Ֆրանսիան հարկադրված է վերադասավորել խաղաքարտերը Լիբիայում
Իրավիճակի վատացումը Լիբիայում Էմանուել Մակրոնի համար գերակա արտաքին քաղաքական հարց է: Բայց վերադասավորելով խաղաքարտերը՝ Փարիզը ստիպված է այդ ճգնաժամին տալ «բարդության բարձրագույն աստիճան»՝ Թուրքիայի հզորության աճի ու մարշալ Խալիֆա Խաֆթարի ռազմական պարտությունների պատճառով, ում վրա Ֆրանսիան խաղադրույք էր դրել՝ գրում է Իզաբել Լասերը Le Figaro-ում: Թուրքիայի խոր ազդեցությունը Տրիպոլիի վրա ստեղծում է ռազմավարական ու քաղաքական ճնշում Եվրոպայի վրա, որ անցանկալի է: Չափազանց կարևոր է կանգնեցնել խաղը, հասնել հրադադարի, որպեսզի պահպանվի քաղաքական կարգավորման անհրաժեշտությունը՝ հաստատել է թերթի դիվանագիտական աղբյուրը: Փարիզը տագնապով է հետևում լիբիական կոնֆլիկտի «սիրիականացմանը»: 2011-ին Կադաֆիի դեմ ֆրանս-բրիտանական ռազմական ներխուժումից հետո մնացած քաոտիկ տարածքում միջնորդավորված պատերազմ է վարվում: Ինչպես Սիրիայում, լիբիական երկու հիմնական հակառակորդների հովանավորները Ռուսաստանն ու Թուրքիան են՝ ՄԱԿ-ում ճանաչված Սարաջի կառավարությունը և մարշալ Խաֆթարի զինված ուժերը, որոնց աջակցում են ԱՄԷ-ն, Սաուդյան Արաբիան և Եգիպտոսը: ԱՄՆ վարչակազմի թողած վակուումի մեջ առաջ շարժվելով՝ Մոսկվան ու Անկարան կռիվների մեջ ներգրավվեցին օժանդակ ռազմական ուժեր՝ Վագների խմբի վարձկանները կամ սիրիացի աշխարհազորայինները: Ինչպես Սիրիայում՝ Վլադիմիր Պուտինն ու Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը օգտագործում են լիբիական կոնֆլիկտը՝ ամրապնդելու իրենց դիրքերը Միջերկրականում: Թուրքիայի ու Ռուսաստանի աճող ներգրավվածությունը հարուցել է Եվրոպայի ու Ֆրանսիայի նույնպիսի դուրսմղում, ինչպես Սիրիայում: Վերջին ժամանակների անսպասելի շրջադարձերը և Սարաջի կառավարությանը թուրքական աջակցությամբ ուժերի հավասարակշռության փոփոխությունը, ևս մեկ քայլ հետ մղեցին Եվրոպային այս դոսիեից, թեպետ անմիջականորեն իրեն է վերաբերվում: Այսօր Ֆրանսիայի դիվանագիտությունը ձգտում է հարմարվել, թեպետ մարշալ Խաֆթարի ճակատագիրը մասամբ կախված է իր մյուս կողմնակիցներից՝ Ռուսաստանից, ԱՄԷ-ից ու Եգիպտոսից: «Մենք ստիպված ենք ընդունել, որ Թուրքիայից կողմից Տրիպոլիի գրավումը փոխում է խնդրի ու բանակցությունների չափորոշիչները»՝ ասել է թերթի դիվանագիտական աղբյուրը: Էրդողանի Թուրքիան ագրեսիվ քաղաքականություն է վարում արևելյան Միջերկրականում ու Կիպրոսի ջրերում: «Անկարան օգտագործում է սիրիական ճգնաժամը, որ ճնշում գործադրի միգրացիոն ճգնաժամի վրա և ճգնաժամ հարուցի ՆԱՏՕ-ի ներսում»՝ հիշեցնում է մի դիվանագետ: Նա գտնում է, որ Թուրքիան օգտագործելու է իր լիբիական առավելությունները՝ միգրացիոն նոր ճգնաժամ հարուցելու համար, ծով հրելով դեպի Իտալիա ուղղվող նոր նավեր՝ ամրապնդելով ԵՄ-ի վրա ճնշման իր լծակները: Տրիպոլիի կառավարության հետ իր դաշինքի շնորհիվ Էրդողանը հույս ունի երկար մնալ Հյուսիսային Աֆրիկայում, որտեղ կարող է հույս դնել «Մուսուլման եղբայրների» աջակցության վրա: Տրիպոլիտանիայում թուրքական ռազմավարական բազաների ստեղծումը դիտվում է սպառնալիք Հյուսիսային Աֆրիկայում ու Սախելում Ֆրանսիայի ռազմավարական շահերին: Ինչպես ասում են Փարիզում՝ բոլոր պատճառներով Մակրոնը Էրդողանից հստակություն է պահանջելու: Փարիզի գերակայությունը Լիբիայում միշտ եղել է ահաբեկչության դեմ պայքարը: Բայց Ֆրանսիան արևմտյան քիչ երկրներից է, որ տագնապ է արտահայտում: ԱՄՆ-ը, որ պաշտպանված է միգրացիոն ճգնաժամից, շատ ավելի մտահոգված է ռուսների Լիբիա մտնելով, քան Եվրոպայի վրա Թուրքիայի ճնշման մեծացումով:
Իզաբել Լասեր, Le Figaro
Հ.Գ. Թե Փարիզի, թե ԵՄ-ի սխալը Լիբիայում մեկն է, բայց առանցքային է՝ նրանք Լիբիան, նաև Սիրիան, դիտարկում են իրենց շահի տեսակետից, իմա՝ ինչո՞վ է իրենց սպառնում Սիրիայում ու Լիբիայում ծավալվող պատերազմը: Մինչդեռ 2011-ից 9 տարի ժամանակ կար հասկանալու այդ քաղաքականության սխալները և նպաստելու խաղաղության հաստատմանը ու պետականության վերականգնմանը: Այդ դեպքում Թուրքիան էլ կկորցներ միգրանտներով շանտաժի ու ԵՄ-ից փող կորզելու լծակները: Գուցե Ֆրանսիայում կա այդ գիտակցությունը, բայց ԵՄ-ում՝ ոչ: Ահաբեկչության դեմ պայքարը չափազանց քիչ է՝ Լիբիայում գործոն դառնալու համար, առավելևս՝ հակամարտող կողմերը միմյանց հենց ահաբեկիչ էլ համարում են: Ու բերում է Էրդողանի կայսերական հավակնությունների բախտը: Իսկ ընդհանրապես՝ մարշալ Խալիֆա Խաֆարը դեռ իր վերջին խոսքը չի ասել՝ Լիբիայում շարունակվում է պատերազմը:
Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ
Հեղինակի նյութեր
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
-
Նիկոլն արգելել է իրեն նկարել Արարատների ֆոնին Ըստ մերձնիկոլական շրջապատից տարածվող լուրերի` կապիտուլյանտ ոչնչությունը հրահանգել է իր աշխատակազմի լուսանկարիչներին և օպերատորներին իրեն չպատկերել Արարատ լեռների ֆոնին:
-
Ասում են… Մի շարք երկրներում, ցավոք, նաև Հայաստանում մեծ խանդավառություն չկար այն հարցում, որ Ռուսաստանն ինչ-որ կերպ վերահսկեր Հայաստանով լոգիստիկ ճանապարհը Նախիջեւանի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև։ Այստեղ, նախ և առաջ, Թուրքիայի շահն է
-
Ասում են… Ես հստակ ասել եմ՝ նյութական որևէ ակնկալիք, կլինի կազմակերպություն կամ անձ, եթե ինքը ներգրավված է այս շարժմանը, չի կարող ունենալ, սկսած ինձնից, փոխարենը՝ մենք բոլորս կստանանք Հայրենիք ու Պատիվ
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
-
Ասում են Պաղեստինյան ՀԱՄԱՍ-ը 10-20-100 անգամ ավելի քիչ զենք ունի, քան ունեին Լեռնային Ղարաբաղի հայերը և ադրբեջանական բանակը իսրայելական բանակը չէ։ Թող Հայաստանում մտածեն։
-
Ասում են… Որոշ երկրներ փորձում են խաթարել ԱՊՀ անդամների օրինական իշխանությունը, ավանդական արժեքները և իրավիճակն ամբողջությամբ: Անհրաժեշտ է կանխարգելիչ աշխատանք՝ ԱՊՀ երկրների անվտանգության ապահովման համար։
-
Ասում են… Ռուսաստանը և Բելառուսը օգուտ չունեն իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտությունից: ՈՒ՞մ է այն ձեռնտու Մեզ ու ռուսաստանցիներին կշտամբում են «Ձեռնտու է Ուկրաինան հետին պլան է մղվել» Լսեք, եկեք անկեղծ լինենք այն, որ մեր մասին սկսել են ավելի քիչ խոսել, թերևս, վատ չէ: Բայց ո՛չ այդ գնով։ Մարդիկ են զոհվում։ Ինչի՞ վրա ենք ուրախանալու։
-
Ասում են…
Աշխարհում արևմտյան ազդեցությունը հսկայական ռազմաֆինանսական բուրգ է, այն իրեն պահելու համար անընդհատ նոր «վառելիքի» կարիք ունի՝ ուրիշներին պատկանող բնական, տեխնոլոգիական, մարդկային ռեսուրսներ
-
Ասում են…
10 ամսվա շրջափակումից հետո՝ սեպտեմբերի 19-ին, ադրբեջանական զինված ուժերը դաժան հրետակոծության ենթարկեցին Լեռնային Ղարաբաղը։
Սիրտս կոտրվում է, երբ իմանում եմ Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված և Հայաստան զանգվածաբար փախչող հազարավոր հայ ընտանիքների ցավի, կորստի, մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումների մասին:
-
Ասում են
Ադրբեջանը վերսկսել է պատերազմը Լեռնային Ղարաբաղի դեմ՝ գնդակոծելով խաղաղ բնակիչներին և քաղաքացիական ենթակառուցվածքները
-
Ասում են… Մենք առաջարկել ենք համաձայնության գալ Ադրբեջանի հետ այնպես, որ Քելբաջարն ու Լաչինը, նաև ամբողջ Ղարաբաղը, փաստացի մնան Հայաստանի իրավասության ներքո
-
Ասում են Ռուսաստանը գնահատում է Հայաստանի հետ կառուցողական հարաբերությունները, սակայն հնարավոր չէ համաձայնել վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի թեզերի հետ՝ ռուս խաղաղապահների առաքելության ձախողման մասին:
Տարածաշրջանային
Թուրքիան հետևողական ջանքեր է գործադրում Հյուսիսային Կիպրոսի օկուպացիան լեգիտիմ դարձնելու ուղղությամբ
50 տարի առաջ այս օրը՝ 1974թ. հուլիսի 20-ին, թուրքական բանակը Կիպրոսում «խաղաղություն հաստատելու» պատրվակով ներխուժեց կղզի։ Շուրջ երկու ամսվա ընթացքում Թուրքիայի զինված ուժերը գրավեցին Միջերկրական ծովում գտնվող անկախ պետության՝ Կիպրոսի Հանրապետության տարածքի շուրջ 40 %-ը և մինչ օրս այնտեղ են։Ավելին, Կիպրոսի օկուպացված հյուսիսային հատվածում Թուրքիան հռչակել է «Հյուսիսային Կիպրոսի Թուրքական Հանրապետությունը»...
