Ֆրանսիան հարկադրված է վերադասավորել խաղաքարտերը Լիբիայում

Իրավիճակի վատացումը Լիբիայում Էմանուել Մակրոնի համար գերակա արտաքին քաղաքական հարց է: Բայց վերադասավորելով խաղաքարտերը՝ Փարիզը ստիպված է այդ ճգնաժամին տալ «բարդության բարձրագույն աստիճան»՝ Թուրքիայի հզորության աճի ու մարշալ Խալիֆա Խաֆթարի ռազմական պարտությունների պատճառով, ում վրա Ֆրանսիան խաղադրույք էր դրել՝ գրում է Իզաբել Լասերը Le Figaro-ում: Թուրքիայի խոր ազդեցությունը Տրիպոլիի վրա ստեղծում է ռազմավարական ու քաղաքական ճնշում Եվրոպայի վրա, որ անցանկալի է: Չափազանց կարևոր է կանգնեցնել խաղը, հասնել հրադադարի, որպեսզի պահպանվի քաղաքական կարգավորման անհրաժեշտությունը՝ հաստատել է թերթի դիվանագիտական աղբյուրը: Փարիզը տագնապով է հետևում լիբիական կոնֆլիկտի «սիրիականացմանը»: 2011-ին Կադաֆիի դեմ ֆրանս-բրիտանական ռազմական ներխուժումից հետո մնացած քաոտիկ տարածքում միջնորդավորված պատերազմ է վարվում: Ինչպես Սիրիայում, լիբիական երկու հիմնական հակառակորդների հովանավորները Ռուսաստանն ու Թուրքիան են՝ ՄԱԿ-ում ճանաչված Սարաջի կառավարությունը և մարշալ Խաֆթարի զինված ուժերը, որոնց աջակցում են ԱՄԷ-ն, Սաուդյան Արաբիան և Եգիպտոսը: ԱՄՆ վարչակազմի թողած վակուումի մեջ առաջ շարժվելով՝ Մոսկվան ու Անկարան կռիվների մեջ ներգրավվեցին օժանդակ ռազմական ուժեր՝ Վագների խմբի վարձկանները կամ սիրիացի աշխարհազորայինները: Ինչպես Սիրիայում՝ Վլադիմիր Պուտինն ու Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը օգտագործում են լիբիական կոնֆլիկտը՝ ամրապնդելու իրենց դիրքերը Միջերկրականում: Թուրքիայի ու Ռուսաստանի աճող ներգրավվածությունը հարուցել է Եվրոպայի ու Ֆրանսիայի նույնպիսի դուրսմղում, ինչպես Սիրիայում: Վերջին ժամանակների անսպասելի շրջադարձերը և Սարաջի կառավարությանը թուրքական աջակցությամբ ուժերի հավասարակշռության փոփոխությունը, ևս մեկ քայլ հետ մղեցին Եվրոպային այս դոսիեից, թեպետ անմիջականորեն իրեն է վերաբերվում: Այսօր Ֆրանսիայի դիվանագիտությունը ձգտում է հարմարվել, թեպետ մարշալ Խաֆթարի ճակատագիրը մասամբ կախված է իր մյուս կողմնակիցներից՝ Ռուսաստանից, ԱՄԷ-ից ու Եգիպտոսից: «Մենք ստիպված ենք ընդունել, որ Թուրքիայից կողմից Տրիպոլիի գրավումը փոխում է խնդրի ու բանակցությունների չափորոշիչները»՝ ասել է թերթի դիվանագիտական աղբյուրը: Էրդողանի Թուրքիան ագրեսիվ քաղաքականություն է վարում արևելյան Միջերկրականում ու Կիպրոսի ջրերում: «Անկարան օգտագործում է սիրիական ճգնաժամը, որ ճնշում գործադրի միգրացիոն ճգնաժամի վրա և ճգնաժամ հարուցի ՆԱՏՕ-ի ներսում»՝ հիշեցնում է մի դիվանագետ: Նա գտնում է, որ Թուրքիան օգտագործելու է իր լիբիական առավելությունները՝ միգրացիոն նոր ճգնաժամ հարուցելու համար, ծով հրելով դեպի Իտալիա ուղղվող նոր նավեր՝ ամրապնդելով ԵՄ-ի վրա ճնշման իր լծակները: Տրիպոլիի կառավարության հետ իր դաշինքի շնորհիվ Էրդողանը հույս ունի երկար մնալ Հյուսիսային Աֆրիկայում, որտեղ կարող է հույս դնել «Մուսուլման եղբայրների» աջակցության վրա: Տրիպոլիտանիայում թուրքական ռազմավարական բազաների ստեղծումը դիտվում է սպառնալիք Հյուսիսային Աֆրիկայում ու Սախելում Ֆրանսիայի ռազմավարական շահերին: Ինչպես ասում են Փարիզում՝ բոլոր պատճառներով Մակրոնը Էրդողանից հստակություն է պահանջելու: Փարիզի գերակայությունը Լիբիայում միշտ եղել է ահաբեկչության դեմ պայքարը: Բայց Ֆրանսիան արևմտյան քիչ երկրներից է, որ տագնապ է արտահայտում: ԱՄՆ-ը, որ պաշտպանված է միգրացիոն ճգնաժամից, շատ ավելի մտահոգված է ռուսների Լիբիա մտնելով, քան Եվրոպայի վրա Թուրքիայի ճնշման մեծացումով:
Իզաբել Լասեր, Le Figaro

Հ.Գ. Թե Փարիզի, թե ԵՄ-ի սխալը Լիբիայում մեկն է, բայց առանցքային է՝ նրանք Լիբիան, նաև Սիրիան, դիտարկում են իրենց շահի տեսակետից, իմա՝ ինչո՞վ է իրենց սպառնում Սիրիայում ու Լիբիայում ծավալվող պատերազմը: Մինչդեռ 2011-ից 9 տարի ժամանակ կար հասկանալու այդ քաղաքականության սխալները և նպաստելու խաղաղության հաստատմանը ու պետականության վերականգնմանը: Այդ դեպքում Թուրքիան էլ կկորցներ միգրանտներով շանտաժի ու ԵՄ-ից փող կորզելու լծակները: Գուցե Ֆրանսիայում կա այդ գիտակցությունը, բայց ԵՄ-ում՝ ոչ: Ահաբեկչության դեմ պայքարը չափազանց քիչ է՝ Լիբիայում գործոն դառնալու համար, առավելևս՝ հակամարտող կողմերը միմյանց հենց ահաբեկիչ էլ համարում են: Ու բերում է Էրդողանի կայսերական հավակնությունների բախտը: Իսկ ընդհանրապես՝ մարշալ Խալիֆա Խաֆարը դեռ իր վերջին խոսքը չի ասել՝ Լիբիայում շարունակվում է պատերազմը:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ