«Որդվոց Որոտմանը» մեծ հետաքրքրություն է առաջացրել թե՛ հայերի, թե՛ արտասահմանցիների շրջանում

Ստամբուլի Գում-Գափու թաղամասի հայկական Սուրբ Որդվոց Որոտման եկեղեցու վերանորոգման աշխատանքներն ավարտվել են:

Եկեղեցին վերանորոգվել է «Ստամբուլը` 2010-ի եվրոպական մշակույթի կենտրոն» ծրագրի շրջանակներում:
Ստամբուլում (19-րդ դար) բազիլիկ ոճով կառուցված միակ առաքելական եկեղեցին կահավորվել է բարձրակարգ բարձրախոսներով, զինվել ժամանակակից հակահրդեհային անվտանգության համակարգով: Վերանորոգման աշխատանքները ղեկավարել է պոլսահայ ճարտարապետ Գևորգ Կարագյոզյանը:
Վերաբացումից հետո շատ կարճ ժամանակահատվածում Որդվոց Որոտմանը մեծ հետաքրքրություն է առաջացրել թե՛ հայերի, թե՛ արտասահմանցիների շրջանում:
Նշենք, որ Սուրբ Որդվոց Որոտման եկեղեցին չի գործել մոտ 100 տարի: 1940-ականներին օգտագործվել է որպես շղթայի ու ճոպանի գործարան, երկրաշարժերի ժամանակ` որպես ապաստարան:
Դեռևս անցյալ տարի լուրեր էին պտտվում, որ եկեղեցու բացմանը մասնակցելու է Թուրքիայի նախագահ Աբդուլլահ Գյուլը: Վերանորոգման ընթացքում թուրք պաշտոնյաները ժամանակ առ ժամանակ այցելում էին` գնահատելու ընթացող աշխատանքները:
Թուրքական կառավարության ընդգծված ուշադրությունը Սուրբ Որդվոց Որոտման եկեղեցու նկատմամբ, իհարկե, ունի իր պատճառները, մանավանդ քանդվող, փակվող եկեղեցիների, հակաքրիստոնեական ակնհայտ հալածանքների համատեքստում:
«Մենք գործ ունենք երկու տարբեր երևույթների հետ, երկու տարբեր իրավական հարթություններում են հարցերը,- մեզ հետ զրույցում ասաց ԵՊՀ-ի արևելագիտության ֆակուլտետի փոխդեկան, բանասիրական գիտություների թեկնածու, դոցենտ ՌՈՒԲԵՆ ՄԵԼՔՈՆՅԱՆԸ:- Պատմական Հայաստանի տարածքի եկեղեցիները չունեն իրավական կարգավիճակ, ուստի այդ եկեղեցիները, եթե անգամ վերաբացվում են (ինչպես, օրինակ, Աղթամարի Սուրբ Խաչ եկեղեցին), գործում են որպես թանգարան: Ավելին, մյուս եկեղեցիները, ինչպես գիտեք, քանդվում են: Հիմա էլ շարունակվում է քանդման և ոչնչացման գործընթացը: Ինչ վերաբերում է Ստամբուլի Որդվոց Որոտման եկեղեցուն, այն ունի իրավական կարգավիճակ և պատկանում է Ստամբուլի հայոց պատրիարքարանին, գրանցված է որպես Հայ առաքելական եկեղեցի: Պարզապես վերանորոգումից հետո, գովազդի նպատակով, աղմուկ բարձրացվեց եկեղեցու վերաբացման շուրջ, և փորձ է արվում այն ներկայացնել որպես թուրքական հանդուրժողականության դրսևորում: Պետք է շեշտել, որ դա իրավական կարգավիճակով եկեղեցի է, և եկեղեցու ոչ թե բացում էր, վերաբացում, այլ եղած եկեղեցու վերանորոգում»:
Հարկ է ասել, որ եկեղեցու վերանորոգման ծախսերի մոտ 70 տոկոսը հատկացրել է թուրքական կառավարությունը, ինչն աննախադեպ է Թուրքիայի պատմության մեջ:
Ռուբեն Մելքոնյանը նկատեց, որ Եվրամիությանը Թուրքիայի անդամակցության գործընթացի համատեքստում տարբեր պահանջներ էին ներկայացված, այդ պահանջների մեջ որոշակի դեր ուներ այն, որ թուրքական իշխանությունները պետք է իրենց երկրում ապրող կրոնական փոքրամասնությունների պաշտամունքի վայրերի նկատմամբ հոգածություն ցուցաբերեն, ճիշտ այնպես, ինչպես իսլամական պաշտամունքի վայրերի նկատմամբ: «Այդ պատճառով թուրքական իշխանությունները երբեմն ֆինանսավորում են հայկական, հունական եկեղեցիների, ինչպես նաև հրեական սինագոգների վերանորոգման, վերաբացման և այլ աշխատանքներ,- ասաց նա:- Եվ դա ներկայացնում են ոչ թե որպես պարտավորություն, այլ բարի կամքի դրսևորում»:
Ռուբեն Մելքոնյանի տեղեկացմամբ` Ստամբուլի հայոց պատրիարքությունն ունի 42 եկեղեցի, 36-ը` Ստամբուլում, մնացածը` գավառներում (Մալաթիա, Սեբաստիա…):
Ստամբուլի Հայ առաքելական եկեղեցիներից գործում են 32-ը, այն էլ` «ընդմիջումներով»: Քանի որ քահանաների թիվը քիչ է, որոշ եկեղեցիներում ամեն շաբաթ պատարագ չի մատուցվում: Հայկական եկեղեցի կա նաև Ստամբուլի «Իշխանաց կղզում», որը հայկական ամառանոցային հատված է, և տարվա այդ եղանակին այնտեղ շատ են հայերը:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ