ԱԴՐԲԵՋԱՆՈՒՄ ՁևԱՎՈՐՈՒՄ ԵՆ ՈԽԵՐԻՄ ԹՇՆԱՄՈՒ ԿԵՐՊԱՐ` Ի ԴԵՄՍ ՀԱՅԻ

Գաղտնիք չէ, որ արցախյան պատերազմում հրադադարի հաստատումից ի վեր հայ-ադրբեջանական հակամարտությունը տեղափոխվեց բարոյահոգեբանական հարթություն: Ադրբեջանա-թուրքական քարոզչամեքենան լծվեց լայնածավալ տեղեկատվական պատերազմի` ընդդեմ հայկական երկու պետությունների: Հայաստանին առնչվող ապատեղեկատվության տարածումը ստացավ համակարգված բնույթ` իրականացվելով պետական մակարդակով:
Ադրբեջանում ձևավորված տեղեկատվական պետական քաղաքականությունն իր առջև մի քանի խնդիր դրեց. նախ` հարկ էր լծվել «ադրբեջանցի ազգ» հորինելու բարդ ու դժվարին գործին, իսկ դրա համար անհրաժեշտ էր թոթափել քոչվորի անպատվաբեր անցյալն ու այդ դատարկությունը լցնել մոգոնվող պատմություններով, մշակույթով, գրականությամբ:
Հարևանի հաշվին «վսեմաշուք անցյալ» ստեղծելու մոլուցքը սրանց մոտ հասել է մոլագարության աստիճանի:
2010-ին Բաքվում լույս տեսավ «Խեղաթյուրման պատմության գաղտնիքները» վերնագրով գիրքը, որն այլ բան չէ, եթե ոչ Հայաստանն ու հայոց պատմությունը միջազգային գիտական մակարդակում վարկաբեկելու հերթական քայլ: Գրքում խոսվում է հայերի` իբրև թուրքերի նկատմամբ իրականացրած «ցեղասպանության», «հայկական ահաբեկչության» դաժան հետևանքների և համաշխարհային հանրության վրա դրա ունեցած բացասական ազդեցության մասին: Հայոց պատմությանն իրազեկ անձինք, իհարկե, այն կդիտեն մոլագար մտքի զառանցանք, մինչդեռ անտեղյակ անձանց շրջանում այն կարող է նույնիսկ գիտական ճշմարտության տեղ անցնել: Մանավանդ որ հայ պատմաբաններից և ոչ մեկն իրեն նեղություն չտվեց ճշմարտության դիրքերից հակահարված տալու հերթական «գիտական» կեղծիքին: Մինչդեռ ադրբեջանական կողմն արդեն հասցրել է մի քանի լեզուներով թարգմանել ու տարածել այդ ցնդաբանությունը:
Ցավալի է, որ ադրբեջանցիների «գիտական» կեղծարարությունները մինչ օրս չեն արժանանում մեր գիտական հանրության անհրաժեշտ ուշադրությանը: Հայ պատմաբանները շարունակում են ադրբեջանա-թուրքական հերյուրանքներին վերաբերվել մի տեսակ «մեծահոգի» անտարբերությամբ: Թերևս, այն վստահությամբ, որ միևնույն է, ճշմարտությունը հայերիս կողմն է, ու ադրբեջանցիներին չի հաջողվի խեղաթյուրել փաստերը: Մինչդեռ, ինչպես հայտնի առածն է ասում, «հաճախ կրկնվող սուտը մի օր էլ որպես ճշմարտություն է ընդունվում»:
Տեղեկատվական քարոզչության մյուս ճակատը, որի ուղղությամբ արդեն մեկ տասնամյակից ավելի ակտիվորեն գործում է Ադրբեջանը, արցախյան հիմնախնդիրն է: Ադրբեջանի իշխանությունները հասկացան, որ մարտադաշտում հայերից կրած պարտությունը պետք է ինչ-որ կերպ «փոխհատուցվի» տեղեկատվական քարոզչությամբ, և անցան գրոհի:
Հաշվարկը հստակ է. եթե իրենց հաջողվի ադրբեջանամետ դիրքորոշումներով ներազդել միջազգային ու հայ հանրության մտածողության վրա, ապա մոտ ապագայում արցախյան հարցում հաջողության հասնելն ավելի դյուրին կդառնա:
Ծախսելով ահռելի ֆինանսական միջոցներ` ադրբեջանական քարոզչամեքենան բազմապատկեց իր ջանքերը` արցախյան հակամարտությունը միջազգային հանրությանը գլխիվայր, իսկ Հայաստանը` որպես ագրեսոր երկիր ներկայացնելու գործում:
Իշխանության գալով` Ալիև կրտսերը կարևորեց սեփական հասարակությանը պատերազմում պարտություն կրածի հոգեբանական բարդույթից ձերբազատելը: Իլհամն իր սուրբ պարտքը համարեց բոլոր ամբիոններից հանդես գալու ռազմատենչ հռետորաբանությամբ: Միաժամանակ ադրբեջանցի հասարակության մեջ սկսեց արմատավորվել հայի` իբրև թիվ մեկ թշնամու կերպարը: Նման քարոզչությունը, անշուշտ, ինքնանպատակ չէ. հոգեբանները Հայաստանի ու Արցախի դեմ Ադրբեջանի ծավալած տեղեկատվական-հոգեբանական պատերազմը համարում են ռազմական գործողությունները վերսկսելու նախապատրաստական փուլ:
Պատահական չէ, որ Ադրբեջանի իրականացրած հակահայկական քարոզչության ծավալները զարմացնում ու զայրացնում են անգամ օտարներին. զայրույթ` ադրբեջանական քարոզչամեքենայի ստի ու կեղծիքի չափաբաժնից, զարմանք` հայկական կողմի պասսիվությունից: Ռուս քաղաքագետ Վլադիմիր Զախարովն անկարող եղավ չարտահայտելու իր անհանգստությունն այն փաստի առիթով, որ ադրբեջանցիներն անասելի խեղաթյուրում են պատմական, իրավական, քաղաքական իրողությունները, իսկ Հայաստանը շարունակաբար պարտություն է կրում տեղեկատվական պատերազմում: Նա նույնիսկ դիմեց Հայաստանի իշխանություններին, հայ գործարարներին. «Ինչո՞ւ դուք համարժեք քայլեր չեք ձեռնարկում: Չէ՞ որ ոչ միայն միջազգային հանրությանն է խեղաթյուրված հասնում իրականությունը, այլև խեղաթյուրված իրականությամբ ու կեղծիքով այսօր դաստիարակվում է Ադրբեջանի նոր սերունդը, որի համար ձևավորում են ոխերիմ թշնամու կերպար` ի դեմս հայի: «Հայկական ֆաշիզմ» արտահայտությունը Ադրբեջանում ամենատարածվածներից է»:
Բարոնուհի Քերոլայն Քոքսը ևս բարձրաձայնեց իր անհանգստությունը. «Հայաստանը պետք է համարժեք պատասխան տա աշխարհով մեկ Բաքվի քարոզչամեքենայի սփռած կեղծարարություններին»:
Հաճախ ենք ինքներս մեզ հանգստացնում, թե հայկական կողմի ձեռքում է խնդրի կարգավորման իրավական և քաղաքական անթերի փաթեթը: Հետո՞ ինչ, երբ ձեռքիդ հզոր զենք ունես, բայց ունակ չես այն օգտագործելու: ՈՒ քանի դեռ տեղեկատվական քարոզչության դաշտում շարունակելու ենք մնալ նույն անտարբերը, հեռու չէ և այն օրը, երբ աշխարհը ողողած ադրբեջանական կեղծիքը կարող է տոնել իր լիակատար հաղթանակը` վերջնականապես լռեցնելով ճշմարտության ձայնը:
Արմինե ՍԻՄՈՆՅԱՆ

Մեկնաբանություններ