Ո՞վ էր Մոսկովը: Այստեղ մենք պետք է մի փոքր շեղվենք բուն թեմայից ու խոսենք ռուսական սպայական պատվի մասին:

Բրեժնևը փորձեց թարմություն մտցնել կուսակցության մեջ՝ նոր անդամներ հավաքագրելով ու հրաժարվելով այն սկզբունքային կոմունիստներից, ովքեր դեմ էին իր քաղաքական կուրսին: Խորհրդային Միությունում այդպիսիները շատ էին, նրանք կային նաև ՍՄԿԿ քաղբյուրոյում:

Պատմական փաստերն ու իրողությունները չիմանալը համազոր է աչքերն ու ձեռքերը կապած անդունդի եզրով քայլելուն:

Մի ամպամած հինգշաբթի օր վերադասը խրոխտ ավետեց՝ ո՜վ հայ ժողովուրդ, փրկությունդ ներկրումն է։ Յուրաքանչյուրը կարող է ներկրել սրտի ուզածը, օրինակ՝ գազ և մաստակ, շաքարավազ ու լոլիկ, շոկոլադի սալիկ և անգամ բանան, եթե անբանի մեկը չէ։

Ընթերցելով հարգարժան Իսոյանի «Սև գիրքը», համոզվում ես, թե այսօր, 21-րդ դարի այս անարդար աշխարհում որքան կարևոր է ճշմարտացիորեն ներկայացնել պատմական իրադարձությունները, ժողովուրդների հարաբերությունները, 1894-1923 թթ. հայ ժողովրդի նկատմամբ գործադրված թուրք-քրդական 30-ամյա բարբարոսություններին տրված տարբեր երկրների պետական-քաղաքական գործիչների, մտավորականների, նաև որոշ թուրք, քուրդ, արաբ գործիչների անաչառ, ազնիվ գնահատականները, որոնք որոշակի հիմք են դարձել համայն մարդկության կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչմանը:

Մինչ գառնեցիների հաղթանակի մասին խոսելը կցանկանայի մտաբերել ոչ հեռավոր անցյալն ու վերհիշել…

Մոտ մեկ ամիս առաջ, երբ խորհրդարանի փոխխոսնակ Հերմինե Նաղդալյանը հանդես եկավ շատերին շոկի մեջ գցող հայտարարությամբ՝ բացահայտորեն խոսելով Լեռնային Ղարաբաղի հարցի լուծման փոխզիջման տարբերակի մասին (ի դեպ, ամբողջովին բխող Հայաստանի կողմից տարիներ առաջ հավանություն ստացած Արցախի հարցի լուծման Մադրիդյան սկզբունքներից), բավականին լուրջ բողոքի ալիք բարձրացավ Հայաստանում։

ԽՍՀՄ փլուզման հարցում մեղադրելով միայն Գորբաչովին, մենք, բնականաբար, փորձում ենք դատավորի դեր ստանձնել, ջայլամի քաղաքականություն վարել ու չտեսնելու տալ խորհրդային իմպերիայի կործանման հարցում իմ, քո ու խորհրդային մյուս բոլոր քաղաքացիների անմիջական պատասխանատվության հանգամանքը, որը բխում է երկրում ստեղծված յուրատեսակ հասարակական ու արտադրական հարաբերություններից:

1918 թ. մայիս ամիսը հայաստանաբնակ ժողովուրդների կյանքում բացառիկ իրադարձությունների ամիս է:

Շատ ենք խոսել կաշառակերությունից ու կոռուպցիայից, բայց երբեք հասարակ մի հարց չենք տվել՝ ինչպե՞ս և որտե՞ղ էր ստեղծվում սոցիալիստական կաշառակերության նյութական բազան: Այս հարցի պատասխանը փնտրելուց առաջ պետք է հասկանալ, թե Բրեժնևի լճացման տարիներին իրականում ինչպե՞ս էին աշխատում խորհրդային գործարանները, ֆաբրիկաներն ու մյուս արտադրական օբյեկտները, ի՞նչ արտադրատնտեսական հարաբերություններ էին ձևավորված երկրի արտադրական ոլորտներում: