդուրժող չպետք է լինել սեփական ժողովրդի նկատմամբ: Իզուր չեն ասում՝ գեղ կանգնի, գերան կկոտրի: Եթե հատ-հատ կոտորում ես ազատամարտիկներին, ինչպե՞ս ես ազգը համախմբելու: Ցավալի է, որ արդեն տասը տարի հասարակական գիտակցությունն ավելի բարձր է, քան իրավագիտակցությունը: Սա նշանակում է, որ ճահիճ ենք մտել: Մենք մեր ձեռքով մեր պետականությունը ոչ միայն թուլացնում ենք, այլև վտանգի առջև կանգնեցնում:
Զրուցեց Ռուզան ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԸ

Մեկնաբանություններ